Awstria
Gwlad a gweriniaeth yng nghanolbarth Ewrop yw Gweriniaeth Awstria (Almaeneg: 
Republik Österreich ) neu Ostria. Mae'n ffinio â Liechtenstein a'r Swistir i'r gorllewin, Yr Eidal a Slofenia i'r de, Hwngari a Slofacia i'r dwyrain a'r Almaen a'r Weriniaeth Tsiec i'r gogledd. Gwlad tirgaeedig yw Awstria, felly nid oes ganddi arfordir.
 | |
| Republik Österreich | |
 | |
| Arwyddair | Arrive and revive  |
|---|---|
| Math | gwladwriaeth sofran, gweriniaeth, gwladwriaeth gyfreithiol, gwlad dirgaeedig, gwlad, gwladwriaeth |
| Enwyd ar ôl | dwyrain, Raabs an der Thaya |
| Prifddinas | Fienna |
| Poblogaeth | 8,809,212 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem | Land der Berge, Land am Strome |
| Pennaeth llywodraeth | Sebastian Kurz |
| Cylchfa amser | CET, UTC+01:00, UTC+2, Ewrop/Fienna |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Almaeneg, Iaith Arwyddo Awstria |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Canolbarth Ewrop |
| Arwynebedd | 83,878.99 ±0.01 km² |
| Gerllaw | Bodensee, Neusiedl Lake, Afon Rhein, Afon Donaw, Afon Inn, Afon Salzach, Thaya, Morava |
| Yn ffinio gyda | Yr Eidal, Liechtenstein, Y Swistir, Y Weriniaeth Tsiec, Hwngari, Slofacia, Slofenia, Yr Almaen |
| Cyfesurynnau | 48°N 14°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Ffederal Awstria |
| Corff deddfwriaethol | Senedd Awstria |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Awstria |
| Pennaeth y wladwriaeth | Alexander Van der Bellen |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Canghellor Ffederal Awstria |
| Pennaeth y Llywodraeth | Sebastian Kurz |
 | |
 | |
| Arian | Ewro |
| Canran y diwaith | 5 ±1 % |
| Cyfartaledd plant | 1.48 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.885 |
GeirdarddiadGolygu
Yr orgraff frodorol, heddiw, yw Österreich ('y parth dwyreiniol'); yr hen enw oedd Ostarrîchi. 'W-sty-aich' yw'r ynganiad ffonetig, brodorol: ynganiad . Mae'r sillafiad Cymraeg, felly, - gyda'i 'Aw' yn hytrach nag 'O' - yn dilyn y sillafiad Seisnig o'r gair, a'r ynganiad Cymraeg, hefyd yn dilyn yr ynganiad Seisnig, yn hytrach na'r enw brodorol.[1] Mae'r sillafiad Cymraeg (Awstria) i'w ganfod yn gyntaf yn 1757.[2]
Ymddangosodd yn gyntaf mewn dogfen a elwir yn "Ostarrîchi document" yn 996.[3][4] Mae'n debyg bod y gair hwn yn gyfieithiad o Lladin Canoloesol Marchia orientalis i dafodiaith leol Bafaria. Roedd Awstria yn rhan o Bafaria a grëwyd ym 976. Lladiniad o'r enw Almaeneg yw'r gair "Awstria" ac fe'i cofnodwyd gyntaf yn y 12g.[5]
Taleithiau (Bundesländer) gyda'i prifddinasoeddGolygu
|
|
- ↑ Gw. erthygl Ostria gan Owain Owain yn Barn, 1970; ailgyhoeddwyd yn Bara Brith (Gwasg Gomer 1975).
- ↑ [https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html eiriadur.ac.uk; GPG; gol. Andrew Hawke. Adalwyd 6 Ebrill 2021.
- ↑ "University of Klagenfurt". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 Mai 2011. Cyrchwyd 2 Hydref 2009.
- ↑ Bischof, Günter; Pelinka, Anton, gol. (1997). Austrian Historical Memory and National Identity. New Brunswick: Transaction Publishers. tt. 20–21. ISBN 978-1-56000-902-3. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 Mehefin 2018. Cyrchwyd 14 Mehefin 2018.
- ↑ Brauneder, Wilhelm (2009). Österreichische Verfassungsgeschichte (arg. 11th). Vienna: Manzsche Verlags- und Universitätsbuchhandlung. t. 17. ISBN 978-3-214-14876-8.