Arfon (etholaeth seneddol)

Arfon
Enghraifft o:	Etholaeth Senedd y Deyrnas Unedig
Daeth i ben	30 Mai 2024
Dechrau/Sefydlu	6 Mai 2010
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig
Rhanbarth	Gwynedd
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Roedd Arfon yn etholaeth seneddol i Dŷ'r Cyffredin yn Senedd y Deyrnas Unedig o 2010 hyd at 2024. Roedd Arfon hefyd yn etholaeth seneddol o 1885 hyd 1918.

Crëwyd etholaeth Gogledd Sir Gaernarfon ar gyfer etholiad cyffredinol 1885 fe'i diddymwyd cyn etholiad cyffredinol 1918. Er mai North Carnarvonshire oedd enw'r sedd newydd yn ôl Ddeddf Ailddosbarthu Seddau 1885, fel Arfon yr oedd y sedd yn cael ei adnabod ar lawr gwlad, yn y wasg a hyd yn oed yn adroddiadau seneddol Hansard. Roedd y sedd yn danfon un Aelod Seneddol i Dŷ'r Cyffredin

Ail grëwyd etholaeth Arfon ar gyfer etholiad cyffredinol 2010; yn 2024, dan argymhellion y Comisiwn Ffiniau i Gymru, rhannwyd ei parthrannau rhwyng yr etholiaethau newydd Bangor Aberconwy a Dwyfor Meirionnydd.^[1]

Aelodau Seneddol

1885–1895: William Rathbone (Rhyddfrydol)
1895–1915: William Jones (Rhyddfrydol)
1915–1918: Griffith Caradoc Rees (Rhyddfrydol)
Dileu'r etholaeth
Ail-greu'r etholaeth
2010–2024: Hywel Williams Plaid Cymru (wedi ymddeol)

Etholiadau

Etholiadau 1885 - 1915

Etholiad cyffredinol 1885: Etholaeth Gogledd Sir Gaernarfon Nifer yr etholwyr 9,136
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Rathbone	4,562	61.6
	Ceidwadwyr	H Platt	2,838	38.4
Mwyafrif			1,724	23.2
Y nifer a bleidleisiodd			7,400	81.0

Etholiad cyffredinol 1886: Etholaeth Arfon Nifer yr etholwyr 9,136
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Rathbone	4,072	57.9
	Ceidwadwyr	H Platt	2,950	42.1
Mwyafrif			1,122
Y nifer a bleidleisiodd			7,022	76.9
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1892: William Rathbone, Rhyddfrydwr, yn dal y sedd yn ddiwrthwynebiad.

Etholiad cyffredinol 1895: Etholaeth Arfon Nifer yr etholwyr 8,821
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Jones	4,488	61.1
	Ceidwadwyr	A Hughes	2,860	38.9
Mwyafrif			1,628
Y nifer a bleidleisiodd				83.3
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1900: William Jones, Rhyddfrydwr, yn dal y sedd yn ddiwrthwynebiad.

Etholiad cyffredinol 1906: Etholaeth Arfon Nifer yr etholwyr 9,948
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Jones	5,945	70.1
	Ceidwadwyr	A Hughes	2,533	29.9
Mwyafrif			1,628
Y nifer a bleidleisiodd				85.2
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol Ionawr 1910: Etholaeth Arfon Nifer yr etholwyr 10,153
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Jones	6,223	70.3
	Ceidwadwyr	A Hughes	2,629	29.7
Mwyafrif			3,597
Y nifer a bleidleisiodd				87.2
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol Rhagfyr 1910: William Jones, Rhyddfrydwr, yn dal y sedd yn ddiwrthwynebiad.

Bu farw Jones ar 6 Mai 1915 a bu isetholiad ar 6 Gorffennaf 1915; cadwyd y sedd gan Griffith Caradoc Rees Rhyddfrydwr, yn ddiwrthwynebiad.

Canlyniadau Etholiadau yn y 2010au

Etholiad cyffredinol 2019: Arfon
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Plaid Cymru	Hywel Williams	13134	45.2	+4.3
	Llafur	Steffie Williams Roberts	10353	35.6	-4.9
	Ceidwadwyr	Gonul Daniels	4428	15.2	-1.1
	Plaid Brexit	Gary Gribben	1159	4.0	+4.0
Mwyafrif			2,781
Y nifer a bleidleisiodd				68.9%	+0.7
	Plaid Cymru yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 2017: Etholaeth: Arfon^[2]
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Plaid Cymru	Hywel Williams	11,519	40.8	-3.1
	Llafur	Mary Griffiths Clarke	11,427	40.5	+10.2
	Ceidwadwyr	Philippa Parry	4,614	16.4	+3.2
	Democratiaid Rhyddfrydol	Calum Davies	648	2.3	-0.4
Mwyafrif			92	0.3	-13.4
Y nifer a bleidleisiodd			28,208	68.2
	Plaid Cymru yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 2015: Arfon
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Plaid Cymru	Hywel Williams	11,702	43.8	+7.8
	Llafur	Alun Pugh	8,122	30.4	0.0
	Ceidwadwyr	Anwen Barry	3,521	13.2	−3.7
	Plaid Annibyniaeth y DU	Simon Wall	2,277	8.5	+5.9
	Llafur Sosialaidd	Kathrine Jones	409	1.5
	Democratiaid Rhyddfrydol	Mohammed Shultan	718	2.7	-11.4
Mwyafrif			3,580	13.4	+7.8
	Plaid Cymru yn cadw		Gogwydd	n/a
Y nifer a bleidleisiodd

Etholiad cyffredinol 2010: Arfon
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Plaid Cymru	Hywel Williams	9,383	36.0	+3.9¹
	Llafur	Alun Pugh	7,928	30.4	-3.5¹
	Ceidwadwyr	Robin Millar	4,416	16.9	+0.5¹
	Democratiaid Rhyddfrydol	Sarah Green	3,666	14.1	-1.7¹
	Plaid Annibyniaeth y DU	Elwyn Williams	685	2.6	+0.7¹
Mwyafrif			1,455	5.6
Y nifer a bleidleisiodd			26,078	63.3	+5.1¹
	Etholaeth newydd: Plaid Cymru yn ennill.		Swing	+3.7¹

¹Amcanol yn Unig

Gweler hefyd

Arfon (etholaeth Cynulliad)

Cyfeiriadau

↑ "Arolwg 2023 o Etholaethau Seneddol yng Nghymru" (PDF). Comisiwn Ffiniau i Gymru. 2023.
↑ Daily Post 10 Mehefin 2017 How Wales Voted - results in detail

[1] "Arolwg 2023 o Etholaethau Seneddol yng Nghymru" (PDF). Comisiwn Ffiniau i Gymru. 2023.

[2] Daily Post 10 Mehefin 2017 How Wales Voted - results in detail

[1]

[2]