John Gwyn Griffiths

Roedd John Gwyn Griffiths (enw llawn: John Gwynedd Griffiths; 7 Rhagfyr 1911 - 15 Mehefin 2004) yn ysgolhaig, yn feirniad, yn olygydd ac yn genedlaetholwr Cymreig a aned yn y Porth, y Rhondda.

John Gwyn Griffiths
Ganwyd	7 Rhagfyr 1911  y Porth
Bu farw	15 Mehefin 2004  Abertawe
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Caerdydd Prifysgol Lerpwl Coleg y Frenhines
Galwedigaeth	bardd, ysgolhaig clasurol, eifftolegydd
Cyflogwr	Prifysgol Abertawe Prifysgol Rhydychen
Priod	Kate Bosse-Griffiths
Plant	Robat Gruffudd, Heini Gruffudd

J. Gwyn Griffiths (1911-2004) a'i wraig Käte Bosse-Griffiths (1910-1998) yn 1939.

Bywgraffiad

Cyhoeddodd J. Gwyn Griffiths astudiaethau ar destunau Groeg a Lladin ac ar grefydd yr Aifft. Bu'n athro yn y Clasuron ac Eifftoleg yng ngholeg Prifysgol Cymru, Abertawe.

Roedd yn fab i'r Parchedig Robert Griffiths, gweinidog gyda'r Bedyddwyr yn eglwys Moreia, yn y Pentre, Rhondda. Cafodd ei addysg yn Ysgol Sir y Bechgyn, yn y Porth, graddio mewn Lladin a Groeg yng Ngholeg y Brifysgol, Caerdydd. Yna astudiodd Eiffteg a Hebraeg ym Mhrifysgol Lerpwl am dair blynedd, cyn bod yn fyfyriwr ymchwil yn Rhydychen. Bu'n athro Lladin yn ei hen ysgol yn y Porth ac yn y Bala cyn cael ei apwyntio yn 1946 yn ddarlithydd cynorthwyol yn Adran y Clasuron yng Ngholeg y Brifysgol, Abertawe.

Roedd yn llenor ac yn un o sylfaenwyr Cylch Cadwgan gan gyhoeddi cyfrolau o farddonaieth ac astudiaethau llenyddol. Roedd yn genedlaetholwr brwd a safodd etholiadau dros Blaid Cymru.

Roedd yn briod â'r llenor a'r arbenigwraig ar Eifftoleg, sef Kate Bosse Griffiths a chawsant ddau fab, yr awduron Robat Gruffudd (ganwyd 1943), sefydlydd Gwasg y Lolfa, a Heini Gruffudd (ganwyd 1946), awdurdod ar ddysgu'r Gymraeg i oedolion ac ymgyrchydd brwd.

Llyfryddiaeth

• Conflict of Horus and Seth (1961)
• Origins of Osiris (1966)
• Plutarch's de Iside et Osiride (1970)
• Metamorphoses, Apuleius (1975)
• The Origins of Osiris and Isis Cult (1980)
• The Divine Verdict (1991)
• Barddoneg Aristoteles (1978, 2001) - cyfieithiad o Barddoneg gan Aristoteles
• barddoniaeth:
  • Yr Efengyl Dywyll (1944)
  • Ffroenau'r Ddraig (1961)
  • Cerddi Cairo (1969)
  • Cerddi'r Holl Eneidiau (1981)
• Anarchistiaeth (1944)
• Y Patrwm Cydwladol (1949)
• I Ganol y Frwydr (1970)

Dolenni allanol

• Llith goffa gan Heini Griffiths (darllenwyd 9 Gorffennaf 2006)
• Meic Stevens ar wefan BBC Cymru (darllenwyd 9 Gorffennaf 2006)