Napoleon I, ymerawdwr Ffrainc

Mae "Napoleon" yn ailgyfeirio i'r erthygl hon. Am ddefnyddiau eraill, gweler Napoleon (gwahaniaethu).

Roedd Napoleone Buonaparte (yn wreiddiol, yn Eidaleg a Chorseg) neu Napoléon Bonaparte yn Ffrangeg), neu Napoleon I ar ôl 1804, (15 Awst 1769 – 5 Mai 1821) yn rheolwr Ffrainc o 1799; daeth i gael ei gydnabod fel Ymerawdwr Cyntaf Ffrainc o dan yr enw Napoléon I le Grand (Napoleon I "y Mawr") o 18 Mai 1804 hyd 6 Ebrill 1814, cyfnod pan reolai ran fawr o orllewin a chanolbarth Ewrop yn ogystal â Ffrainc. Apwyntiodd nifer o'i berthnasau, o'r teulu Bonaparte, i reoli fel yn brenhinoedd mewn gwledydd eraill, ond daeth rheolaeth y mwyafrif ohonyn i ben pan gwympodd Napoleon o rym.

Napoleon I, ymerawdwr Ffrainc
Ganwyd	Napulione Buonaparte  15 Awst 1769  Ajaccio
Bu farw	5 Mai 1821  (51 oed) Achos: canser y stumog  Longwood House
Man preswyl	Saint Helena
Dinasyddiaeth	Ffrainc
Alma mater	École Militaire
Galwedigaeth	Gwleidydd, Gwladweinydd, swyddog, person milwrol, casglwr celf
Swydd	Emperor of the French, Cyd-Dywysog Andorra, Emperor of the French, First Consul, Brenhinoedd yr Eidal
Taldra	168 Centimetr
Tad	Carlos Bonaparte
Mam	Letizia Ramallo
Priod	Joséphine de Beauharnais, Marie Louise, Duges Parma
Partner	Marie Walewska, Pauline Fourès, Emilie Kraus von Wolfsberg
Plant	Napoleon II, Charles Léon, Count Alexandre Joseph Colonna-Walewski, Jules Barthélemy-Saint-Hilaire, Eugen Megerle von Mühlfeld
Perthnasau	Camillo Borghese, 6th Prince of Sulmona, Stéphanie de Beauharnais, Eugène de Beauharnais
Llinach	House of Bonaparte
Gwobr/au	Urdd yr Eliffant, Urdd yr Eryr Gwyn, Marchog Urdd y Cnu Aur, Urdd Sant Anna, Dosbarth 1af, Urdd Alexander Nevsky, Urdd Sant Andrew, Grand Master of the Legion of Honour, grand cross of the Order of Saint Joseph
Llofnod

Cafodd ei eni yn Ajaccio, Corsica, yn fab y cyfreithiwr Nobile Carlo Buonaparte a'i wraig, Letizia Ramolino.

Rhoddir yr enw Rhyfeloedd Napoleon i gyfres o ryfeloedd yn Ewrop rhwng 1804 a 1815. Ymladdwyd y rhyfeloedd rhwng Ffrainc dan Napoleon a nifer o wledydd, yn cynnwys Prydain Fawr, Rwsia, Awstria, Prwsia, Sbaen ac eraill a ffurfiwyd sawl cynghrair gwahanol yn erbyn Napoleon.

Bu farw Napoleon ar ynys Saint Helena yn ne Cefnfor Iwerydd.

Cysylltiad â Chymru

Yn 1828 llongddryllwyd y llong La Jeune Emma ar draeth Cefn Sidan, ger Llanelli a boddwyd Adeline Coquine, nith 12 oed Josephine de Beauharnais, cyn-wraig Napoleon Bonaparte. Claddwyd hi ym mynwent Pen-bre.

Gweler hefyd

• Rhyfeloedd Napoleon

Rhagflaenydd: Louis XVI	Ymerawdwr Ffrainc 18 Mai 1804 – 6 Ebrill 1814	Olynydd: Louis XVIII fel Brenin Ffrainc a Navarre
Rhagflaenydd: Ffransis II	Brenin yr Eidal 26 Mai 1804 – 1814	Olynydd: Dim (o 1861 Vittorio Emanuele II)
Rhagflaenydd: Louis XVIII fel Brenin Ffrainc a Navarre	Ymerawdwr Ffrainc 23 Mawrth 1815 – 22 Mehefin 1815	Olynydd: Napoleon II

Eginyn erthygl sydd uchod am Ffrancwr neu Ffrances. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.