Anewra rhithiol
| Anewra rhithiol Aneura mirabilis | |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Rhaniad: | Marchantiophyta |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Metzgeriales |
| Teulu: | Aneuraceae |
| Genws: | Aneura |
| Rhywogaeth: | A. mirabilis |
| Enw deuenwol | |
| Cryptothallus mirabilis | |
Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Anewra rhithiol (enw gwyddonol: Aneura mirabilis; enw Saesneg: ghostwort). O ran tacson, mae'n perthyn i deulu'r Aneuraceae yn urdd y Metzgeriales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida. Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru.
Mae'r planhigion yn fach, anaml iawn maent yn tyfu yn fwy na thair centimedr o hyd. Maent yn tyfu mewn corsydd ac maent i'w cael fel arfer o dan fwsogl mawn neu dwf mwsogl trwchus arall ger coed bedw. Mae planhigion wedi'u canfod ar draws gogledd Ewrop, ac unwaith yn yr Ynys Las.
Fe'i disgrifiwyd gyntaf ym 1933. Mae planhigion y rhywogaeth hon yn wyn o ganlyniad i ddiffyg cloroffyl, ac nid yw eu plastidau yn gwahanu yn gloroplastau. Mae'n cael ei faetholion o'r ffyngau niferus sy'n tyfu o fewn ei feinweoedd, yn hytrach nag o ffotosynthesis. Ar wahân i ddiffyg cloroffyl, mae Cryptothallus yn debyg iawn i'r genws Aneura, ac mae'r naturiaethwr Renzaglia wedi cwestiynu dilysrwydd adnabod Cryptothallus fel genws ar wahân; yn wir, awgrymodd y dylid ei ystyried fel rhywogaeth achlorophyllous o Aneura.[1]
Llysiau'r afu
golygu- Prif: Llysiau'r afu
Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.
Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.
Safonwyd yr enw Anewra rhithiol gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Hill, David Jackson (1969). "The absence of chlorophyll in the spores of Cryptothallus mirabilis Malmb.". Transactions of the British Bryological Society 5 (4): 818–819. doi:10.1179/006813869804146781.
- ↑ Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.