Fred Keenor
Cyn bêl-droediwr Cymreig oedd Frederick Charles "Fred" Keenor (31 Gorffennaf 1894 – 19 Hydref 1972) oedd yn gapten Dinas Caerdydd pan enillodd yr Adar Gleision Gwpan FA Lloegr ym 1927, yr unig glwb y tu allan i Loegr i wneud hynny.[1] Llwyddodd hefyd i ennill 32 o gapiau dros Gymru rhwng 1920 a 1932.
| Fred Keenor | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 31 Gorffennaf 1894  Caerdydd |
| Bu farw | Tachwedd 1972 Caerdydd |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon |
| Galwedigaeth | pêl-droediwr |
| Chwaraeon | |
| Tîm/au | Tunbridge Wells F.C., C.P.D. Dinas Caerdydd, Crewe Alexandra F.C., Oswestry Town F.C., Brentford F.C., Tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru |
| Safle | amddiffynnwr |
| Gwlad chwaraeon | Cymru |
| Gwybodaeth Bersonol | |||
|---|---|---|---|
| Taldra | 5 tr 7 modf | ||
| Safle | Amddiffynnwr | ||
| Gyrfa Lawn* | |||
| Blwyddyn | Tîm | Ymdd† | (Gôl)† |
| 1912–1931 | Dinas Caerdydd | 432 | (17) |
| 1931–1934 | Crewe Alexandra | 123 | (5) |
| 1934-1935 | Oswestry Town | ||
| 1935-1937 | Tunbridge Wells | ||
| Tîm Cenedlaethol | |||
| 1920–1932 | Cymru | 32 | (2) |
| * Cyfrifir yn unig: ymddangosiadau i Glybiau fel oedolyn a goliau domestg a sgoriwyd.. † Ymddangosiadau (Goliau). | |||
Yn 2012 dadorchuddiwyd cofeb iddo tu allan i Stadiwm Dinas Caerdydd.[1]
Bywyd cynnar
golyguMab i saer maen oedd Fred Keenor a chafodd ei addusg yn Ysgol Gynradd Stacey Road, Waunadda.[2]
Gyrfa clwb
golyguChwaraeodd Keenor yn y gêm ysgolion rhyngwladol cyntaf rhwng Cymru a Lloegr ym 1907 cyn ymuno â Chaerdydd fel chwaraewr amatur ym 1912.[2] Ar ôl troi'n broffesiynol ym mis Tachwedd 1912 cafodd ei gyfle cyntaf gyda thîm cyntaf Caerdydd ym mis Rhagfyr 1913 ond cyn sefydlu ei hun yn y tîm, torrodd y Rhyfel Mawr.[2] Ymunodd Keenor â 17eg Bataliwn Middlesex, bataliwn enwog y pêl-droedwyr a bu'n brwydro ym Mrwydr y Somme lle cafodd anaf cas i'w glun.[3]
Ar ôl gwella o'r anaf, treuliodd Keenor weddill y rhyfel yn Chatham fel Hyfforddwr Ffitrwydd gan chwarae i Gaerdydd yn y Southern League ac i Brentford yn y London Combination.
Ym 1920 ymunodd Caerdydd â'r Gynghrair Bêl-droed gan ennill dyrchafiad o'r Ail Adran i'r Adran Gyntaf yn eu tymor cyntaf. Ym 1925 roedd Keenor yn gapten ar dîm Caerdydd gollodd yn rownd derfynol Cwpan FA Lloegr yn erbyn Sheffield United [4] Ar ôl y golled, dywedodd Keenor "Just because we lost in our very first Cup Final, I don't think there is any cause to get down in the mouth. I can say here and now that one day soon our followers can be sure that Cardiff City will bring that cup to Wales."[5]
Dychwelodd Caerdydd i Stadiwm Wembley ym 1927 ond bu bron i Keenor golli ei awr fawr ar ôl gofyn am drosglwyddiad yn gynharach yn y flwyddyn[6] ond dychwelodd Keenor i'r tîm ar gyfer y rownd derfynol gan arwain Caerdydd i fuddugoliaeth 1-0 dros Arsenal er mwyn cipio'r gwpan.[7]
Parhaodd Keenor gyda Chaerdydd hyd nes 1931 pan symudodd i Crewe Alexandra cyn gorffen ei yrfa gyda Chroesoswallt.
Gyrfa ryngwladol
golyguLlwyddodd Keenor i ennill 32 o gapiau dros Gymru rhwng 1920 a 1932 gan wneud ei ymddangosiad cyntaf mewn gêm gyfartal 2-2 yn erbyn Gogledd Iwerddon.[8]. Roedd yn aelod o'r tîm lwyddodd i ennill Pencampwriaeth y Pedair Gwlad ym 1920, 1924 a 1928.
Cofeb
golyguAr 4 Rhagfyr 2009 cafodd y ffordd tuag at Stadiwm Dinas Caerdydd ei enwi yn Ffordd Fred Keenor [9] ac ar 10 Tachwedd 2012 dadorchuddiwyd cofeb o Keenor yn dal Cwpan FA Lloegr tu allan i'r Stadiwm.[10]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 Dadorchuddio cofeb Fred Keenor tu allan i Stadiwm Dinas Caerdydd. BBC (10 Tachwedd 2012). Adalwyd ar 12 Tachwedd 2012.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 James Leighton (2010). Fred Keenor The Man Who Never Gave Up. dbpublishing. ISBN 9 781859 838280.
- ↑ "Frederick Charles Keenor | Service Record | Football and the First World War". Football and the First World War.
- ↑ "1925 FA Cup Final". fa-cupfinals.co.uk.
- ↑ "1920–1943". Wrexham.gov.uk.
- ↑ "Keenor 'out of favour' in 1927 FA Cup run up". South Wales Echo.
- ↑ "The roaring twenties". cardiffcityfc.co.uk. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-03-27. Cyrchwyd 2016-03-16.
- ↑ "Ireland 2-2 Wales". welshsoccerarchive.co.uk.
- ↑ "Road to honour Cardiff 1927 FA Cup hero Fred Keenor". BBC News. BBC.
- ↑ "A tribute to Cardiff City legend Fred Keenor". South Wales Echo.