Afon Dyfi

Un o afonydd gorllewin canolbarth Cymru yw Afon Dyfi. Mae'n tarddu yng Nghreiglyn Dyfi wrth droed Aran Fawddwy ac yn llifo i'r môr ger Aberdyfi.

Afon Dyfi

Math	afon
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.6004°N 3.8567°W
Aber	Môr Iwerddon
Llednentydd	Afon Leri, Afon Llyfnant, Afon Einion
Hyd	48 cilometr
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Cwymp yr Afon Dyfi (1815), gan John George Wood, 1768-1838

Llednentydd

Rhoddir isod pob un o lednentydd Afon Dyfi a enwir ar y map Arolwg Ordnans, gan eu rhestri yn ôl glan chwith neu dde'r afon, wedi'u trefnu o'i tharddle hyd ei haber.

Chwith

• Afon Rhiwlech
• Nant Cerddin
• Afon Dugoed
  • Afon Clywedog
  • Nant Saeson
  • Afon Tafolog
• Afon Llinau
• Nant Coegen
• Afon Twymyn
  • Nant Ddeiliog
  • Crygnant
• Ffernant
• Afon Dulas
  • Afon Crewi
  • Afon Carog
  • Afon Hengwm
• Afon Llyfnant
• Afon Einion
• Afon Cletwr
• Afon Leri

Dde

• Nant y Cafn
• Afon Pumryd
• Nant Esgyll
• Afon Cywarch
• Afon Cerist
  • Nant y Graig Wen
• Afon Angall
  • Afon Caws
  • Nant Maes y Gamfa
• Nant Llwydo
• Nant (neu Afon) Ceirig
• Nant Ffrydlas
  • Nant Cwm yr Wden
• Afon Dulas
  • Nant Ceiswyn
  • Nant Esgair-neirian
  • Nant Glegyrch
  • Nant y Goedwig
  • Nant y Darren
  • Nant Lliwdy
• Afon Rhonwydd
  • Nant Cwm Breichiau
  • Afon Alys (Alice ar y map)
  • Nant Cwm Ffernol
• Nant Cwm Sylwi

Hanes a thraddodiadau

Ger Machynlleth mae ffrwd afon Dulas yn aberu yn Afon Dyfi: credir mai hwn yw lleoliad yr Abercuawg enwog y cyfeirir at ganu'r cogau yno yn y gerdd 'Claf Abercuawg', sy'n rhan o gylch Canu Llywarch Hen.

Rhywle ar lan aber yr afon y cynhaliwyd Cynhadledd Aberdyfi yn 1216 a welodd Llywelyn Fawr yn derbyn gwrogaeth tywysogion ac arglwyddi'r de.

Hen bennill

Mae un o'r Hen Benillion yn sôn am Afon Dyfi:

Blewyn glas ar afon Dyfi

A hudodd lawer buwch i foddi;

Lodes wen a'm hudodd innau

O'r uniawn ffordd i'w cheimion lwybrau.

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am Wynedd. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato