C.P.D. Derwyddon Cefn

Clwb pêl-droed o bentref Cefn Mawr, Bwrdeistref Sirol Wrecsam, yw Clwb Pêl-droed Derwyddon Cefn (Saesneg: Cefn Druids Association Football Club).

C.P.D. Derwyddon Cefn Newi

Enw llawn	Clwb Pêl-droed Derwyddon Cefn Newi
Llysenw(au)	Y Hynafiaid
Sefydlwyd	1992
Maes	Y Graig (The Rock) Rock Road, Rhosymedre. LL14 3YG

Mae'r clwb yn gallu olrhain eu hanes yn ôl at glwb enwog Y Derwyddon (Saesneg: Druids FC) gafodd ei ffurfio ym 1872 ond mae ffurf presennol y clwb yn deillio o uniad rhwng clybiau Cefn Albion a Druids United ym 1992. Maent wedi codi Cwpan Cymru wyth o weithiau rhwng 1880 a 1904.

Mae'r clwb yn chwarae eu gemau cartref ar Y Graig, Rhosymedre, maes sy'n dal uchafswm o 3,000 o dorf gyda 500 o seddi.

Hanes

Ffurfiwyd clwb Y Derwyddon gan Llewelyn Kenrick, cyfreithiwr o Rhiwabon, ym 1872. Pedair mlynedd yn ddiweddarch, roedd Kenrick yn allweddol wrth sefydlu Cymdeithas Bêl-droed Cymru er mwyn trefnu gêm ryngwladol yn erbyn Yr Alban a cafwyd chwe chwaraewr o glwb Y Derwyddon, gan gynnwys Kenrick ei hun, yn chwarae yn y gêm hanesyddol cyntaf dros Gymru.

Ym 1876 daeth Y Derwyddon y clwb cyntaf o Gymru i gymryd rhan yng Nghwpan FA Lloegr ond ar ôl dod allan o'r het i herio Shropshire Wanderers, tynnodd y clwb allan o'r gystadleuaeth. Y tymor canlynol, llwyddodd y clwb i gyrraedd y trydydd rownd cyn colli yn erbyn y Royal Engineers.

Wedi sefydlu Cwpan Cymru ym 1877-78, llwyddodd Y Derwyddon i gyrraedd y rownd derfynol cyn colli 0-1 yn erbyn Wrecsam a llwyddodd y clwb i gyrraedd saith rownd derfynol yn olynol rhwng 1879 a 1886 gan ennill y tls ar bump achlysur yn ogystal â chyrraedd Rownd yr Wyth Olaf o Gwpan FA Lloegr ym 1882-83 a'r Bedwaredd Rownd ym 1884-85.

Gyda clybiau pêl-droed yn dechrau troi'n broffesiynol, dioddefodd Y Derwyddon yn ariannol ac wedi'r Rhyfel Byd Cyntaf unodd Y Derwyddon gyda C.P.D. Rhosymedre er mwyn ffurfio Derwyddon Rhosymedre. Parhaodd eu problemau a cafwyd uniad pellach gydag Acrefair United ym 1923 er mwyn ffurfio Druids United.

Ym 1992 unodd Druids United gyda Cefn Albion er mwyn ffurfio'r clwb presennol, Derwyddon Cefn, ym mhentref Cefn Mawr.

Rhwng 1999 a 2010, oherwydd rhesymau nawdd, roedd y clwb yn arddel yr enwau Flexsys Derwyddon Cefn, NEWI Derwyddon Cefn ac Elements Derwyddon Cefn, ond bellach wedi dychwelyd i ddefnyddio'r enw Derwyddon Cefn.

Trafferthion ariannol 2020au

Disgynnodd y tîm o Uwch Gynghrair Cymru yn ar ddiwedd tymor 2021/2022 ac ym mis Ionawr 2023 gwaharddwyd y Derwyddon rhag arwyddo chwaraewyr am ddwy ffenestr drosglwyddo, ar ôl cael eu cyhuddo o dorri canllawiau trosglwyddo Fifa yn ystod y tymor blaenorol. Tynnodd y Derwyddon allan o’r Cymru North, ail haen pyramid pêl-droed Cymru, ar gyfer tymor 2023-24.

Ym mis Mai 2024 gadawodd y tîm rheoli a'r staff chwarae y clwb ar y cyd, gan honni bod arian yn dal i fod yn ddyledus iddynt. Ym mis Awst 2024 cyhoeddodd Derwyddon Cefn y byddent yn ailddechrau yn haen 5 pêl-droed Cymru ar gyfer tymor 2024/25.

Record Ewropeaidd

Tymor	Cystadleuaeth	Rownd	Clwb	Cymal 1af	2il Gymal	Dros Ddau Gymal
2012–13	Cynghrair Europa UEFA	Rhag 1	MYPA	0–0	0–5	0–5
2018–19	Cynghrair Europa UEFA	Rhag 1	FK Trakai	1-1	0-1	1-2

Anrhydeddau

• Cwpan Cymru
  • Enillwyr: 1879-80, 1880-81, 1881-82, 1884-85, 1885-86, 1898-99, 1903-04
  • Cyrraedd Rownd Derfynol: 1877-78, 1882-83, 1883-84, 1899-1900, 2011-12
• Cwpan Amatur Cymru
  • Enillwyr: 1902-03
  • Cyrraedd Rownd Derfynol: 1903-04, 1956-57