Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Canada
Mae Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Canada (Ffrangeg: Équipe du Canada de rugby à XV) yn cynrychioli Canada ar y lefel ryngwladol ym myd chwaraeon rygbi'r undeb. Fe'i dosbarthir gan World Rugby (y corff a adnebir fel Fwrdd Rygbi Rhyngwladol y Byd, yr IRB) yn yr ail ddosbarth cryfder (ail lefel). Chwaraewyd y gêm ryngwladol gyntaf ym 1932 yn erbyn Siapan. Mae'r tîm cymwyso ar gyfer pob Cwpan Rygbi'r Byd a chyrraedd ym 1991 gyda'r mynediad i'r rowndiau terfynol yn ganlyniad gorau. Bu'r tîm hefyd yn cymryd rhan yn y "Churchill Cup" a chwaraewyr, gan mwyaf gan timau Canada, UDA a Lloegr a thimau gwahodd eraill rhwng 2003 - 2011. Enw swyddogol undeb rygbi Canada yw "Rugby Canada" (gan osgoi yr angen am enw dwyieithog).
| |||
| Cwpan y Byd | |||
|---|---|---|---|
| Ymddangosiadau | 8 | ||
Mae'r tîm hefyd yn cymryd rhan yng nghystdleuaeth flynyddol Pencampwriaeth Rygbi yr Americas ("Americas Rugby Championship") sy'n cynnwys timau'r UDA, Wrwgwái, Brasil, Yr Ariannin a Tsile. Sefydlwyd y gystadleuaeth yn 2009 ac fe'i cymherir i Pencampwriaeth y Chwe Gwlad ar gyfer gyfandiroedd America.[1]
Llysenwau a Chit
golygu
Llysenwau'r tîm cenedlaethol yw Canucks (llysenw boblogaidd ar bobl o Ganada), a Les Rouges, sef "y cochion" yn Ffrangeg. Symbol y tîm yw'r ddeilen Masaren sy'n nodweddiadol fel symbol genedlaethol y wlad. Mae'r tîm yn chwarae mewn crysau coch, siorts gwyn a sannau coch. Ond ceir hefyd cit sy'n cynnwys crys du a choch.
Hanes
golygu
Cyflwynwyd i gêm, neu ffurfiau cynnar o'r gêm i'r wlad drwy wladychwyr, miliwyr garison ac aelodau o'r Llynges Frenhinol Brydeinig o ganol 19g ymlaen yn enwedig yn nhrefi Halifax, Nova Scotia, Toronto, a Montréal. Yna wrth cyrheaddodd Vancouver, Columbia Brydeinig a oedd, oherwydd ei hinsawdd mwynach a mwy ffafrio a thraddodid Brydeinig gref, ddatblygodd yn gadarnle i'r gêm yng Nghanda.[2]
Nodir y ceir y cyfeiriad achredig gynharaf i'r gêm o rygbi a hynny yn 1864 mewn gêm rhwng dynion magnelwyr milwrol ("artillery men") ym Montreal.[3]
Ym 1874 cynhaliwyd y gêm rygbi ryngwladol gyntaf yng Ngogledd America yng Cambridge, Massachusetts yn yr UDA rhwng prifysgolion Prifysgol McGill o Ganada a Havard o'r UDA.[2] Hyd yn oed heddiw, mae'r ddwy brifysgol yn cystadlu bob mis Tachwedd ac yn chwarae am "Gwpan Covo" ar ôl y rheolau rygbi gwreiddiol. Clwb rygbi hynoaf Canada nad yw'n brifysgol yw'r Westmount RFC [4] a sefydlwyd yn 1876 ym Montreal.
Sefydlwyd y Canadian Rugby Football Union ("Rugby Canada", bellach) yn 1884.
Yr 20g
golyguYn 1909 cyflwynodd y Pedwerydd Iarll Grey y "Cwpan Grey" i'r tîm rygbi gorau yng Nghanada. Yn ystod yr amser hwn, fodd bynnag, dechreuodd rygbi Canada ystumio a datblygu ar drywydd wahanol iawn i rygbi traddodiadol Prydain. Gydag amser, esblygodd yn raddol i Bêl-droed Canadaidd (Canadian Football) yn dilyn amryw o newidiadau i'r rheol - gan ymdebygu i Bêl-droed Americanaidd (American Football). Bellach, cyflwynir y Grey Cup fel tlws i bencampwr Cynghrair Pêl-droed Canadaidd.
Yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf a'r Ail Ryfel Byd, daeth y gêm rygbi i ben, ond yn y cyfnod rhwng y ddau ryfel, profodd y gamp hon fath o ddadeni. Chwaraeodd 1919 ddetholiad o fyddin Canada ar gyfer Cwpan y Brenin yn erbyn detholiadau o luoedd amrywiol Prydain, yn ogystal â grym alldeithiol Dominons Seland Newydd, Undeb De Affrica ac Awstralia. Ym 1929, ailsefydlwyd y gymdeithas o dan yr enw "Rugby Union of Canada" a 1932 oedd y gêm ryngwladol gyntaf, lle collodd y Canadiaid ychydig yn erbyn Japan.
Cwpan Rygbi'r Byd
golygu
Mae safon canlynidau Canada yng Nghwpan y Byd wedi bod yn anwastad gan ennill peth llwyddiant mewn rhai twrnameintiau a pheidio cymwyso ar gyfer un arall.
- 1987 - Roedd Canada yn un o'r 16 gwlad a wahoddwyd gan yr hen IRB (World Rugby, bellach) i Gwpan Rygbi'r Byd gyntaf a chwaraewyd yn 1987. Yn eu gêm gyntaf yng Nghwpan y Byd, curodd y Canadiaid Tonga 37: 4, ond collon nhw'r gemau grŵp eraill yn erbyn Iwerddon a Chymru.
- 1991 - Yng Nghwpan y Byd 1991, fe gyrhaeddon nhw rownd yr wyth olaf gyda buddugoliaethau yn erbyn Ffiji a Rwmania yn ogystal â threchu yn erbyn Ffrainc. Yno, fodd bynnag, cawsant eu curo gan y Seland Newydd.
Ym mis Tachwedd 1993, enillodd y Canadiaid yn emosiynol yn erbyn Cymru ac ym mis Mehefin 1994 yn erbyn Ffrainc.
- 1995 - Yng Nghwpan y Byd 1995, fodd bynnag, dim ond Rwmania y gellid ei drechu, bedair blynedd yn ddiweddarach dim ond Namibia y lwyddodd Canada i drechu.
- 2003 - Yng Nghwpan y Byd 2003, dim ond unwaith y gallent ennill, yn erbyn Tonga.
- 2007 - Yng Nghwpan y Byd 2007, gêm gyfartal gyda Siapan oedd yr unig bwynt a enillwyd.
- '2011 - Canada oedd y tîm cenedlaethol cyntaf i gymhwyso ochr yn ochr â'r timau cyn-gymhwyso ar gyfer Cwpan Rygbi'r Byd 2011. Cyflawnwyd hyn trwy fuddugoliaeth dros yr UDA ddwy flynedd cyn dechrau'r twrnamaint. Yng Nghwpan y Byd yn Seland Newydd, er gwaethaf buddugoliaeth o 25:20 dros Tonga a gêm gyfartal gyda Japan dim ond y pedwerydd safle yng Ngrŵp A y gellid ei gyflawni.
- 2015 - Bu'n rhaid i Ganada chwarae gemau rhag-brofol er mwyn cymhwyso ar gyfer Cwpan Rygbi'r Byd 2015 a gynhaliwyd yn Lloegr. Collodd Canada bob yn gêm ac ennill dim un pwynt.
Canada a Chymru
golyguCurodd Canada dîm Cymru, 26–24 yn Stadiwm y Mileniwm, Caerdydd ar 10 Tachwedd 1993 - canlyniad a achosodd peth sioc a newyddion yn y byd rygbi. Fel arall, mae Canada wedi chwarae yn erbyn Cymru 12 gwaith a dim ond ennill unwaith.[5][6]
Record
golygu| 30 safle uchaf ar 10 Chwefror 2020[7] | |||
| Safle | Newid* | Tîm | Pwyntiau |
| 1 |  |
 De Affrica |
94.19 |
| 2 | |
 Seland Newydd |
92.11 |
| 3 | |
 Lloegr |
87.80 |
| 4 |  |
 Iwerddon |
85.36 |
| 5 |  |
 Cymru |
84.28 |
| 6 | |
 Ffrainc |
82.37 |
| 7 | |
 Awstralia |
81.90 |
| 8 | |
 Japan |
79.28 |
| 9 | |
 Yr Alban |
78.58 |
| 10 | |
 Yr Ariannin |
78.31 |
| 11 | |
 Ffiji |
76.21 |
| 12 | |
 Georgia |
72.70 |
| 13 | |
 Yr Eidal |
72.04 |
| 14 | |
 Tonga |
71.44 |
| 15 | |
 Samoa |
70.72 |
| 16 | |
 Sbaen |
68.28 |
| 17 | |
 Unol Daleithiau America |
68.10 |
| 18 | |
 Wrwgwái |
67.41 |
| 19 | |
 Rwmania |
65.11 |
| 20 | |
 Portiwgal |
62.40 |
| 21 | |
 Hong Cong |
61.23 |
| 22 | |
 Canada |
61.12 |
| 23 | |
 Namibia |
61.01 |
| 24 | |
 Yr Iseldiroedd |
60.08 |
| 25 | |
 Rwsia |
59.90 |
| 26 | |
 Brasil |
58.89 |
| 27 | |
 Gwlad Belg |
57.57 |
| 28 | |
 Yr Almaen |
54.64 |
| 29 | |
 Chile |
53.83 |
| 30 | |
 De Corea |
53.11 |
| *Newid o'r wythnos flaenorol | |||
| Safleoedd blaenorol Canada | |||
| |||
| Ffynhonnell: World Rugby - Diweddarwyd y graff i 7 Ionawr 2019[7] | |||
Mae'r tabl isod yn cynrychioli gemau prawf a chwaraewyr gan Ganada hyd at 20 Awst 2019.[8]
| Gwrthwynebwr | Chware | Ennill | Colli | Cyfartal | % Ennill | Pwyntiau o blaid | Pwyntiau yn erbyn | Gwahaniaeth |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yr Ariannin |
9 | 3 | 6 | 0 | 33.3% | 159 | 277 | –118 |
| Awstralia |
6 | 0 | 6 | 0 | 0.0% | 60 | 283 | –223 |
 Barbados |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.0% | 69 | 3 | +66 |
| Y Barbariaid | 2 | 0 | 1 | 1 | 0.00% | 7 | 32 | –25 |
| Gwlad Belg |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.0% | 43 | 12 | +31 |
| Brasil |
4 | 2 | 2 | 0 | 50.0% | 130 | 72 | +58 |
 British and Irish Lions |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.00% | 8 | 19 | –11 |
| Chile |
6 | 6 | 0 | 0 | 100.0% | 245 | 62 | +183 |
| Lloegr |
6 | 0 | 6 | 0 | 0.0% | 73 | 273 | –200 |
| England XV |
6 | 1 | 5 | 0 | 16.7% | 40 | 159 | –119 |
| Lloegr U23 |
2 | 0 | 2 | 0 | 0.0% | 22 | 55 | –33 |
| Nodyn:RuA | 3 | 0 | 3 | 0 | 0.0% | 41 | 132 | –91 |
| Ffiji |
12 | 3 | 9 | 0 | 25.0% | 221 | 409 | –188 |
| Ffrainc |
9 | 1 | 8 | 0 | 11.1% | 119 | 315 | –196 |
| France XV |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.0% | 9 | 24 | –15 |
| Nodyn:RuA | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.0% | 15 | 34 | –19 |
| Georgia |
7 | 3 | 4 | 0 | 42.9% | 141 | 145 | –4 |
| Yr Almaen |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.0% | 29 | 10 | +19 |
| Hong Cong |
7 | 6 | 1 | 0 | 85.7% | 209 | 109 | +100 |
| Iwerddon |
8 | 0 | 7 | 1 | 0.0% | 105 | 328 | –223 |
| Ireland XV |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.0% | 21 | 24 | –3 |
| yr Eidal |
9 | 2 | 7 | 0 | 22.2% | 128 | 246 | –118 |
| Japan |
25 | 8 | 15 | 2 | 32.0% | 581 | 612 | –31 |
 Cenia |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.0% | 65 | 19 | +46 |
| Namibia |
2 | 2 | 0 | 0 | 100.0% | 89 | 24 | +65 |
| Seland Newydd |
5 | 0 | 5 | 0 | 0.0% | 54 | 313 | –259 |
| New Zealand XV |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.0% | 10 | 43 | –33 |
| Māori All Blacks |
2 | 0 | 2 | 0 | 0.0% | 36 | 95 | –59 |
| Portiwgal |
4 | 4 | 0 | 0 | 100.0% | 138 | 53 | +85 |
| Rwmania |
8 | 2 | 6 | 0 | 25.0% | 142 | 138 | +4 |
| Rwsia |
5 | 4 | 1 | 0 | 80.0% | 157 | 91 | +66 |
| Samoa |
6 | 0 | 6 | 0 | 0.0% | 103 | 169 | –66 |
| yr Alban |
5 | 1 | 4 | 0 | 20.0% | 59 | 153 | –94 |
| Scotland XV |
1 | 1 | 0 | 0 | 100.0% | 24 | 19 | +5 |
| Nodyn:RuA | 1 | 0 | 1 | 0 | 0.0% | 10 | 15 | –5 |
| De Affrica |
2 | 0 | 2 | 0 | 0.0% | 18 | 71 | –53 |
| Sbaen |
2 | 2 | 0 | 0 | 100.00% | 97 | 49 | +48 |
| Tonga |
8 | 5 | 4 | 0 | 55.55% | 216 | 188 | +28 |
| Unol Daleithiau America |
62 | 38 | 22 | 2 | 62.9% | 1433 | 1119 | +314 |
| Wrwgwái |
13 | 8 | 5 | 0 | 61.5% | 370 | 232 | +138 |
| Cymru |
12 | 1 | 11 | 0 | 8.3% | 207 | 460 | –253 |
| Wales XV |
3 | 0 | 3 | 0 | 0.0% | 37 | 138 | –101 |
| Cymru U23 |
1 | 0 | 1 | 0 | 0.0% | 0 | 8 | –8 |
| Total | 173 | 107 | 160 | 6 | 40.29% | 5740 | 7032 | –1292 |
Cyfeiriadau
golygu- ↑ http://www.americasrugbynews.com/2015/09/04/americas-six-nations-start-february/
- ↑ 2.0 2.1 https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/rugby
- ↑ https://www.rugbyfootballhistory.com/canada.html
- ↑ http://www.westmountrugby.com/
- ↑ http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/rugby_union/5386980.stm
- ↑ http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/rugby_union/5386998.stm
- ↑ 7.0 7.1 "Men's World Rankings". World Rugby. Cyrchwyd 30 Medi 2019.
- ↑ Canada Rugby Stats
