Abaty Westminster

Abaty Westminster
Math	cadeirlan Anglicanaidd, Royal Peculiar, atyniad twristaidd, eglwys abadol, eglwys Anglicanaidd, eglwys golegol
Enwyd ar ôl	Sant Pedr
Ardal weinyddol	Dinas Westminster
Sefydlwyd	10 g; 1540 (eglwys gadeiriol) ;
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Palas San Steffan ac Abaty Westminster gan gynnwys Eglwys Santes Marged, Westminster
Sir	Llundain Fwyaf; (Sir seremonïol)
Gwlad	Lloegr
Cyfesurynnau	51.4994°N 0.127367°W
Cod OS	TQ3008279490
Rheolir gan	English Heritage
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Gothig, celf Gothig
Perchnogaeth	English Heritage
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd I
Cysegrwyd i	Sant Pedr
Manylion
Esgobaeth	Esgobaeth Anglicanaidd Westminster
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Eglwys fawr gyda phensaernïaeth Gothig ydy Eglwys Golegol San Pedr yn Westminster, sy'n fwy adnabyddus o dan yr enw Abaty Westminster (Saesneg: Westminster Abbey). Fe'i lleolir yn Westminster, Llundain, ychydig i'r gorllewin o Balas San Steffan. Dyma safle traddodiadol coroni a chladdu brenhinoedd Lloegr.

Cychwynnwyd ar y gwaith o godi'r Abaty presennol ym 1245 gan Harri III, brenin Lloegr a ddewisodd y safle gyda golwg ar fan i'w gladdu wedi ei farwolaeth.^[1]

Ymhlith y rhai a gladdwyd neu a goffawyd yno y mae: Syr Winston Churchill, Oliver Cromwell, Charles Darwin, Charles Dickens, Benjamin Disraeli, Gabriel Goodman (o Ruthun), Georg Friedrich Händel, David Livingstone a William Shakespeare.

Ynghyd â Palas San Steffan ac Eglwys Santes Marged, Westminster, sy'n sefyll ar yr un safle o arwyddocâd hanesyddol a symbolaidd ger Afon Tafwys, mae'r Abaty ar restr UNESCO o Safleoedd Treftadaeth y Byd ers 1987.^[2]

Mae'r enw 'Abaty San Steffan', a welir weithiau, yn anghywir. Mae Palas San Steffan (Saesneg: Palace of Westminster) yn cael ei enwi yn y Gymraeg ar ôl capel San Steffan lle bu'r Tŷ Cyffredin yn eistedd rhwng 1547 a 1834, ac sydd bellach yn neuadd a mynedfa gyhoeddus i'r Palas. Pedr, nid Steffan, yw nawddsant yr abaty. 'Westminster', felly, sy'n gywir ar gyfer yr abaty a’r ardal y mae’n sefyll ynddi (ac yn wir enw anffurfiol ar gyfer yr abaty oedd 'Westminster' yn wreiddiol); y palas a'r senedd sy'n cyfarfod yno yw 'San Steffan'.

Seintwar

Yn 1482, wedi i Richard III, brenin Lloegr gipio coron Lloegr oddi wrth Edward V a oedd ar y pryd yn ddim ond 12 mlwydd oed, ffodd mam Edward, Elizabeth Woodville am ei bywyd gan hawlio lloches, gyda'i merch Elisabeth o Efrog ac eraill o'i theulu, yn Abaty Westminster. Bu yno am rai misoedd; yn y cyfamser, roedd y brenin newydd yn awyddus iawn i'w hatal rhag cysylltu gyda Harri Tudur yn Llydaw, ac yn awyddus i'w cloi yn Nhŵr Llundain. I'r perwyl hwn, amgylchynodd Richard yr abaty gyda llu o'i filwyr gorau i atal neb rhag mynd i mewn nag allan. Roedd mam Harri Tudur, Margaret Beaufort yn awyddus i gysylltu gydag Elizabeth, a oedd i bob pwrpas yn garcharor yn yr abaty. Meddyg Elizabeth Woodville a'i theulu oedd y Lancastriad pybyr Lewis o Gaerleon, a heriodd farwolaeth sawl tro yn cludo negeseuon o'r naill at y llall, gan gyd-drefnu priodas Harri ac Elisabeth o Efrog. Mae'n debyg mai dyma pam y gwobrwywyd ef yn ariannol, wedi i Harri ladd Richard ym Mrwydr Bosworth.

Dolenni allanol

Gwefan swyddogol
Delweddau hanesyddol o Abaty Westminster Archifwyd 2014-01-07 yn y Peiriant Wayback
Westminster Abbey: A Peek Inside Archifwyd 2010-12-28 yn y Peiriant Wayback – sioe sleidiau gan Life
Keith Short – Sculptor Delweddau o gerfluniau carreg yn Abaty Westminster
Abaty Westminster ar Twitter

Cyfeiriadau

↑ Gwefan Saesneg yr Abaty
↑ "Palace of Westminster and Westminster Abbey including Saint Margaret's Church". UNESCO World Heritage Centre. UNESCO. Cyrchwyd 31 Mai 2019.

Eginyn erthygl sydd uchod am Lundain. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

[1] Gwefan Saesneg yr Abaty

[2] "Palace of Westminster and Westminster Abbey including Saint Margaret's Church". UNESCO World Heritage Centre. UNESCO. Cyrchwyd 31 Mai 2019.

[1]

[2]