Sebastiano Caboto
Morlywiwr, fforiwr, a chartograffwr o'r Eidal oedd Sebastiano Caboto (Saesneg: Sebastian Cabot, Sbaeneg: Sebastián Caboto neu Gaboto; tua 1476 – 1557) a oedd yn gwasanaethu teyrnoedd Lloegr a Sbaen yn ystod Oes y Darganfod.
| Sebastiano Caboto | |
|---|---|
 Engrafiad o Sebastiano Caboto gan Samuel Rawle (1824), yn seiliedig ar bortread gan Hans Holbein yr Ieuaf a ddinistriwyd mewn tân. | |
| Ganwyd | 1476  Fenis |
| Bu farw | 1557 Llundain |
| Dinasyddiaeth | Gweriniaeth Fenis |
| Galwedigaeth | fforiwr, mapiwr |
| Tad | Giovanni Caboto |
Mab y fforiwr Giovanni Caboto (John Cabot) oedd Sebastiano, ond mae union fanylion ei fywyd cynnar yn anhysbys. Credir iddo gael ei eni naill ai ym Mryste neu yn Fenis. Mae'n bosib iddo gyd-fynd â'i dad ar y fordaith gyntaf o Loegr i Ogledd America ym 1497.[1]
Ym 1512, yn swydd cartograffwr i'r Brenin Harri VIII, aeth Caboto gyda'r fyddin Seisnig i frwydro ar ochr Ferdinand II, brenin Aragon, yn erbyn y Ffrancod. Fe'i comisiynwyd yn gapten gan lynges Sbaen am iddo wybod am arfordir gogledd-ddwyrain Gogledd America. Cafodd mordaith dan ei awdurdod ym 1516 ei diddymu yn sgil marwolaeth y Brenin Ferdinand. Gwasanaethodd hefyd i Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig, ac ym 1518 fe'i penodwyd yn aelod o Gyngor yr India Newydd ac yn brif beilot a goruchwyliwr swyddogol peilotiaid yn llynges Sbaen.[1]
Ym 1525 arweiniodd Caboto fordaith o dair llong Sbaenaidd i hybu masnach â'r Dwyrain Pell. Penderfynodd droi cyfeiriad ei longau i Dde America wedi iddo glywed am gyfoeth oedd i'w gael yn ardal Río de la Plata. Wedi iddo ddychwelyd i Sbaen ar ôl tair blynedd o fforio, cafodd Caboto ei feio am fethiant yr ymdrech a'i alltudio i Affrica. Derbyniodd bardwn dwy flynedd yn hwyrach, a'i adfer i swydd y prif beilot.[1]
Ym 1544 lluniodd Caboto fap o'r byd. Derbyniodd safle yn y llynges Seisnig ym 1548 a hefyd pensiwn oddi ar y Brenin Edward VI. Gwasanaethodd yn llywodraethwr Cwmni'r Anturiaethwyr Masnachol ers ei sefydlu ym 1551, a threfnodd fordaith i chwilio am Dramwyfa'r Gogledd Ddwyrain. Bu farw yn Llundain, o bosib wedi cyrraedd pedwar ugain oed.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) Sebastian Cabot. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 24 Rhagfyr 2020.