Germania Inferior

Roedd talaith Rufeinig Germania Inferior yn cynnwys rhan o diriogaeth Yr Iseldiroedd a gogledd orllewin Yr Almaen heddiw. Ei ffin ddwyreiniol oedd Afon Rhein (Lladin Rhenus).

Germania Inferior
MathTalaith Rufeinig Edit this on Wikidata
PrifddinasColonia Claudia Ara Agrippinensium Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolyr Ymerodraeth Rufeinig Edit this on Wikidata
GwladRhufain hynafol Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau50.58°N 5.22°E Edit this on Wikidata
Map
Talaith Germania Inferior yn yr Ymerodraeth Rufeinig, tua 120 OC

Iŵl Cesar oedd y cadfridog Rhufeinig cyntaf i ddod a byddin i'r ardal yma. Yn 57 CC gorchfygodd y Nervii oedd yn byw yn y diriogaeth sy'n awr yn Fflandrys. Roedd llwythau Almaenaidd y Tencteri a'r Usipetes yn dymuno sefydlu ar lan orllewinol y Rhein, ond ynghanol trafodaethau a hwy, ymosododd Cesar arnynt. Adeiladodd bont dros y Rhein, ond y flwyddyn wedyn gwrthryfelodd Ambiorix brenin yr Eburones a dinistriodd leng Rufeinig. Ymosododd Cesar ar yr Eburones a'i difa.

Crewyd y dalaith rufeinig Gallia Belgica gan Augustus yn 27 CC. Yn 17 CC gorchfygwyd rhaglaw y dalaith hon, Marcus Lollius, gan y Sugambri a chipiasant eryr y bumed Lleng. Gyrrodd Augustus Tiberius a Drusus i gryfhau'r ffin ar y Rhein, a rhannwyd y tiriogaethau oedd wedi eu concro yn ddwy dalaith, Germania Superior a Germania Inferior. Roedd llengoedd XVII a XVIII yn gyfrifol am ddiogelwch Germania Inferior.

Am gyfnod dan Drusus llwyddodd y llengoedd i orchfygu yr Almaen hyd ar Afon Elbe, ond wedi i'r Almaenwyr ddinistrio byddin Varus ym mrwydr y Teutoburgerwald, dychwelwyd at Afon Rhein fel ffin. Roedd tair lleng yn gwarchod Germania Inferior, sef Legio I Germanica, Legio V Alaudae, XX Valeria Victrix a XXI Rapax. Yn 69 cyhoeddodd llengoedd y dalaith eu cadfridog Vitellius yn ymerawdwr. Llwyddasant i'w sefydlu yn Rhufain fel ymerawdwr, ond yn fuan wedyn gorchfygwyd hwy gan lengoedd Vespasian.

Am gyfnod yr oedd y ddwy dalaith dan reolaeth rhaglaw Gallia Belgica, ond yn 83 cyhoeddodd yr ymerawdwr Domitian hwy yn daleithiau hollol annibynnol. Y prif ganolfanau milwrol yn Germania Inferior oedd Noviomagus Batavorum (Nijmegen heddiw) a Castra Vetera (Xanten heddiw).

Yn y 3g gostyngodd poblogaeth y dalaith, ac yn 256 a 258 bu ymosodiadau gan y Ffranciaid. Rhwng 259 a 260, cyhoeddodd Postumus, rhaglaw y dalaith, ei hun yn ymerawdwr. Ail-feddiannwyd y tiriogaethau gan yr ymerawdwr Aurelian yn 273, ond erbyn hyn yr oedd ymosodiadau parhaus gan y llwythau Almaenaidd. Yn y 4g newidiodd y dalaith ei henw i Germania Secunda, a rhoddodd y rhaglaw Rhufeinig ganiatâd i'r Ffranciaid ymsefydlu yn y rhannau oedd wedi eu diboblogi. Yn 406 a 407 ymosododd yr Alaniaid a'r Fandaliaid ar yr ymerodraeth. Parhaodd y Ffranciaid yn deyrngar i'r ymerodraeth, ond fel yr oedd y llywodraeth ganolog yn dadfeilio daethant hwy i lywodraethu'r tiriogaethau hyn.

Taleithiau'r Ymerodraeth Rufeinig tua 120 OC
Achaea | Aegyptus | Affrica | Alpes Cottiae | Alpes Maritimae | Alpes Poenninae | Arabia Petraea | Armenia Inferior | Asia | Assyria | Bithynia | Britannia | Cappadocia | Cilicia | Commagene | Corsica et Sardinia | Creta et Cyrenaica | Cyprus | Dacia | Dalmatia | Epirus | Galatia | Gallia Aquitania | Gallia Belgica | Gallia Lugdunensis | Gallia Narbonensis | Germania Inferior | Germania Superior | Hispania Baetica | Hispania Lusitania | Hispania Tarraconensis | Italia | Iudaea | Lycaonia | Lycia | Macedonia | Mauretania Caesariensis | Mauretania Tingitana | Moesia | Noricum | Numidia | Osroene | Pannonia | Pamphylia | Pisidia | Pontus | Raetia | Sicilia | Sophene | Syria | Thracia