Peter Thomas

Peter John Mitchell Thomas, Barwn Thomas o Wydir (31 Gorffennaf 1920 - 4 Chwefror 2008), oedd y Ceidwadwr cyntaf i weithredu fel Ysgrifennydd Gwladol Cymru, swydd a ddaliodd o 20 Mehefin 1970 hyd 5 Mawrth 1974.

Peter Thomas
Ganwyd	31 Gorffennaf 1920  Llanrwst
Bu farw	4 Chwefror 2008
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Coleg yr Iesu
Galwedigaeth	gwleidydd
Swydd	aelod o Gyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig, Aelod o 49fed Llywodraeth y DU, Aelod o 48fed Llywodraeth y DU, Aelod o 47fed Llywodraeth y DU, Aelod o 46ed Llywodraeth y DU, Aelod o 45ed Llywodraeth y DU, Aelod o 43ydd Llywodraeth y DU, Aelod o 42fed Llywodraeth y DU, Aelod o 41fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 40fed Senedd y Deyrnas Unedig, Dirprwy Aelod Cynulliad Seneddol Cyngor Ewrop, aelod o Dŷ'r Arglwyddi, Ysgrifennydd Gwladol Cymru
Plaid Wleidyddol	y Blaid Geidwadol
Tad	David Thomas
Mam	Anne Gwendoline Mitchell
Priod	Frances Elizabeth Tessa Dean
Plant	David Nigel Mitchell Thomas, Huw Basil Maynard Mitchell Thomas, Frances Jane Mitchell Thomas, Catherine Clare Mitchell Thomas

Peter Thomas
Ysgrifennydd Gwladol Cymru
Cyfnod yn y swydd 20 Mehefin 1970 – 5 Mawrth 1974
Rhagflaenydd	George Thomas
Olynydd	John Morris
Geni	31 Gorffennaf 1920
Marw	4 Chwefror 2008
Etholaeth	Conwy (1951-1966) De Hendon (1970-1987)

Gyrfa

Ganed ef yn fab i gyfreithiwr yn Llanrwst, ac addysgwyd ef yng Ngholeg Epworth, Y Rhyl a Coleg yr Iesu, Rhydychen. Yn ystod yr Ail Ryfel Byd treuliodd y cyfnod 1941-1945 yn garcharor rhyfel yn yr Almaen. Bu'n Aelod Seneddol dros etholaeth Conwy am 15 mlynedd, o 1951 hyd 1966, pan gollodd y sedd i Ednyfed Hudson Davies (Llafur). Daeth yn Aelod Seneddol dros etholaeth Hendon South yn 1970, a'r un flwyddyn penododd Edward Heath ef yn Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Ef oedd yr Ysgrifennydd cyntaf nad oedd yn cynrychioli etholaeth Gymreig.

Cadwodd sedd Hendon South nes iddi ymddeol yn 1987. Y flwyddyn honno cafodd y teitl Barwn Thomas o Wydir.

Bu'n gadeirydd y Blaid Geidwadol am ddwy flynedd. Fel Aelod Seneddol ar y meinciau cefn, bu'n gyfrifol am newid y ddeddf i alluogi cynghorau lleol i roi cefnogaeth ariannol i'r Eisteddfod Genedlaethol. Bu hefyd yn gyfrifol am Gyngor yr Iaith Gymraeg a sefydlwyd yn 1973.

Dolen allanol

• BBC Cymru: Arglwydd Thomas o Wydir wedi marw

Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd: William Elwyn Jones	Aelod Seneddol dros Gonwy 1951 – 1966	Olynydd: Ednyfed Hudson Davies
Rhagflaenydd: Syr Hugh Lucas-Tooth	Aelod Seneddol dros Dde Hendon 1970 – 1987	Olynydd: John Leslie Marshall
Swyddi gwleidyddol
Rhagflaenydd: George Thomas	Ysgrifennydd Gwladol Cymru 20 Mehefin 1970 – 5 Mawrth 1974	Olynydd: John Morris