Comisiynydd y Gymraeg

Crëwyd swydd Comisiynydd y Gymraeg gan Fesur y Gymraeg (Cymru) 2011. Daeth y swyddfa i rym ar 1 Ebrill 2012. Mae gwaith y comisiynydd yn wleidyddol annibynnol.[1] Efa Gruffudd Jones yw'r comisiynydd presennol.

Comisiynydd y Gymraeg


PencadlysCaerdydd
ComisiynyddEfa Gruffudd Jones
Sefydlwyd2012
Gwefancomisiynyddygymraeg.cymru

Prif nod Comisiynydd y Gymraeg yw hybu a hwyluso defnydd o'r Gymraeg.[2] Gwneir hyn drwy ddwyn sylw i’r ffaith bod statws swyddogol i’r Gymraeg yng Nghymru a thrwy osod safonau ar sefydliadau. Credir y bydd hyn, yn ei dro, yn arwain at sefydlu hawliau i siaradwyr Cymraeg.

Yn ôl gwefan y Comisiynydd, mae dwy egwyddor yn sail i waith y Comisiynydd, a hynny yw,

  • Ni ddylid trin y Gymraeg yn llai ffafriol na’r Saesneg yng Nghymru
  • Dylai pobl yng Nghymru allu byw eu bywydau drwy gyfrwng y Gymraeg os ydynt yn dymuno gwneud hynny.

Swyddogaeth y Comisiynydd golygu

Caiff y Comisiynydd wneud unrhyw beth y mae’n ei ystyried yn briodol er mwyn:

  • hybu defnyddio’r Gymraeg
  • hwyluso defnyddio’r Gymraeg
  • gweithio tuag at sicrhau nad yw’r Gymraeg yn cael ei thrin yn llai ffafriol na’r Saesneg.

Mae hynny’n cynnwys hybu darparu cyfleoedd i ddefnyddio’r Gymraeg ac annog arferion gorau o ran defnyddio’r Gymraeg gan bobl sy’n delio â phersonau eraill, neu sy’n darparu gwasanaethau i bersonau eraill. Mae maes ei gorchwyl hefyd yn cynnwys materion cyfreithiol, llunio a chyhoeddi adroddiadau, gwaith ymchwil, gweithgareddau addysgol ac argymhellion ysgrifenedig i Weinidogion Llywodraeth Cymru. Gall hefyd gynghori pobl.

Comisiynwyr golygu

  • Meri Huws - Fe'i penodwyd ar 5 Hydref 2011 i fod y Comisiynydd cyntaf a cychwynodd ei gwaith ar ddydd Llun, 2 Ebrill 2012.
  • Aled Roberts - Cyhoeddwyd ei benodiad ar 1 Chwefror 2019 a cychwynodd y swydd ar 1 Ebrill 2019 (bu farw Chwefror 2022).[3] Arweiniwyd y sefydliad dros dro gan y Dirprwy Gomisiynydd, Gwenith Price.
  • Efa Gruffudd Jones - Cyhoeddwyd ei phenodiad ar 20 Hydref 2022 a cychwynodd y swydd yn Ionawr 2023.[4]

Gweler hefyd golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011, Gwefan Comisiynydd y Gymraeg, http://www.comisiynyddygymraeg.org/Cymraeg/Cyfraith/mesurygymraeg2011/Pages/hafanmesurygymraeg2011.aspx, adalwyd 18 Mai 2012
  2. Nod y Comisiynydd, Gwefan Comisiynydd y Gymraeg, http://www.comisiynyddygymraeg.org/Cymraeg/Comisiynydd/Pages/Nod.aspx, adalwyd 18 Mai 2012
  3. [https:dd-nesaf-gymraeg Aled Roberts fydd Comisiynydd nesaf y Gymraeg] , Golwg360, 27 Tachwedd 2018. Cyrchwyd ar 1 Chwefror 2019.
  4. Efa Gruffudd Jones wedi’i phenodi yn Gomisiynydd y Gymraeg , BBC Cymru Fyw, 20 Hydref 2022.

Dolen allanol golygu