Wicipedia

Senedd Ewrop

(Ailgyfeiriad o Y Senedd Ewropeaidd)

Un o ganghennau deddfwriaethol yr Undeb Ewropeaidd ac un o'i saith sefydliad yw Senedd Ewrop (neu Y Senedd Ewropeaidd). Gyda Chyngor yr Undeb Ewropeaidd, mae hi'n deddfu deddfwriaeth Ewropeaidd, yn gyffredin ar gynnig y Comisiwn Ewropeaidd. Mae'r Senedd yn cynnwys 705 o Aelodau Senedd Ewrop (ASEau). Mae hi'n cynrychioli'r ail etholwyr mwyaf yn y byd (ar ôl Senedd India) a'r etholwyr democrataidd traws-wladol mwyaf yn y byd (375 miliwn o bleidleiswyr cymwys yn 2009)[1][2]

Senedd Ewrop
Nawfed Senedd Ewrop
Logo Senedd Ewrop
Gwybodaeth gyffredinol
Sefydlwyd10 Medi 1952 (1952-09-10)
MathTŷ weithdrefn ddeddfwriaethol yr Undeb Ewropeaidd
Tymhoraudim
Arweinyddiaeth
LlywyddDavid Sassoli, S&D
ers 3 Gorffennaf 2019
Is-lywydd CyntafRoberta Metsola, EPP
ers 12 Tachwedd 2020
Is-lywyddion
Ysgrifennydd CyffredinolKlaus Welle
ers 15 Mawrth 2009
Arweinwyr y grwpiau
Cyfansoddiad
Aelodau               
Political seats configuration for the 9th legislature of the European Parliament (2019-2024)
Grwpiau gwleidyddol
8
Pwyllgorau
Hyd tymor5 Mlynedd
Tâl€8,932.86 (gross per month)
Etholiadau
System bleidleisioDewiswyd gan aelod wladwriaeth, systemau gan gynnwys:
Etholiad diwethaf23–26 Mai 2019
Etholiad nesaf2024
Arwyddair
Unedig mewn amrywiaeth
Man cyfarfod
‘Hemicycle’ Senedd Ewrop yn Strasbwrg, Ffrainc
Louise Weiss: Strasbwrg, Ffrainc
Man cyfarfod
‘Hemicycle’ Senedd Ewrop ym Mrwsel, Belgium
Espace Léopold: Brwsel, Gwlad Belg
Gwefan
europarl.europa.eu

Ers 1979, etholir y Senedd yn uniongyrchol bob pum mlynedd gan ddinasyddion yr Undeb Ewropeaidd trwy bleidlais gyffredinol. Mae'r nifer a bleidleisiodd yn etholiadau seneddol wedi lleihau bob tro ar ôl 1979 tan 2019, pan cynyddwyd y nifer gan 8 y cant, ac aeth yn uwch na 50% am y tro cyntaf ers 1994.[3] 18 oed yw'r oedran pleidleisio ym mhob Aelod-wladwriaeth ac eithrio ym Malta ac Awstria, lle mae'n 16 oed, a Gwlad Groeg, lle mae'n 17 oed.[4]

Er bod gan Senedd Ewrop bŵer deddfwriaethol, fel y mae y Cyngor, nid oes ganddi'r hawl menter – sydd yn hawl y Comisiwn Ewropeaidd – fel y rhan fwyaf o seneddau gwladol yr aelod-wladwriaethau.[5][6] “Sefydliad cyntaf” yr Undeb Ewropeaidd yw hi (soniwyd yn gyntaf yn ei gytundebau a bod gan flaenoriaeth seremonïol dros sefydliadau eraill yr UE),[7] a rhannu pwerau deddfwriaethol a chyllidebol cyfatal gyda’r Cyngor (ac eithrio ar ychydig o faterion lle gweithreda gweithdrefn deddfwriaethol arbennig). Hefyd, mae ganddi reolaeth cyfartal dros gyllid yr UE. Yn y pen draw, mae’r Comisiwn Ewropeaidd, sydd yn gwasanaethu fel cangen weithredol yr UE, yn atebol i’r Senedd. Yn enwedig, gall y Senedd benderfynu a ddylid cymeradwyo enwebai’r Cyngor Ewropeaidd ar gyfer Arlywydd y Comisiwn, ac mae hi ymhellach yn gyfrifol am gymeradwyo (neu wrthod) penodi’r Comisiwn yn ei gyfanrwydd. Gall hi wedyn gorfodi’r Comisiwn cyfredol i ymddiswyddo gan deddfu cynnig cerydd.[5]

Llywydd Senedd Ewrop yw David Sassoli (PD) etholwyd yn Ionawr 2019. Mae e’n llywyddu dros siambr aml-blaid, y pum grŵp mwyaf yw grŵp Plaid Pobl Ewrop (EPP), Cynghrair Flaengar y Sosialwyr a'r Democratiaid (S&D), Renew Europe, y Gwyrddion/Cynghrair Rhydd Ewrop (Gwyrddion–EFA) ac Hunaniaeth a Democratiaeth (ID). Etholiadau 2019 oedd yr etholiadau UE-gyfan diwethaf.

Mae pencadlys y Senedd yn Strasbwrg, Ffrainc,[8] a’i swyddfeydd gweinyddol yn Ninas Lwcsembwrg. Mae sesiynau llawn yn digwydd yn Strasbwrg yn ogystal â Brwsel, Gwlad Belg, wrth i gyfarfodydd pwyllgor y Senedd yn digwydd yn bennaf ym Mrwsel.[9]

Grwpiau gwleidyddol

golygu

Dyma restr o'r grwpiau o bleidiau yn y senedd a'r nifer o seddi sydd ganddynt ar hyn o bryd (ers Mehefin 2009):

Sylwch: Nid yr un peth â'r pleidiau cenedlaethol ydyw grwpiau pleidiau Senedd Ewrop, er bod cysylltiad rhyngddyn nhw.

Cynrychiolaeth

golygu
Dylanwad cymharol pleidleiswyr pob wlad ar ôl Cytundeb Nice, yn cynnwys aelod-wladwriaethau newydd (Ffynhonnell: Spiegel Online):
Gwlad Pob. (miw.)  ASEau  Pob./MEP  Dylanwad
Lwcsembwrg 0.4     6 66667 12.42
Malta 0.4     5 80000 10.53
Cyprus 0.8     6 133333 6.21
Estonia 1.4     6 233333 3.54
Slofenia 2.0     7 285714 2.89
Latfia 2.4     9 266667 3.10
Iwerddon 3.7     13 284615 2.91
Lithwania 3.7     13 284615 2.91
Y Ffindir 5.2     14 371429 2.22
Denmarc 5.3     14 378571 2.18
Slofacia 5.4     14 385714 2.14
Awstria 8.1     18 450000 1.84
Sweden 8.9     19 468421 1.76
Portiwgal 9.9     24 412500 2.00
Hwngari 10.0     24 416667 1.98
Gwlad Belg 10.2     24 425000 1.94
Y Weiriniaeth Tsiec 10.3     24 429167 1.92
Gwlad Groeg 10.6     24 441667 1.87
Yr Iseldiroedd 15.8     27 585185 1.41
Gwlad Pwyl 38.6     54 714815 1.15
Sbaen 39.4     54 729630 1.13
Yr Eidal 57.7     78 739744 1.11
Ffrainc 59.1     78 757692 1.09
Y Deyrnas Unedig 59.4     78 761538 1.08
Yr Almaen 82.1     99 828283 1.00
Cyfanswm 450.8     732 615846 1.35

Mae Senedd Ewrop yn cynrychioli'r 450 miliwn o bobl sydd yn yr Undeb Ewropeaidd. Ar hyn o bryd mae 732 o aelodau seneddol (ASE).

Llywyddion Senedd Ewrop

golygu

Llywyddion y Cynulliad Seneddol, 1958-1962

golygu

Llywyddion Senedd Ewrop, 1962 i heddiw

golygu

Gweler hefyd

golygu
  1. ↑ Wielaard, Constant Brand and Robert (2009-06-08). "Conservatives Gain in European Parliament Elections" (yn Saesneg). ISSN 0190-8286. Cyrchwyd 2021-05-08.
  2. ↑ "Misery for social democrats as voters take a turn to the right". the Guardian (yn Saesneg). 2009-06-08. Cyrchwyd 2021-05-08.
  3. ↑ "Results of the 2014 European elections - European Parliament". Results of the 2014 European elections - European Parliament (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
  4. ↑ "The European Parliament: electoral procedures | Fact Sheets on the European Union | European Parliament". www.europarl.europa.eu (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
  5. ↑ 5.0 5.1 "About Parliament". About Parliament (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
  6. ↑ "Pöttering defends parliament's role at EU summits: theparliament.com". web.archive.org. 2011-05-24. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-05-24. Cyrchwyd 2021-05-08.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
  7. ↑ "Parliament's Protocol Service - mission impossible?". www.europarl.europa.eu. Cyrchwyd 2021-05-08.
  8. ↑ Erthygl 28 Cytundeb ar Undeb Ewropeaidd
  9. ↑ Anonymous (2016-06-16). "European Parliament". European Union (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-05-08.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Senedd_Ewrop&oldid=11645705"