21 Mawrth

Cynnwys

21 Mawrth yw'r 80fed dydd o'r flwyddyn yng Nghalendr Gregori (81ain mewn blynyddoedd naid). Erys 285 diwrnod hyd diwedd y flwyddyn.

Digwyddiadau

• 1646 - Brwydr Stow-on-the-Wold
• 1952 - Apwyntiwyd Kwame Nkrumah yn Brif Weinidog cyntaf y Traeth Aur, wedi i'w blaid ennill yr etholiad cyffredinol cyntaf yn Affrica lle roedd y boblogaeth gyfan wedi ei rhyddfreinio.
• 1960 - Lladdwyd o leiaf 69 o brotestwyr ac anafwyd o leiaf 180 arall pan saethodd heddlu De Affrica arnynt yn Sharpeville, Transvaal. Yn sgil y gyflafan trodd nifer o wrthwynebwyr apartheid at wrthryfel arfog.

Genedigaethau

• 1685 - Johann Sebastian Bach, cyfansoddwr (m. 1750)
• 1768 - Jean Baptiste Joseph Fourier, mathemategydd (m. 1830)
• 1802 - Augusta Hall, Arglwyddes Llanofer, noddwr y celfyddydau ac achosion da (m. 1896)
• 1839 - Modest Mussorgsky, cyfansoddwr (m. 1881)
• 1866 - Ilse Ohnesorge, arlunydd (m. 1937)
• 1906 - Pina Sacconaghi, arlunydd (m. 1994)
• 1927 - Hans-Dietrich Genscher, gwleidydd (m. 2016)
• 1932 - Walter Gilbert, bioleydd moleciwlaidd a ffisegiwr
• 1933 - Michael Heseltine, gwleidydd
• 1937 - Ann Clwyd, gwleidydd
• 1940 - Solomon Burke, cerddor (m. 2010)
• 1942
  • Ali Abdullah Saleh, gwleidydd (m. 2017)
  • Owain Arwel Hughes, arweinydd
• 1946 - Timothy Dalton, actor
• 1950 - Sergey Lavrov, gwleidydd ac diplomydd
• 1955 - Jair Bolsonaro, Arlywydd Brasil
• 1958 - Gary Oldman, actor
• 1960 - Ayrton Senna, gyrrwr Fformiwla Un (m. 1994)
• 1962
  • Matthew Broderick, actor
  • Rosie O'Donnell, actores
• 1963 - Anna Adam, arlunydd
• 1964 - Ieuan Evans, chwaraewr rygbi
• 1967
  • Adrian Chiles, cyflwynydd teledu
  • Carwyn Jones, Prif Weinidog Cymru
• 1975 - Mark J. Williams, chwaraewr snwcer
• 1978 - Rani Mukerji, actores
• 1980 - Ronaldinho, pêl-droediwr
• 1993 - Jade Jones, chwaraewraig taekwondo

Marwolaethau

• 1556 - Thomas Cranmer, diwygiwr ac archesgob, 66
• 1843 - Robert Southey, bardd, 68
• 1936 - Aline von Kapff, arlunydd, 93
• 1978 - Cearbhall Ó Dálaigh, Arlywydd Iwerddon, 67
• 1985 - Syr Michael Redgrave, actor, 77
• 1997 - Wilbert Awdry, clerigwr ac awdur, 85
• 1999 - Ernie Wise, actor a digrifwr, 73
• 2005 - Alice Soares, arlunydd, 88
• 2012 - Emlyn Hooson, gwleidydd, 86
• 2013
  • Chinua Achebe, awdur, 82
  • Christa Hauer-Fruhmann, arlunydd, 88
  • Pietro Mennea, athletwr ac gwleidydd, 60
• 2017
  • Martin McGuinness, gwleidydd, 66
  • Colin Dexter, awdur, 86
• 2018 - Ulrica Hydman-Vallien, arlunydd, 79

Gwyliau a chadwraethau

• Diwrnod Rhyngwladol ar gyfer Dileu Gwahaniaethu Hiliol