Cwm Gwendraeth

Bro neu ardal wledig yn ne-ddwyrain Sir Gaerfyrddin yw Cwm Gwendraeth. Er bod yr enw Cwm Gwendraeth yn cael ei ddefnyddio am yr ardal, ceir dau gwm Gwendraeth mewn gwirionedd, sef Cwm Gwendraeth Fawr a Chwm Gwendraeth Fach, a ffurfir gan afonydd Gwendraeth Fawr, sy'n tarddu yn Llyn Llech Owain, a Gwendraeth Fach, sy'n tarddu ym mryniau Dyffryn Tywi. Gorwedd y fro rhwng Rhydaman, Llanelli a Caerfyrddin.

Cwm Gwendraeth

Math	dyffryn
Daearyddiaeth
Sir	Sir Gaerfyrddin
Gwlad	Cymru

Golygfa yn rhan uchaf Cwm Gwendraeth, ger Mynydd-y-garreg

Mae Cwm Gwendraeth yn un o gadarnleoedd yr iaith Gymraeg ac yn cael ei ystyried fel arfer yn rhan o'r Fro Gymraeg.

Yn ddiweddar, sefydlwyd Menter Cwm Gwendraeth, menter iaith i hyrwyddo'r defnydd ymarferol o'r iaith Gymraeg yn y fro.

Yn rhan uchaf Cwm Gwendraeth, rhwng Y Tymbl, Dre-fach a Cross Hands, ceir Parc Coetir y Mynydd Mawr.

Pentrefi a threfi

• Penygroes
• Gorslas
• Cross Hands
• Cefneithin
• Llanddarog
• Llandyfaelog
• Llangyndeyrn
• Crwbin
• Bancffosfelen
• Mynyddcerrig
• Dre-fach
• Capel Seion
• Mynydd-y-garreg
• Pont-iets
• Pont-henri
• Pontyberem
• Porth-y-rhyd
• Trimsaran
• Y Tymbl
• Y Meinciau
• Cydweli
• Llannon

Enwogion

• Carwyn James
• Ray Gravell
• Gareth Davies
• Gwyn Elfyn

Llyfryddiaeth

• 'Cwm Gwendraeth a Llanelli', D. Huw Owen, Cyngor Bwrdeistref Llanelli, 1989, ISBN 0 906821 09 6
• 'Glofeydd Cwm Gwendraeth', Ken C. Treharne, Llyfrgell Cyhoeddus Cyngor Bwrdeistref Llanelli, 1995

Dolenni allanol

• BBC Cymru "Hanes Cwm Gwendraeth"
• Menter Cwm Gwendraeth Archifwyd 2016-04-06 yn y Peiriant Wayback

Eginyn erthygl sydd uchod am Sir Gaerfyrddin. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato