Elfen gemegol yn y tabl cyfnodol ydy sodiwm ac mae'n cael ei dynodi gan y symbol Na (o'r Lladin natrium) a rhif atomig 11. Mae sodiwm yn elfen gyffredin mewn cyfansoddion diwidiannol e.e. sodiwm clorid neu halen; sodiwm carbonad (i wneud gwydr); sodiwm hydrogencarbonad ('bicarbonad'); sodiwm hypoclorit (cannydd) a sodiwm hydrocsid (soda costig). Mae modd adnabod yr elfen yn y cyfansoddion trwy ei llosgi, a gwelir fflam felen.

neonsodiummagnesium
Li

Na

K
Ymddangosiad
arian golau sgleiniog


Llinellau sbectral sodiwm
Nodweddion cyffredinol
Enw, symbol, rhif sodium, Na, 11
Ynganiad /ˈsdiəm/ SOH-dee-əm
Teulu'r elfennau alkali metal
Grŵp, cyfnod, bloc 13, s
Rhif atomig 22.98976928(2)
Patrwm yr Electronnau [Ne] 3s1
Electronnau / cragen 2,8,1 (Image)
Nodweddion ffisegol
Stâd solid
Dwysedd (oddeutu tymheredd yr ystafell) 0.968 g·cm−3
Dwysedd hylif / Ymdoddbwynt 0.927 g·cm−3
Ymdoddbwynt 370.87 K, 97.72 °C, 207.9 °F
Berwbwynt 1156 K, 883 °C, 1621 °F
Pwynt critigol (extrapolated)
2573 K, 35 MPa
Enthalpi ymdoddiad

Gwres o ymdoddi

kJ·mol−1
Enthalpi anweddiad Cynhwysedd gwres 28.230 J·mol−1·K−1
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 554 617 697 802 946 1153
Nodweddion Atomig
cyflwr ocsidiad +1, -1
(strongly basic oxide)
Electronegativity 0.93 (Graddfa Pauling)
Ionization energies
(more)
1af: 495.8 kJ·mol−1
2: 4562 kJ·mol−1
3ydd: 6910.3 kJ·mol−1
Radiws atomig 186 pm
Radiws cofalent 166±9 pm
Radiws Van der Waals 227 pm
Amrywiol
Strwythyr y crisal body-centered cubic
Magnetic ordering paramagnetic
Gwrthedd trydanol (20 °C) 47.7 nΩ·m
Dargludiad Thermal 142 W·m−1·K−1
Ehangiad thermal (25 °C) 71 µm·m−1·K−1
Cyflymder sain (20 °C) 3200 m·s−1
Modwlws Young 10 GPa
Modwlws Shear 3.3 GPa
Modwlws Bulk 6.3 GPa
Graddfa caledwch Mohs 0.5
Brinell hardness 0.69 MPa
CAS registry number 7440-23-5
Most stable isotopes
Main article: Isotopes of sodium
iso NA half-life DM DE (MeV) DP

Nodyn:Elementbox isotopes decay3 (2 2 1)

23Na 100% 23Na is stable with 12 neutrons
· r

Yr elfen golygu

Metel arianaidd, meddal yw sodiwm. Mae'n adweithiol iawn, felly mae'n troi'n bŵl mawn aer wrth iddo adweithio gyda'r ocsigen sydd ynddo. Cedwir y metel mewn paraffin er mwyn atal yr ocsigen gymysgu a'r anwedd dŵr sydd yn yr aer.

Os ydych yn ei gyfuno gyda dŵr, mae'n adweithio'n gyflym ac mae'r gwres yn ddigon i'w ymdoddi. Mae'n rhyddhau'r nwy hydrogen ac yn ffurfio'r alcali sodiwm hydrocsid. Os cyfyngir y sodiwm yn ystod yr adwaith, gall y gwres achosi'r nwy hydrogen cynnau a llosgi gyda fflam felen.

Ceir llawer o sodiwm yn y môr ar ffurf hydoddiant sodiwm clorid a halidau sodiwm eraill. Yn yr hydoddiant mae'r sodiwm yn bodoli ar ffurf ïonau (symbol cemegol Na+) dyfrllyd.

  Eginyn erthygl sydd uchod am gemeg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.