Robert Southey

Bardd o Loegr oedd Robert Southey (12 Awst 1774, Bryste – 21 Mawrth 1843, Llundain), yn perthyn i'r ysgol Rhamantiaeth Seisnig a gyfrifir yn un o "Feirdd y Llynnoedd" gyda William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge ac eraill. Yn ogystal â bod yn fardd dylanwadol yn ei gyfnod, roedd yn llythyrwr, yn ysgolhaig llên, hanesydd a bywgraffydd a luniodd fywgraffiadau am John Bunyan, John Wesley, William Cowper, Oliver Cromwell, Horatio Nelson ac eraill. Roedd yn medru Portiwgaleg a Sbaeneg hefyd; cyfieithodd sawl gwaith o'r ieithoedd hynny i'r Saesneg ac ysgrifennodd gyfrolau ar hanes Brasil a hanes Rhyfel Crimea. Fel awdur llenyddiaeth plant fe'i cofir am ei fersiwn o Hanes y Tair Arth (rhan o chwedl Goldilocks).

Robert Southey
Ganwyd	12 Awst 1774  Bryste
Bu farw	21 Mawrth 1843  Keswick
Dinasyddiaeth	Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon, Teyrnas Prydain Fawr
Alma mater	Coleg Balliol, Rhydychen Ysgol Westminster
Galwedigaeth	llenor, bardd, hanesydd, cofiannydd, gwleidydd, cyfieithydd
Swydd	Bardd Llawryfog y Deyrnas Unedig, Aelod o 8fed Senedd y Deyrnas Unedig
Tad	Robert Southey
Mam	Margaret Hill
Priod	Edith Fricker, Caroline Anne Southey
Plant	Margaret Edith Southey, Edith May Southey, Herbert Castle Southey, Emma Southey, Bertha Southey, Katherine Southey, Isabel Southey, Charles Cuthbert Southey

Roedd yn ffigwr amlwg ym mywyd diwylliannol Llundain ar droad y 18g. Daeth yn gyfaill i Iolo Morganwg a derbyniodd lawer o syniadau rhamantus y llenor a ffugiwr hwnnw am y Derwyddon. Roedd yn adnabod Cymry eraill yn y ddinas hefyd, a chafodd ei ysbrydoli i lunio'r gerdd ramantaidd Madoc am hanes Madog ab Owain Gwynedd.

Y dylanwadau mwyaf ar waith Southey fodd bynnag oedd hansesion y Beibl, cerddi mawr Dante, gwaith Milton, ac athroniaeth gyfriniol Swedenborg. Mae ei edmygwyr yn cynnwys Yeats a Hart Crane.

Fe'i penodwyd yn Fardd Llawryfog ym 1813, yn dilyn marwolaeth Henry James Pye. Fe'i dilynwyd gan William Wordsworth ar ôl ei farwolaeth ei hun.

Llyfryddiaeth ddethol

• Fall of Robespierre (1794).
• Joan of Arc: An Epic Poem (1796)
• Poems (1797-99)
• Letters from Spain (1797)
• Saint Patrick's Purgatory (1798)
• Devil's Thoughts (1799)
• Thalaba the Destroyer (1801)
• Amadis de Gaula (1803). Cyfieithiad
• Madoc (1805)
• Letters from England (1807)
• Palmerin of England (1807). Cyfieithiad.
• The Cid (1808). Cyfieithiad.
• The Curse of Kehama (1810)
• History of Brazil, Volume I (1810)
• The Life of Nelson (1813)
• Roderick, the Last of the Goths (1814)
• Wat Tyler: A Dramatic Poem (1817)
• Journal of a Tour in Scotland in 1819 (cyhoeddwyd 1929)
• The Life of Wesley, and the rise and progress of Methodism (c.1820)
• A Vision of Judgment (1821)
• Life of Cromwell (1821)
• Thomas More (1829)
• The Pilgrim's Progress with a Life of John Bunyan (1830)
• Cowper (1833)
• The Doctors (1834)
• Select Lives of Cromwell and Bunyan (1846)
• The Inchcape Rock
• After Blenheim

Dolenni allanol

• "Madoc" e-destun o'r gerdd faith

Rhagflaenydd: Henry James Pye

Bardd Llawryfog y Deyrnas Unedig 12 Awst 1813 – 21 Mawrth 1843

Olynydd: William Wordsworth