Fisigothiaid

Roedd y Fisigothiaid (Gothiaid Gorllewinol) yn un o'r ddwy brif gangen o'r Gothiaid; yr Ostrogothiaid oedd y llall.

Fisigothiaid

Math o gyfrwng	llwyth, grwp ethnig hanesyddol
Math	Germaniaid, llwyth, Gothiaid
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Symudiadau y Fisigothiaid ar draws Ewrop

Yn 410 cipiwyd Rhufain gan fyddin Fisigothaidd dan arweiniad eu brenin Alaric I. Wedi cwymp yr Ymerodraeth Rufeinig, yr oedd y Fisigothiaid yn un o bwerau mawr Ewrop am gyfnod o ddwy ganrif a hanner.

Rhwng 407 a 409 roedd y Fandaliaid, gyda chymorth yr Alaniaid, wedi concro rhan helaeth o Sbaen. Gofynnodd yr ymerawdwr Rhufeinig yn y gorllewin, Honorius, am gymorth y Fisigothiaid i adennill y tiriogaeth, ac wedi iddynt lwyddo, rhoddodd diriogaeth iddynt yn Gallia Aquitania fel gwobr. Yn 475, llwyddodd eu brenin Euric i orfodi'r Rhufeiniaid i gydnabod annibyniaeth teyrnas y Fisigothiaid. Erbyn 500 roedd Teyrnas y Fisigothiaid, gyda'r brifddinas yn Toulouse, yn rheoli Aquitania, Gallia Narbonensis a'r rhan fwyaf o Sbaen, neu Hispania. Yn 507 gorchfygwyd hwy gan y Ffranciaid dan Clovis I. Lladdwyd eu brenin Alaric II a chollasant eu gafael ar Aquitaine. Symudwyd canolfan y deyrnas i Barcelona, ac yna i Toledo. O 511 hyd 526, roedd y Fisigothiaid mewn cynghrair â'r Ostrogothiaid dan Theodoric Fawr.

Yn 554, collwyd Granada a rhan ddeheuol Hispania Baetica i'r Ymerodraeth Fysantaidd, ond erbyn 624 roedd y Fisigothiaid wedi adennill y tiriogaethau hyn. Yn 711, lladdwyd y brenin Roderic (Rodrigo) wrth wynebu ymosodiad Mwslemaidd ym Mrwydr Guadalete, ac erbyn 718 roedd y rhan fwyaf o Sbaen yn eiddo'r Mwslimiaid fel rhan o Al Andalus.

Symudodd llawer o'r Fisigothiaid tua'r gogledd, gan ffurfio Teyrnas Asturias yng ngogledd Sbaen, a bu gan eraill ran bwysig yn ymerodraeth Siarlymaen ychydig yn ddiweddarach.

Brenhinoedd y Fisigothiaid

Brenhinoedd Paganaidd

• Athanaric (369–381)
• Rothesteus (is-frenin)
• Winguric (is-frenin)

Gwrthryfelwyr

• Alavivus (c.376)
• Fritigern (c.376–c.380)

Brenhinllin Balti - brenhinoedd Ariaidd

• Alaric I (395–410)
• Atawlf (410–415)
• Sigeric (415)

Brenhinllin Balti - brenhinoedd Ariaidd Toulouse

• Wallia (415–419)
• Theodoric I (419–451)
• Thorismwnd (451–453)
• Theodoric II (453–466)
• Ewric (466–484)
• Alaric II (484–507)

Brenhinllin Balti

• Gesalec (507–511)
• Rheolaeth gan Theodoric Fawr (511–526)
• Amalaric (526–531)

Brenhinoedd diweddarach

• Thewdis (531–548)
• Thewdigisel (548–549)
• Agila (549–554)

Brenhinoedd diweddarach - Teyrnas Ariaidd Toledo

• Athanagild (554–567)
• Liwfa I (568–573)
• Liwfigild (568–586)

Brenhinoedd diweddarach - Teyrnas Gatholig Toledo

• Reccared I (586–601)
• Liwfa II (601–603)
• Witteric (603–610)
• Gwndemar (610–612)
• Sisebwt (612–621)
• Reccared II (621)
• Swintila (621–631)
• Sisenand (631–636)
• Chintila (636–640)
• Twlga (640–641)
• Chindaswinth (641–649)
• Recceswinth (649–672)
• Wamba (672–680)
• Erwig (680–687)
• Egica (687–701)
• Wittiza (701–710)
• Roderic (710–711)
• Agila II (711–713)
• Ardo (713–721)