Carnedd y Filiast (y Migneint)
Mae Carnedd y Filiast yn gopa mynydd a geir yn Arenig i'r gogledd o Gapel Celyn; cyfeiriad grid SH871446, yn ne-ddwyrain Parc Cenedlaethol Eryri yng Ngwynedd. Uchder cymharol, neu ”amlygrwydd” y copa, ydy 354 metr: dyma'r uchder mae'r copa'n codi uwchlaw'r mynydd agosaf.
 | |
| Math | mynydd, copa  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 669 metr |
| Cyfesurynnau | 52.98678°N 3.68302°W |
| Cod OS | SH8711944599 |
| Manylion | |
| Amlygrwydd | 316 metr |
| Rhiant gopa | Arenig Fawr |
| Cadwyn fynydd | Eryri |
 | |
Saif ar ochr ddwyreiniol y Migneint, i'r gogledd o Lyn Celyn a'r briffordd A4212 rhwng Trawsfynydd a'r Bala, gyda chopa Arenig Fach i'r de-orllewin. Gellir ei ddringo o'r A4212, heibio copa is Foel Boeth. Saif Llyn Hesgyn ar ei ochr ddwyreiniol.
Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn rhestri arbennig yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n Marilyn, Hewitt a Nuttall. Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghŷd ar wefan “Database of British and Irish hills”.[1] Uchder y copa o lefel y môr ydy 669 metr (2195 tr). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ar 10 Mawrth 2007.
Yr enw
golyguMae'r enw yn tarddu o lên gwerin. Mae enwau henebion cynhanesyddol sy'n cynnwys yr elfennau miliast neu ast yn cynnwys Llety'r Filiast (Y Gogarth, Llandudno), Llety'r Filiast (ger Rowen), Llech y Filiast (Morgannwg), Carnedd y Filiast (ger Ysbyty Ifan) a Llech yr Ast (Llangoedmor, Ceredigion). Yn chwedl Culhwch ac Olwen mae Gast Rhymni, sef merch yn rhith bleiddast, yn cael ei hela gan y Brenin Arthur.[2] Mae'r filiast yn un o ymrithiadau Ceridwen yn y chwedl Hanes Taliesin.
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ “Database of British and Irish hills”
- ↑ T. Gwynn Jones, Welsh Folklore and Folk-Custom (D. S. Brewer, ail arg. 1979), tud. 93.