Sesnin
Mae sesnin[2] yn cyfeirio at unrhyw sylwedd megis halen, pupur, perlysiau, sy’n ychwanegu at flas bwyd.[3] ac yn dylanwadu ar flas bwyd gyda chymorth amrywiol cynhwysion. Daw'r gair Cymraeg o'r Saesneg "seasoning" gyda'r cofnod cynharaf ohono o'r 20g.
.jpg) | |
| Math | proses peirianyddol  |
|---|---|
| Rhan o | coginio |
Diffiniad
golyguCeir peth trafodaeth ar beth yn union yw hyd a lled y term "sesnin". Gall gynnwys perlysiau a sbeisys, y cyfeirir atynt eu hunain yn aml fel "seasonings". Fodd bynnag, mae llyfr giginio Ffrengig, Larousse Gastronomique o 1938, yn nodi "nad yw'r sesnin a'r rhoi blas [i fwyd] yr un peth", gan fynnu bod sesnin yn cynnwys swm mawr neu fach o halen yn cael ei ychwanegu at baratoad.[4] Derbynir yn fras fod sesnin yno i ychwanegu blas i fwyd gall fod, fel arall, ychydig yn ddi-flas a diflas.[5]
Mathau o Sesnin
golyguGall sesnin, sy'n cynnwys sbeisys a pherlysiau yn bennaf, hefyd gynnwys halen, siwgr, finegr, olewau, sawsiau, a chynhyrchion anifeiliaid eraill i wella blas, arogl, lliw a gwead bwyd penodol.[6]
Yn dibynnu ar arferion bwyta, ond hefyd ar wahaniaethau hanesyddol a daearyddol, mae yna amrywiaeth o sesnin. Mae'r rhain yn cynnwys:
- Siwgr a melysyddion eraill fel mêl, surop masarn a surop sudd ffrwythau, hefyd melysyddion
- Planhigion a rhannau ohonynt
- Cymysgeddau sbeis fel powdr cyri
- Olew' a chynhyrchion eplesu
- Olewau llysiau fel olew cnewyllyn ac olew cnau
- Finegr fel finegr seidr afal a finegr balsamig
- Cwrw, gwin a gwirodydd
- sesnin parod fel mwstard, saws soi neu miso
Mae llawer o'r cynhwysion hyn bellach yn cael eu cynhyrchu'n ddiwydiannol mewn amrywiaeth eang o amrywiadau a'u gwerthu mewn siopau manwerthu, fel bod sesnin yn bosibl i bob cartref preifat waeth beth fo'r tymor a'r lleoliad.
Defnyddio
golyguAmser sesnin
golyguGellir defnyddio sbeisys ar unrhyw adeg, o'r cynhwysyn amrwd i'r pryd parod i'w weini. Gwneir gwahaniaeth rhwng sesnin
- Cyn paratoi – e.e. halltu a phupur cig neu biclo pysgod cyn eu ffrio, yn enwedig socian mewn marinâd am oriau neu ddyddiau.
- Wrth baratoi - ychwanegu sbeisys wrth goginio neu ffrio. Gall amser ychwanegu a gwres y bwyd effeithio ar y blas, gan fod rhai sbeisys yn newid eu blas.
- Ar ôl ei baratoi – yn rhannol fel addurniad o’r pryd (e.e. ei weini gyda pherlysiau ffres), yn rhannol ar gyfer defnyddio’r sbeis yn ystod y pryd (e.e. selsig gyda mwstard), hefyd fel sesnin i addasu’r pryd i flas unigol
Swyddogaethau sesnin
golyguMae amseriad sesnin hefyd yn gysylltiedig â'i ddiben; felly mae un yn gwahaniaethu sesnin fel posibilrwydd
- I gadw blas naturiol dysgl neu i’w bwysleisio, e.e. ychwanegu siwgr at ddŵr coginio asbaragws a moron.
- I'w gwneud yn fwytadwy o gwbl; mae rhai technegau, megis helgig marineiddio mewn llaeth menyn neu win coch yn ogystal â'r defnydd helaeth o bupur yn yr Oesoedd Canol, yn deillio o'r ffaith nad oedd cig yn cael ei gadw'n ddigonol (yn gynharach), fel bod yn rhaid cuddio blas pydredd.
- I ddatblygu blas pryd blasu braidd yn niwtral, e.e. piclo Brassica oleracea convar. capitata var. rubra i wneud bresych coch, sy'n gyffredin yng ngogledd yr Almaen.
Mireinio pryd sydd weithiau'n dod yn ddanteithfwyd trwy ddewis a chydlynu sesnin.
- I ddylanwadu ar effaith ffisiolegol bwyd, e.e. y defnydd o garwe mewn dysglau bresych i leihau eu gwynt.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Seasoning". Geiriadur Saesneg Caergrawnt. Cyrchwyd 11 Gorffennaf 2024.
- ↑ "Seasoning". Geiriadur yr Academi. Cyrchwyd 11 Gorffennaf 2024.
- ↑ "sesnin". Geiriadur Prifysgol Cymru. Cyrchwyd 11 Gorffennaf 2024.
- ↑ Larousse Gastronomique (1961), Crown Publishers
(Translated from the French, Librairie Larousse, Paris (1938)) - ↑ "What is Seasoning". Watergate Bay. Cyrchwyd 11 Gorffennaf 2024.
- ↑ "SPICES VS. SEASONINGS: THE DIFFERENCE YOU NEED TO KNOW {{}}What is seasoning". Castle. Cyrchwyd 11 Gorffennaf 2024.
Dolenni allanol
golygu- Master the Art of Seasoning: A Step by Step Guide erthygl ar wefan Cole & Mason
- Bryn Williams cookalong! fideo Bryn Williams yn coginio cawl a defnyddio sesnin Cymreig traddodiadol (Cymraeg, 2021)
