Llinell amser esblygiad bywyd

Mae'r linell amser ganlynol wedi'i seilio ar y damcaniaethau a oedd yn dderbyniol yn 2016, ac yn dilyn trefn gronolegol esblygiad bywyd ar y Ddaear.

Mewn bywydeg, mae esblygiad yn digwydd ar draws nifer o genedlaethau o fewn genynnau rhywogaethau. Yn ei dro, mae esblygiad wedi creu cyfoeth yr amrywiaeth, a hynny ym mhob lefel biolegol: o'r deyrnasoedd i rywogaethau ac organebau unigol, ac ymhellach - i'r moleciwlau a'r protinau oddi fewn iddynt. Mae'r tebygrwydd rhwng pob un o'r rhain yn brawf iddynt oll darddu o'r un hynafiad; o'r hynafiad hwn y daeth pob rhywogaeth (boed yn fyw heddiw neu wedi'i ddifodi, gan addasu drwy'r broses a elwir yn 'esblygiad'. Mae dros 99% o'r holl rywogaethau (dros 5 biliwn ohonynt)[1] sydd wedi byw ar y blaned hon ers iddi gael ei chreu, bellach, wedi'u difodi.[2][3] Amcangyfrifir fod rhwng 10 miliwn ac 14 miliwn o rywogaethau'n fyw heddiw,[4] gyda tua 1.2 miliwn ohonynt wedi'u cofnodi a 86 heb eu cofnodi.[5]

Cyfeiriadau golygu

  1. McKinney 1997, t. 110
  2. Stearns & Stearns 1999, t. x
  3. Novacek, Michael J. (8 Tachwedd, 2014). "Prehistory's Brilliant Future". The New York Times. Efrog Newydd: The New York Times Company. ISSN 0362-4331. Cyrchwyd 2014-12-25. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |date= (help)
  4. Miller & Spoolman 2012, t. 62
  5. Mora, Camilo; Tittensor, Derek P.; Adl, Sina et al. (23 Awst 2011). "How Many Species Are There on Earth and in the Ocean?". PLOS Biology (San Francisco, CA: Public Library of Science) 9 (8): e1001127. doi:10.1371/journal.pbio.1001127. ISSN 1545-7885. PMC 3160336. PMID 21886479. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3160336.