Arthur Wellesley, Dug 1af Wellington

gwleidydd, swyddog milwrol, diplomydd (1769-1852)

Roedd Arthur Wellesley, Dug 1af Wellington (1 Mai 176914 Medi 1852) yn gadfridog a Phrif Weinidog y Deyrnas Unedig a aned yn Iwerddon i deulu uchelwrol o dras Seisnig, ond a oedd wedi ymsefydlu yn Iwerddon ers blynyddoedd lawer.

Arthur Wellesley, Dug 1af Wellington
GanwydArthur Colley Wellesley Edit this on Wikidata
1 Mai 1769 Edit this on Wikidata
Dulyn Edit this on Wikidata
Bu farw14 Medi 1852 Edit this on Wikidata
Walmer Castle Edit this on Wikidata
Man preswylDangan Castle Edit this on Wikidata
DinasyddiaethGweriniaeth Iwerddon, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon, Teyrnas Portiwgal Edit this on Wikidata
Alma mater
  • Coleg Eton
  • Beverley Grammar School
  • Drogheda Grammar School Edit this on Wikidata
Galwedigaethgwleidydd, diplomydd, swyddog milwrol Edit this on Wikidata
SwyddPrif Weinidog y Deyrnas Unedig, Aelod o 4edd Senedd y Deyrnas Unedig, Ysgrifennydd Cartref, Ysgrifennydd Gwladol dros Faterion Tramor a'r Gymanwlad, Aelod Seneddol yn Senedd Iwerddon, Arweinydd Tŷ'r Arglwyddi, Ysgrifennydd Gwladol dros Ryfel a'r Trefedigaethau, Aelod o Gyfrin Gyngor yr Iwerddon, aelod o Gyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig, llysgennad y Deyrnas Unedig i Ffrainc, Constable of the Tower, Prif Weinidog y Deyrnas Unedig, Aelod o 3edd Senedd y Deyrnas Unedig, Arweinydd Tŷ'r Arglwyddi, Arweinydd Tŷ'r Arglwyddi, Aelod o 2il Senedd y Deyrnas Unedig, Chancellor of the University of Oxford Edit this on Wikidata
Cyflogwr
Plaid WleidyddolTori, y Blaid Geidwadol Edit this on Wikidata
TadGarret Wesley Edit this on Wikidata
MamAnne Wellesley Edit this on Wikidata
PriodCatherine Wellesley Edit this on Wikidata
PlantArthur Wellesley, Charles Wellesley Edit this on Wikidata
LlinachHouse of Wellesley Edit this on Wikidata
Gwobr/auMarchog yn Urdd yr Ysbryd Glan, Marchog yn Urdd Sant Mihangel, Marchog Urdd y Cnu Aur, Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Marchog Uwch Groes Urdd Maria Theresa, Urdd yr Eryr Du, Marchog Groes Fawr Urdd y Baddon, Marchod Uwch Groes Urdd Milwrol Wiliam, Urdd Alexander Nevsky, Urdd Sant Andreas, Urdd y Gardas, Urdd Sant Padrig, Royal Guelphic Order, Order of Saint Ferdinand, Grand Cross of the Royal and Military Order of Saint Hermenegild, Grand Cross of the Order of the Tower and Sword, Urdd yr Eryr Coch, radd 1af, Military Order of Max Joseph, Urdd Ffyddlondeb, Order of the Zähringer Lion, Order of the Rue Crown, Knight of the Grand Cross of the Order of the Sword, Marchog Urdd yr Eliffant, Order of Saint Januarius, Knight Grand Cross of the Order of Saint Ferdinand and of Merit, Urdd y Cyfarchiad Sanctaidd, Marchog Uwch Groes Urdd y Seintiau Maurice a Lasarus, Order of St. George, 1st class, knight of the Order of Saints Maurice and Lazarus, Army Gold Medal, Urdd y Cnu Aur, Order of Saint Hermenegild, Urdd Filwrol y Tŵr a'r Cleddyf, Urdd yr Ysbryd Glân, Order of Maria Theresa I, Urdd yr Eryr Coch, Order of Saint Ferdinand and of Merit, Urdd y Seintiau Maurice a Lasarus, Urdd Sant Siôr, Urdd Sant Anna, Dosbarth 1af, Waterloo Medal, Commander of the Order of the Sword Edit this on Wikidata
llofnod

Ganed ef fel Arthur Wesley (newidiodd y teulu eu cyfenw i Wellesley yn ddiweddarach) yn Nulyn, y trydydd o bum mab Garret Wesley, Iarll 1af Mornington. Ymunodd a'r fyddin, a daeth i amlygrwydd yn India. Yn ystod y rhyfeloedd Napoleonaidd bu'n ymladd yn erbyn y Ffrancwyr yn Sbaen a Portiwgal, ac mae'n fwyaf adnabyddus am ei fuddugoliaeth dros Napoleon ym Mrwydr Waterloo.

Yn ddiweddarach bu'n Brif Wenidog y Deyrnas Unedig ddwywaith, o 1828 hyd 1830 yna eto am gyfnod byr yn 1834. Roedd yn aelod o'r blaid Dorïaidd.


Eginyn erthygl sydd uchod am hanes. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.