Caerhun

Caerhun
Math	cymuned, pentrefan
Poblogaeth	1,292, 1,269
Daearyddiaeth
Sir	Conwy
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	5,668.18 ha
Cyfesurynnau	53.217°N 3.836°W
Cod SYG	W04000110
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Janet Finch-Saunders (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Claire Hughes (Llafur)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Pentref bychan a chymuned ym mwrdeistref sirol Conwy, Cymru, yw Caerhun.^[1]^[2] Mae'n adnabyddus am safle caer Rufeinig Canovium. Er nad yw'r pentref ei hun yn fawr, mae'r gymuned yn ymestyn o lan Afon Conwy hyd at brif grib y Carneddau yn Eryri ac yn cynnwys sawl mynydd a heneb. Yn 2011 roedd 1,292 o bobl yn byw yn y gymuned (gweler isod).

Eglwys y Santes Fair

Awyrlun o'r hen eglwys

Mae'r eglwys yn dyddio i'r 14g, ac wedi'i chodi o fewn hen furiau'r gaer Rufeinig. Fe'i cofrestrwyd fel Gradd 1 gan CADW.^[3]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[4]^[5]^[6]

Cyfrifiad 2011

Poblogaeth cymuned Caerhun (pob oed) (1,292)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Caerhun) (563)			44.6%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Caerhun) (756)			58.5%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Caerhun) (232)			40.5%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Ceir sawl heneb a safle hanesyddol yng nghymuned Caerhun, yn cynnwys:

Aneddiadau hynafol Cwm Eigiau
Barclodiad y Gawres. Carnedd gron.
Bwlch y Ddeufaen. Meini hynafol.
Canovium. Caer Rufeinig
Carnedd Afon Dulyn. Carnedd cynhanesyddol.
Cerrig Pryfaid. Cylch cerrig.
Eglwys y Santes Fair. Eglwys y plwyf. Saif ger Afon Conwy ar godiad tir yng nghornel y gaer Rufeinig. Mae'n dyddio o'r 13g.
Maen y Bardd. Cromlech.
Pen-y-gaer. Bryngaer.

Saif yr eglwys yng Nghornel chwith ucha'r sgwar, sef y gaer Rufeinig, gyda'r porthladd Rhufeinig ar ochr chwith y lan.
Mae olion y gaer yn reit amlwg yn y llun yma
Ar ochr dde'r llun yma, ychydig o'r golwg y safodd y porthladd Rhufeinig

↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
↑ British Place Names; adalwyd 20 Tachwedd 2021
↑ churchinwales.org.uk; adalwyd 1 Mehefin 2023.
↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Conwy

Eginyn erthygl sydd uchod am fwrdeistref sirol Conwy. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.