Castell Cilgerran

castell rhestredig Gradd I yng Nghilgerran

Mae Castell Cilgerran yn gastell Normanaidd o'r 13g yn Nghilgerran, Sir Benfro, ger Aberteifi.

Castell Cilgerran
01 Cilgerran Castle.jpg
Mathcastell Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 13 g Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadCilgerran Edit this on Wikidata
SirPen-y-bont ar Ogwr
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr38.7 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.057069°N 4.634314°W Edit this on Wikidata
Rheolir ganCadw Edit this on Wikidata
PerchnogaethCadw Edit this on Wikidata
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd I Edit this on Wikidata
Manylion

Saif y castell ar drwyn o graig uwchlaw Afon Teifi. Credir mai castell mwnt a beili a godwyd ar y safle yn wreiddiol tua'r flwyddyn 1100. Mae'r castell carreg presennol yn dyddio o ddechrau'r 13g. Fe'i lleolwyd yng ngogledd cwmwd Emlyn Is Cuch, cantref Emlyn.

Cysylltir y castell â'r hanes am gipio Nest gwraig Gerallt o Windsor gan Owain ap Cadwgan a phymtheg cydymaith ar ŵyl Nadolig 1109. Cyfeirir Brut y Tywysogion at "Gastell Cenarth Bychan", a chredir mai Cilgerran a olygir.

Yn 1215 cipiwyd y castell gan Llywelyn Fawr yn ei gyrch yn ne Cymru.

Yn 1223 ail-gipiwyd y castell gan William Marshal, a gododd y castell yn ei ffurf bresennol. Mae'r castell yn adfail heddiw, ond erys dau dŵr sylweddol yn dal i sefyll.

Mae nifer o artistiaid wedi peintio'r castell gan gynnwys Turner.

CadwraethGolygu

Mae'r castell yn eiddo i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, ac yng ngofal Cadw.


OrielGolygu

Dolenni allanolGolygu