Barclodiad y Gawres, Caerhun
Carnedd gron sy'n dyddio'n ôl i ddiwedd Oes y Cerrig a chychwyn Oes yr Efydd ydy Barclodiad y Gawres, yng nghymuned Caerhun, Sir Conwy; cyfeiriad grid SH717716. Ei phwrpas, mae'n debyg, oedd bod yn rhan o seremoniau neu ddefodau crefyddol a oedd yn ymwneud â chladdu'r meirw. Ni ddylid cymysgu'r garnedd gron gyda'r garnedd gylchog sy'n fath cwbwl wahanol i garnedd. Saif y garnedd ger Bwlch-y-ddeufaen wrth ymyl yr hen ffordd gynhanesyddol a Rhufeinig sy'n cysylltu Dyffryn Conwy ac Abergwyngregyn.
| Math | carnedd gron  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Caerhun |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.225902°N 3.923325°W |
 | |
| Statws treftadaeth | heneb gofrestredig |
| Manylion | |
| Dynodwr Cadw | CN131 |
Cefndir golygu
Cofrestrwyd yr heneb hon gan Cadw a chaiff ei hadnabod gyda'r rhif SAM unigryw: CN131.[1]
Gweler hefyd golygu
Chwedl golygu
Yn ôl y chwedl, sy'n perthyn i ddosbarth arbennig o chwedlau am gawresi, roedd cawr a chawres ar eu ffordd i Fôn am eu bod wedi clywed bod tir ffrwythlon yno. Roedd gan y wraig lwyth o gerrig yn ei ffedog (barclod). Wrth iddynt nesu at ben Bwlch-y-Ddeufaen roeddent yn dechrau blino. Gofynnont i ddyn a ddaethai o Fôn a oedd y ffordd i'r ynys yn bell? Atebodd ei bod yn bell iawn a'i fod wedi treulio ei sgidiau newydd yn llwyr wrth gerdded oddi yno, a dangosodd ei hen sgidiau llarpiog i brofi hynny. Digalonodd y cewri. Gollyngodd y gawres y cerrig o'i ffedog a'u gadael yn bentwr (barclodiad: 'ffedogiad') ar y llawr a dyna pam y'i gelwir yn "Farclodiad y Gawres" heddiw.[2]
Gweler hefyd golygu
Mae 'Barclodiad y Gawres' yn enw ar rai henebion cynhanesyddol eraill yng Nghymru, yn cynnwys:
- Barclodiad y Gawres, Ynys Môn