Llyn Geirionydd

Llyn yn sir Conwy yw Llyn Geirionydd (weithiau Llyn Geirionnydd). Saif ar ochr ogleddol Coed Gwydyr. Mae bron filltir o hyd, gydag arwynebedd o 45 acer a dyfnder o tua 50 troedfedd yn y man dyfnaf. Llifa Afon Geirionydd o'r llyn i ymuno ag Afon Crafnant.

Llyn Geirionydd

Math	llyn, cronfa ddŵr
Daearyddiaeth
Sir	Conwy
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.1314°N 3.8492°W
Rheolir gan	Melin Wlân Trefriw
Cadwyn fynydd	Eryri
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Gellir cyrraedd ato ar hyd y ffordd o Drefriw heibio pentref Llanrhychwyn, neu o dref Llanrwst. Gellir cerdded o ardal Llyn Crafnant dros Fynydd Deulyn. Ceir maes parcio ger y llyn, ac mae'n gyrchfan boblogaidd i ymwelwyr. Ychydig o bysgod sydd yn y llyn; credir fod llygredd o'r cloddfeydd metel yn y cyffiniau yn parhau.

Llyn Geirionydd yw'r unig lyn yn Eryri lle caniateir cychod modur a sgïo dŵr; mae rhai grwpiau yn ymgyrchu dros gael gwahardd y gweithgareddau yma ar y llyn, gan ddadlau eu bod yn tarfu ar yr heddwch.

Cysylltiadau llenyddol

• Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd). Ganed yn Nhrefriw yn 1795, bardd ac emynydd; cymerodd ei enw barddol o enw Afon Geirionnydd yn hytrach na'r llyn.
• William John Roberts (Gwilym Cowlyd) (1828-1904). Trefnodd "Arwest Glan Geirionydd" ar lan Llyn Geirionydd am ei fod yn teimlo fod yr Eisteddfod Genedlaethol yn rhy Seisnigaidd.

Ceir traddodiad poblogaidd yng Nghymru sy'n cysylltu'r bardd o'r 6g, Taliesin a Llyn Geirionydd, ond mae'n draddodiad cymharol ddiweddar a dyfodd o gamddarllen llinell yn y gerdd "Anrheg Urien",

Mineu Dalyessin o iawn llyn gerionnyd

a ddehonglwyd fel 'Minnau, Taliesin, o lan Llyn Geirionnydd'. Ond dangosodd Ifor Williams mai iawn-llin ("gwir linach") yw'r darlleniad (mae geirionyd yn hen ffurf ar ceraint).

• 
  Pen gogleddol Llyn Geirionydd
• 
  Pen deheuol Llyn Geirionydd

Llyfryddiaeth

• Jonah Jones, The Lakes of North Wales (Whittet Books, 1987)
• Geraint Roberts, The Lakes of Eryri (Gwasg Carreg Gwalch, 1985)