Bodwrog
Plwyf eglwysig ar Ynys Môn yw Bodwrog, a leolir ger Gwalchmai yng nghanol Môn, i'r gogledd o dref Llangefni. Mae'n rhan o Ddeoniaeth Malltraeth yn Esgobaeth Bangor.
![]() | |
Math | eglwys ![]() |
---|---|
Sefydlwyd | |
Daearyddiaeth | |
Lleoliad | Bodffordd ![]() |
Sir | Bodffordd ![]() |
Gwlad | ![]() |
Uwch y môr | 74.3 metr, 74.1 metr ![]() |
Cyfesurynnau | 53.2715°N 4.40047°W ![]() |
![]() | |
Arddull pensaernïol | pensaernïaeth ganoloesol ![]() |
Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd II* ![]() |
Cysegrwyd i | Twrog ![]() |
Manylion | |
Esgobaeth | Esgobaeth Bangor ![]() |
Hanes
golyguYn yr Oesoedd Canol bu Bodwrog yn rhan o gwmwd Llifon yng nghantref Aberffraw. Yn ôl traddodiad, sefydlwyd yr eglwys gan Twrog, sant o'r 6g efallai a gysylltir hefyd â Llandwrog yn Arfon a Maentwrog ym Meirionnydd. Mae'r eglwys bresennol (cyfeirnod AO: SH 401776) yn dyddio o ddiwedd y 15g; ychwanegwyd y clochdy yn 1668.[1] Ystyr yr enw 'Bodwrog' yw "trigfan Twrog" (bod + Twrog).
Safai plasdy Bodychen ym mhlwyf Bodwrog. Un o uchelwyr Bodychen oedd Rhys ap Llywelyn (m. tua 1503-1504). Cofnodir iddo arwain mintai o wŷr Môn i ymladd ym myddin Harri Tudur ar Faes Bosworth yn 1487. Cedwir sawl cerdd i deulu'r plas, yn cynnwys un gan gan Lewys Môn (bl. 1485-1527), un o feirdd mwyaf y cyfnod. Mae'r plasdy yn adfail heddiw.
Cadwraeth
golyguCyfeiriadau
golyguDolenni allanol
golygu- Bodwrog[dolen marw] ar wefan Esgobaeth Bangor
- Deoniaeth Malltraeth Archifwyd 2011-06-07 yn y Peiriant Wayback.