Llechid
Santes o'r 6g oedd Llechid, sefydlydd a nawddsant plwyf Llanllechid, yn Arllechwedd, Gwynedd.[1]
| Llechid | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 6 g  Gwynedd |
| Man preswyl | Llanllechid |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Blodeuodd | 560 |
| Dydd gŵyl | 1 Rhagfyr |
| Tad | Ithel Hael |
Llinach
golyguY cwbl gwyddom amdani yw ei bod yn ferch i Ithel Hael (Ithael Hael). Dihangodd ei theulu o Lydaw gyda teulu Emyr Llydaw gan ymsefydlu ar arfordir gorllewin Gwynedd gyda chaniatâd teulu Maelgwn Gwynedd.[2] Ceir dwy achrestr o blant Ithel. Yn y gyntaf cyfeirir at y seintiau Tanwg Gredifael a Fflewyn fel plant iddo.[1] Cysylltir yr rhain â Gwynedd. Mae'r achrestr arall yn ei gwneud yn chwaer i'r seintiau Tecwyn, Tegai, Trillo, Twrog, a Baglan[1].
Ar un adeg bu Ffynnon Llechid yn ymyl hen eglwys ger y pentref. Dwedwyd fod dŵr y ffynnon yn medru wella afiechydon y croen a rhai mathau o'r dicáu.[1]
Ei gwylmabsant yw 1 Rhagfyr (neu'r 2il).
Gweler hefyd
golyguDylid darllen yr erthygl hon ynghyd-destun "Santesau Celtaidd 388-680"