Asia (talaith Rufeinig)

Roedd Talaith Rufeinig Asia yn uned wleidyddol a greuwyd ar ddiwedd y Weriniaeth Rufeinig. Roedd yn dalaith Seneddol a lywodraethid gan proconswl, trefn a arosodd yn sgîl ad-drefnu yr Ymerodraeth Rufeinig yn 211.

Asia
MathTalaith Rufeinig Edit this on Wikidata
PrifddinasEffesus Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
Daearyddiaeth
SirDiocese of Asia Edit this on Wikidata
Gwladyr Ymerodraeth Fysantaidd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau38.4°N 28.3°E Edit this on Wikidata
Map
Talaith Asia yn yr Ymerodraeth Rufeinig

Bu rhaid i Antiochus III o'r Aifft ildio Asia ar ôl i'r Rhufeiniaid drechu ei fyddin ym mrwydr Magnesia, yn 190 CC. Ar ôl Cytundeb Apamea (188 CC), rhoddwyd yr ardal gyfan i Rufain dan frenin nawdd yn Mhergamon.

Yn 133 CC, rhoddodd Attalus III o Bergamom, oedd heb etifedd, ei deyrnas i Rufain. Ffurfiwyd y dalaith Asia Proconsularis, yn cynnwys hen ardaloedd Groegaidd Mysia, Lydia, Caria, a Phrygia.

Roedd rhai o ddinasoedd Asia, fel Ephesus a Pergamon, ymhlith y dinasoedd pwysicaf a chyfoethocaf yn yr ymerodraeth. Ymhlith y rhai fu'n dal y swydd o broconswl Asia, roedd yr hanesydd Tacitus (110-113).

Ar ôl 326, pan symudodd yr ymerodr Cystennin Mawr y brifddinas i Byzantiwm, arosai'r dalaith yn ganolfan i ddiwylliant Rhufeinig a Helenistaidd yn y dwyrain am ganrifoedd. Arosodd yn rhan o'r Ymerodraeth Fysantaidd hyd y 15g.

Dolen allanol golygu

Taleithiau'r Ymerodraeth Rufeinig tua 120 OC
 
Achaea | Aegyptus | Affrica | Alpes Cottiae | Alpes Maritimae | Alpes Poenninae | Arabia Petraea | Armenia Inferior | Asia | Assyria | Bithynia | Britannia | Cappadocia | Cilicia | Commagene | Corsica et Sardinia | Creta et Cyrenaica | Cyprus | Dacia | Dalmatia | Epirus | Galatia | Gallia Aquitania | Gallia Belgica | Gallia Lugdunensis | Gallia Narbonensis | Germania Inferior | Germania Superior | Hispania Baetica | Hispania Lusitania | Hispania Tarraconensis | Italia | Iudaea | Lycaonia | Lycia | Macedonia | Mauretania Caesariensis | Mauretania Tingitana | Moesia | Noricum | Numidia | Osroene | Pannonia | Pamphylia | Pisidia | Pontus | Raetia | Sicilia | Sophene | Syria | Thracia