Rhun ap Iorwerth
Gwleidydd a chyn-newyddiadurwr o Gymro yw Rhun ap Iorwerth (ganed 27 Awst 1972)[1] sy'n Aelod o'r Senedd dros Ynys Môn ers Awst 2013. Mae'n arweinydd Plaid Cymru ers Mehefin 2023.[2] Fe'i etholwyd i'r Senedd mewn is-etholiad yn dilyn ymddiswyddiad yr Aelod Cynulliad Ieuan Wyn Jones.[3]
| Rhun ap Iorwerth AS | |
|---|---|
.jpg) Rhun ap Iorwerth yn 2016 | |
| Arweinydd Plaid Cymru | |
Deiliad | |
| Cychwyn y swydd 15 Mehefin 2023 | |
| Dirprwy | Siân Gwenllian |
| Rhagflaenwyd gan | Adam Price |
| Aelod o'r Senedd dros Ynys Môn | |
Deiliad | |
| Cychwyn y swydd 2 Awst 2013 | |
| Rhagflaenwyd gan | Ieuan Wyn Jones |
| Mwyafrif | 9,166 |
| Manylion personol | |
| Ganed | 27 Awst 1972 Tonteg, Pontypridd |
| Plaid gwleidyddol | Plaid Cymru |
| Plant | 3 |
| Cartref | Llangristiolus, Ynys Môn |
| Proffesiwn | Newyddiadurwr |
| Gwefan | Gwefan wleidyddol |
Bywyd cynnar ac addysg golygu
Mynychodd Ysgol Rhyd-y-Main, Dolgellau am ychydig, cyn symud i Ynys Môn a mynychu Ysgol Gynradd Llandegfan, cyn cael ei addysg uwchradd yn Ysgol David Hughes, Porthaethwy.[4] Yna aeth i Brifysgol Caerdydd ble graddiodd yn y Gymraeg a Gwleidyddiaeth yn 1993. Roedd ei dad, Edward, yn brifathro ac yn rhan o'r ddeuawd 'Dafydd Iwan ac Edward' a 'Chwm Rhyd y Rhosyn'.
Gyrfa golygu
Ymunodd â BBC Cymru fel newyddiadurwr yn 1994. Gweithiodd fel gohebydd yn Westminster cyn dychwelyd i Gymru yn 1997. Yn 2001 fe'i penodwyd yn Brif Ohebydd Gwleidyddol BBC Cymru, yn gweithio ar deledu a radio yn Gymraeg a Saesneg. Yn ystod y cyfnod hwn cyflwynodd raglenni ac eitemau i The Politics Show Wales, Dragon's Eye, ampm, BBC Radio Wales, Good Morning Wales, 'Post Cyntaf', rhaglenni amser brecwast a rhaglenni wythnosol ar wleidyddiaeth y dydd gan gynnwys 'Dau o'r Bae' a Newyddion S4C.
Yn Ionawr 2014 fe'i enwyd yn un o Noddwyr ('Patron') Cronfa Betsi Cadwaladr, sef yr adain wirfoddol o Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr.
Gwleidyddiaeth golygu
Ar 1 Awst 2013 etholwyd Rhun i gynrychioli Ynys Môn ar y Cynulliad, gyda thair gwaith y pleidleisiau a gafodd yr ail ymgeisydd (Llafur); derbyniodd 12,601 o bleidleisiau. Roedd hyn yn tanseilio breuddwyd Llafur i gael mwyafrif o aelodau yn Senedd y Cynulliad.
Yn dilyn ymddiswyddiad Adam Price fel arweinydd Plaid Cymru, ar 30 Mai 2023 cyhoeddodd Rhun y byddai yn sefyll fel ymgeisydd ar gyfer yr arweinyddiaeth. Ni chafwyd unrhyw ymgeisydd arall erbyn y dyddiad cau a cadarnahwyd Rhun fel yr arweinydd newydd ar 16 Mehefin 2023.[2]
Dolenni allanol golygu
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Cofnod Twitter ar ei ben-blwydd. Rhun ap Iorwerth (27 Awst 2012). Adalwyd ar 14 Ebrill 2016.
- ↑ 2.0 2.1 "Rhun ap Iorwerth yw arweinydd newydd Plaid Cymru". Golwg360. 2023-06-16. Cyrchwyd 2023-06-16.
- ↑ Vaughan Roderick (2 Awst 2013). BBC News - Plaid's Anglesey win 'energising' for party, says Rhun ap Iorwerth. BBC. Adalwyd ar 2 Awst 2013.
- ↑ Elgan Hearn (30 Tachwedd 2011). Ysgol David Hughes hold a school "hawl i holi" meeting with local politicians. Daily Post. Adalwyd ar 2 Awst 2013.