J. R. Jones

Athronydd ac awdur o Gymro oedd John Robert Jones, sy'n fwy adnabyddus fel J. R. Jones (4 Medi 1911 – 3 Mehefin 1970).

J. R. Jones
Ganwyd	4 Medi 1911  Pwllheli
Bu farw	3 Mehefin 1970
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Aberystwyth Coleg Balliol, Rhydychen
Galwedigaeth	athronydd, llenor
Cyflogwr	Prifysgol Abertawe
Cysylltir gyda	Cymdeithas yr Iaith

Am sylfaenydd y Bedyddwyr Albanaidd yng Nghymru, gweler J. R. Jones, Ramoth.

Bywgraffiad

Ganed J. R. Jones ym Mhwllheli, Gwynedd. Bu'n fyfyriwr ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, gan raddio gyda dosbarth cyntaf mewn athroniaeth cyn gwneud M.A. yn Aberystwyth a D. Phil. yng Ngholeg Balliol, Rhydychen.

Dychwelodd i Aberystwyth fel darlithydd yn 1939, a bu yno hyd nes cael ei benodi'n Athro Athroniaeth ym Mhrifysgol Cymru, Abertawe yn 1952, lle bu hyd ei farwolaeth. Roedd yn briod â Julia Roberts, ac roedd ganddynt un ferch fabwysiedig.

Roedd yn un o gefnogwyr cynharaf Cymdeithas yr Iaith Gymraeg ac ysgrifennodd nifer o lyfrau ar yr iaith gan gynnwys ei lyfr Prydeindod a oedd yn rhannol yn ymateb i syniadau newydd Owain Owain ar bwysigrwydd Y Fro Gymraeg. Ysgrifennodd hefyd ar grefydd. Dylanwadau eraill arno oedd: Paul Tillich, Simone Weil a Ludwig Wittgenstein.

Mae 'Wedi'r Storm' gan Gerallt Lloyd Owen, a gyhoeddwyd yn y gyfrol Cerddi'r Cywilydd, yn gerdd er cof am J. R. Jones.

Llyfryddiaeth

Mae llawer o bamffledi J.R. Jones bellach wedi eu digido gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol ac i'w darllen a lawrlwytho am ddim o lyfrgell y Coleg sydd ar ei gwefan:

Gwaith J. R. Jones

• Yr Argyfwng Gwacter Ystyr ar lyfrgell Coleg Cymraeg Cenedlaethol cyhoeddwyd gyntaf gan (Llyfrau’r Dryw, 1964)
• Prydeindod ar lyfrgell Coleg Cymraeg Cenedlaethol cyhoeddwyd gyntaf gan (Llyfrau’r Dryw, 1966)
• A Raid i’r Iaith ein Gwahanu? (Undeb Cymru Fydd, 1967)
• Ac Onide ar lyfrgell Coleg Cymraeg Cenedlaethol cyhoeddwyd gyntaf gan (Llyfrau’r Dryw, 1970)
• Gwaedd yng Nghymru (Cyhoeddiadau Modern Cymreig, 1970)

Cyhoeddodd hefyd nifer fawr o ysgrifau mewn cyfnodolion megis Efrydiau Athronyddol, Y Traethodydd, Proceedings of the Aristotelian Society ac eraill.

Astudiaethau

• Cofio J. R. Jones: dau anerchiad (Caernarfon: Gwasanaeth Llyfrgell Cyngor Sir Gwynedd, 1990)
• Dewi Z. Phillips J. R. Jones, Cyfres Writers of Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, 1995)
• E. R. Lloyd-Jones, Llên y Llenor: J. R. Jones (Gwasg Pantycelyn, 1997)