Lyudmila Alexeyeva

Hanesydd o Rwsia oedd Lyudmila Alexeyeva (Russian: Людми́ла Миха́йловна Алексе́ева, IPA: [lʲʊˈdmʲilə ɐlʲɪˈksʲeɪvə]; 20 Gorffennaf 1927 - 8 Rhagfyr 2018) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel gweithredydd dros hawliau dynol ac awdur. Roedd yn un o'r gwrthwynebwyr Sofietaidd diwethaf a oedd yn weithgar yn y Rwsia fodern.

Lyudmila Alexeyeva
Llais	Lyudmila Alekseeva voice.oga
Ganwyd	20 Gorffennaf 1927  Yevpatoria
Bu farw	8 Rhagfyr 2018  Moscfa
Dinasyddiaeth	Rwsia
Alma mater	Cydadran Hanes MSU
Galwedigaeth	hanesydd, amddiffynnwr hawliau dynol, ysgrifennwr, gwleidydd
Cyflogwr	Sefydliad Gwybodaeth Wyddonol ar y Gwyddorau Cymdeithasol
Plaid Wleidyddol	Plaid Gomiwnyddol yr Undeb Sofietaidd
Priod	Nikolai Vilyams
Plant	Michael V. Alexeev
Gwobr/au	Croes Cadlywydd Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Ffederal yr Almaen, Officier de la Légion d'honneur, Gwobr Olof Palme, Gwobr Sakharov, Gwobr Hawliau Dynol Václav Havel, Knight's Crosses of the Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas, Urdd Croes Terra Mariana, 3ydd Dosbarth, Gwobr Wladwriaeth Ffederasiwn Rwsia, Knight of the Order of Merit of the Republic of Poland, Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas, Urdd Croes Terra Mariana, Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Gwlad Pwyl
Gwefan	http://lm-alexeeva.livejournal.com/

Fe'i ganed yn Yevpatoria, gorllewin y Crimea a bu farw yn Moscfa.

Y cyfnod Sofietaidd

Yn Ebrill 1968, cafodd Alexeyeva ei diarddel o'r Blaid Gomiwnyddol a a chollodd ei swydd yn y tŷ cyhoeddi. Serch hynny, parhaodd â'i gweithgareddau i amddiffyn hawliau dynol. Rhwng 1968 a 1972 gweithiodd yn ddirgel fel teipydd ar gyfer y bwletin tanddaearol cyntaf o Хро́ника теку́щих собы́тий (Cronicl o Ddigwyddiadau Cyfoes), papur a oedd yn canolbwyntio ar droseddau hawliau dynol yn yr Undeb Sofietaidd.

Yn Chwefror 1977, ffodd Alexeyeva o'r Undeb Sofietaidd i Unol Daleithiau America yn dilyn ymgyrch gan yr awdurdodau Sofietaidd yn erbyn aelodau o'r Cronicl. Yn yr Unol Daleithiau parhaodd Alexeyeva i eiriol dros welliannau hawliau dynol yn Rwsia a bu'n gweithio ar ei liwt ei hun ar gyfer 'Radio Free Europe' a 'Radio Liberty' a 'Voice of America'. Daeth yn ddinesydd yr Unol Daleithiau ym 1982.

Yn 1990, cyhoeddodd The Thaw Generation, hunangofiant a ddisgrifiodd ffurfio'r mudiad gwrth-Sofietaidd; cyd-ysgrifennwyd â Paul Goldberg.

Yn ôl i Rwsia

Yn 1989 ailddechreuodd Grŵp Helsinki Moscow yn dilyn ei ddiddymiad ym 1982. Yn 1993, ar ôl diddymiad yr Undeb Sofietaidd, dychwelodd i Rwsia, a daeth yn gadeirydd Grŵp Moscow Helsinki ym 1996. Yn 2000, ymunodd Alexeyeva â chomisiwn a sefydlwyd i gynghori'r Arlywydd Vladimir Putin ar faterion hawliau dynol, symudiad a sbardunodd cryn feirniadaeth gan rai gweithredwyr hawliau eraill.

Roedd Alexeyeva yn feirniadol o record hawliau dynol y Kremlin ac fe gyhuddodd y llywodraeth o droseddau yn erbyn hawliau dynol niferus gan gynnwys gwahardd cyfarfodydd a phrotestiadau di-drais ac anog eithafwyr gyda'i bolisïau cenedlaetholgar, fel alltudiadio llu o Georgiaid yn 2006 a chyrchoedd heddlu yn erbyn tramorwyr a weithiai mewn marchnadoedd stryd.

Yn 2006, cafodd ei chyhuddo gan awdurdodau Rwsia o ymwneud â chudd-wybodaeth Prydain a derbyniodd fygythiadau gan grwpiau cenedlaetholgar.

Aelodaeth

Bu'n aelod o Gyngor Arlywyddol mewn Iawnderau Dynol a Chymdeithas Sifil am rai blynyddoedd.

Anrhydeddau

• Dros y blynyddoedd, derbyniodd nifer o anrhydeddau, gan gynnwys: Croes Cadlywydd Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Ffederal yr Almaen (2009), Officier de la Légion d'honneur, Gwobr Olof Palme (2004), Gwobr Sakharov (2009), Gwobr Hawliau Dynol Václav Havel (2015), Knight's Crosses of the Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas, Urdd Croes Terra Mariana, 3ydd Dosbarth, Gwobr Wladwriaeth Ffederasiwn Rwsia, Knight of the Order of Merit of the Republic of Poland, Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas, Urdd Croes Terra Mariana, Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Gwlad Pwyl .

Llyfryddiaeth, erthyglau a chyfweliadau

• "Statement of Lyudmila Alekseeva and Lidia Voronina, accompanied by Edward Kline" (PDF). Basket III: implementation of the Helsinki Accords. Hearings before the Commission on Security and Cooperation in Europe. Ninety-fifth congress. First session on implementation of the Helsinki Accords. Vol. IV. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. 1977. tt. 29–39. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 23 Tachwedd 2015.
• Alexeyeva, Ludmilla (Autumn 1977). "The human rights movement in the USSR". Survey 23 (4): 72–85. ISSN 0039-6192.
• Alexeyeva, Lyudmila; Bukovsky, Vladimir; Amalrik, Andrei; Voikhanskaya, Marina; Plyushch, Leonid; Elina, Emilia; Voronina, Lidia; Bresenden, Yevgeniy (November 1977). "The Orlov tribunal". Index on Censorship 6 (6): 52–60. doi:10.1080/03064227708532716.
• Alexeyeva, Lyudmila; Grigorenko, Pyotr; Amalrik, Andrei; Kaminskaya, Dina; Simes, Konstantin; Williams, Nikolai; Litvinov, Pavel; Litvinova, Maya et al. (2013). "В защиту Анатолия Марченко" (yn Russian). Kontinent 152. http://magazines.russ.ru/continent/2013/152/64m.html.
• Alekseeva, Liudmila (1980). The diversity of Soviet dissent: ideologies, goals and direction, 1965–1980.
• Алексеева, Людмила (2013). "Путеводитель по аду психиатрических тюрем" (yn Russian). Kontinent (152). http://magazines.russ.ru/continent/2013/152/54a.html.
• Alexeyeva, Lyudmila (December 1982). "USSR: prisoners' rights denied". Index on Censorship 11 (6): 31–33. doi:10.1080/03064228208533458.
• Alexeeva, Ludmilla; Chalidze, Valery (1985). Mass rioting in the USSR. Silver Spring. Foundation for Soviet Studies.
• Alekseeva, Liudmila (September 1986). US broadcasting to the Soviet Union (A Helsinki watch report). Human Rights Watch. ISBN 978-0938579878.
• Shcharansky, Anatoly; Bonner, Yelena; Alexeyeva, Ludmilla (26 Mehefin 1986). "The tenth year of the Watch". The New York Review of Books. http://www.nybooks.com/articles/1986/06/26/the-tenth-year-of-the-watch/.
• Alexeyeva, Ludmilla (1987). Soviet dissent: contemporary movements for national, religious, and human rights. Wesleyan University Press. ISBN 978-0-8195-6176-3.
• Alekseeva, Liudmila (1987). Cruel & unusual punishment: forced labor in today's U.S.S.R. AFL-CIO Dept. of International Affairs. ASIN B00073BWLG.
• Alexeyeva, Ludmilla; Goldberg, Paul (1990). The thaw generation: coming of age in the post-Stalin era. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0822959113.
• Alekseeva, Liudmila (February 1990). Civil society in the USSR (A Helsinki watch report). Helsinki Watch. ISBN 978-0929692425.
• Alexeyeva, Lyudmila (March 1990). "Unrest in the Soviet Union". The Washington Quarterly 13 (1): 63–77. doi:10.1080/01636609009477532.
• Bayefsky, Anne; Alexeyeva, Ludmilla; Kampelman, Max; Tabory, Mala; Maresca, John; Henkin, Alice (28–31 Mawrth 1990). "Human rights: the Helsinki process". Proceedings of the Annual Meeting (American Society of International Law) 84: 113–130. JSTOR 25658533.
• Алексеева, Людмила (1992). История инакомыслия в СССР: новейший период. Вильнюс—Москва: Весть. ISBN 9785984400268. (The Russian text of the book in full is available online on the Memorial website by click Archifwyd 2017-03-20 yn y Peiriant Wayback.)
• Alexeyeva, Ludmilla (1998). "Mustafa Dzhemilev, his character and convictions". In Allworth, Edward (gol.). Tatars of the Crimea. Return to the homeland. Durham: Duke University Press. tt. 210–211. ISBN 978-0822319948.
• Alexeeva, Lyudmila (2000). "Private measures by which to ensure fundamental rights in present-day Russia: a view from inside". Helsinki Monitor 11 (2): 23–32. doi:10.1163/157181400X00292.
• Alexeyeva, Lyudmila (10 Mehefin 2004). "Is this Putin's definition of democracy?". The Moscow Times.
• Alexeyeva, Ludmilla (13 Hydref 2010). "Article by Ludmila Alexeeva". OSCE Magazine. http://www.osce.org/home/106317.
• Alexeyeva, Lyudmila (15 December 2010). "The rise and fall of Putinism". The Moscow Times.
• Alexeeva, Lyudmila (24 Mai 2013). "Vladimir Putin's goal is to destroy Russian civil society". The Guardian.
• Alexeyeva, Lyudmila; Schepp, Matthias; Thaler, Claudia (17 Gorffennaf 2013). "Interview: Putin turning Russia 'into a police state'". Der Spiegel.
• Alekseeva, Lyudmila (2013). "Interview with Melanie Ilick and Emilia Kosterina, 29 Gorffennaf 2011". In Ilic, Melanie (gol.). Life stories of Soviet women: the interwar generation. Routledge. tt. 14–32. ISBN 978-1135094713.
• Гальперович, Данила (4 Awst 2014). "Западные санкции: стоит ли загонять Кремль в угол? Людмила Алексеева, Владимир Буковский и Мария Липман рассуждают об этом в интервью "Голосу Америки"" [Western sanctions: Should the Kremlin be forced into a corner? Lyudmila Alexeyeva, Vladimir Bukovsky and Mariya Lipman discuss that in their interview to Voice of America] (yn Russian). Voice of America. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-05. Cyrchwyd 2019-06-19.CS1 maint: unrecognized language (link)
• Гальперович, Данила (10 December 2015). "Людмила Алексеева: у нас – плохо управляемое государство, в котором люди мучаются" [Lyudmila Alexeyeva: we have a poorly managed state in which people suffer] (yn Russian). Voice of America. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-05-31. Cyrchwyd 2019-06-19.CS1 maint: unrecognized language (link)
• Зубов, Михаил (28 April 2015). "Как Владимир Буковский победил карательную психиатрию. Людмила Алексеева: "Вряд ли эта легендарная фигура занимается детским порно"" [How Vladimir Bukovsky defeated punitive psychiatry. Ludmilla Alexeyeva, "This legendary figure is hardly engaged in child pornography"]. Moskovskij Komsomolets (yn Russian).CS1 maint: unrecognized language (link)
• "Ludmilla Alexeeva: 'Russia is moving away from Europe'". Deutsche Welle.