Gwlad ffederal ar lan Môr Adria yn y Balcanau, de-ddwyrain Ewrop, oedd Iwgoslafia (enw swyddogol: Gweriniaeth Ffederal Sosialaidd Iwgoslafia, Serbo-Croateg: Jugoslavija). Roedd yn cynnwys y gweriniaethau ffederal Slofenia, Croatia, Serbia, Bosnia-Hertsegofina, Montenegro a Macedonia, sy'n wledydd annibynnol erbyn heddiw. Serbiaid a Croatiaid oedd mwyafrif y boblogaeth. Beograd oedd y brifddinas.

Iwgoslafia
Delwedd:Emblem of Yugoslavia (1943–1963).svg, Emblem of Yugoslavia (1963–1992).svg, Coat of arms of the Kingdom of Yugoslavia.svg
Mathgwlad ar un adeg Edit this on Wikidata
PrifddinasBeograd Edit this on Wikidata
Poblogaeth23,271,000, 11,998,000 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1 Rhagfyr 1918 Edit this on Wikidata
AnthemHey, Slavs Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00 Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Serbo-Croateg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Arwynebedd255,804 km² Edit this on Wikidata
GerllawMôr Adria Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydayr Eidal, Gwlad Groeg, Hwngari, Rwmania, Albania, Bwlgaria, Awstria, yr Undeb Ewropeaidd, yr Almaen Natsïaidd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau44.8206°N 20.4622°E Edit this on Wikidata
Map
ArianYugoslav dinar Edit this on Wikidata
Map o'r hen Iwgoslafia (1945-1991)

Dechreuodd fel "Teyrnas y Serbiaid, Croatiaid a Slofeniaid" trwy uno Serbia, Croatia, Slofenia a Bosnia-Hertsegofina yn 1918. Cymerodd y brenin Alecsander I o Iwgoslafia rym absoliwt iddo'i hun yn 1929 ond cafodd ei asasineiddio gan genedlaetholwyr Croataidd yn 1934. Yn yr Ail Ryfel Byd meddianwyd y wlad gan yr Almaenwyr a ffoes Pedr II o Iwgoslafia, olynydd Alecsander, i alltudiaeth yn Llundain.

Rhanwyd y gwrthsafiad yn erbyn yr Almaenwyr rhwng dwy blaid wrthwynebus, sef y Tsietniciaid a'r Partisaniaid. Enillodd yr olaf gefnogaeth y Cynghreiriaid yn 1943 ac ar ôl y rhyfel sefydlodd eu harweinydd Tito lywodraeth gomiwnyddol.

Roedd Tito yn anfodlon i Iwgoslafia fod dan ddylanwad yr Undeb Sofietaidd a daeth materion i ben yn 1948 pan dorrodd gysylltiadai diplomyddol â'r Sofietiaid. Meiriolwyd y sefyllfa rywfaint yn sgîl marwolaeth Stalin. Dilynodd Tito bolisi o niwtraliaeth mewn materion tramor ('non-alignment') a datblygodd ffurf o sosialaeth ddatganoliedig unigryw i'r hen Iwgoslafia. Serbo-Croateg oedd yr iaith ffederal swyddogol.

Torrodd Iwgoslafia i fyny yn y 1990au yn Rhyfeloedd Iwgoslafia.

Llyfryddiaeth golygu

  • Hall, Brian: The Impossible Country: A Journey Through the Last Days of Yugoslavia. Penguin. Efrog Newydd, 1994
  • Allcock, John B.: Explaining Yugoslavia. Efrog Newydd: Columbia University Press, 2000
  • Clark, Ramsey: NATO in the Balkans: Voices of Opposition. International Action Center, 1998
  • Cohen, Lenard J.: Broken Bonds: The Disintegration of Yugoslavia. Westview Press, 1993
  • Dragnich, Alex N.: Serbs and Croats. The Struggle in Yugoslavia. Efrog Newydd: Harcourt Brace Jovanovich, 1992
  • Fisher, Sharon: Political Change in Post-Communist Slovakia and Croatia: From Nationalist to Europeanist. Efrog Newydd: Palgrave Macmillan, 2006
  • Gutman, Roy.: A Witness to Genocide. The 1993 Pulitzer Prize-winning Dispatches on the "Ethnic Cleansing" of Bosnia. Efrog Newydd: Macmillan, 1993
  • Jelavich, Barbara: History of the Balkans: Eighteenth and Nineteenth Centuries, Cyfrol 1. Efrog Newydd: American Council of Learned Societies, 1983 ED 236 093
  • Jelavich, Barbara: History of the Balkans: Twentieth Century, Cyfrol 2. Efrog Newydd: American Council of Learned Societies, 1983. ED 236 094
  • Silber, Laura and Allan Little: Yugoslavia: Death of a Nation. Penguin, 1997
  • Owen, David: Balkan Odyssey Harcourt (Harvest Book), 1997
  • Sacco, Joe: Safe Area Gorazde: The War in Eastern Bosnia 1992-1995. Fantagraphics Books, 2002
  • West, Rebecca: Black Lamb and Gray Falcon: A Journey Through Yugoslavia. Viking, 1941

White T. Another fool in the Balkans - in the footsteps of Rebecca West. Cadogan Guides, Llundain , 2006

Gweler hefyd golygu