Frédéric Chopin
Frédéric François Chopin (1 Mawrth 1810 – 17 Hydref 1849) oedd un o'r cyfansoddwyr enwocaf a mwyaf dylanwadol ar gyfer y piano. Fe'i anwyd yn Fryderyk Franciszek Chopin, ym mhentref Żelazowa Wola, ger Warsaw[1] yng Ngwlad Pwyl. Roedd ei dad yn Ffrancwr a oedd wedi ymsefydlu yn y wlad, a'i fam yn Bwyles. Yn Warszawa, fe adnabwyd dawn mentrus y Chopin ifanc wrth ganu'r piano a chyfansoddi. Yn 20 oed, fe adawodd am Baris (ni ddychwelodd i Wlad Pwyl byth eto). Ym Mharis, datblygodd yrfa fel perfformiwr, athro,[2] a chyfansoddwr, ac yno y mabwysiadodd ffurf Ffrangeg ei enw, "Frédéric-François". Ym 1836, cyfarfu â'r awdures Ffrengig George Sand. Cawsant berthynas dymhestlog a barhaodd hyd 1847. Pur wael oedd iechyd Chopin trwy lawer o'i fywyd, a gorfododd hyn iddo beidio â pherfformio'n aml yn y blynyddoed cyn ei farwolaeth.
| Frédéric Chopin | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Fryderyk Franciszek Chopin  1 Mawrth 1810 Żelazowa Wola |
| Bu farw | 17 Hydref 1849 o diciâu Paris |
| Man preswyl | Warsaw, Fienna, Paris, Żelazowa Wola, Szafarnia, Masovian Voivodeship, Poturzyn, Duszniki-Zdrój, Berlin, Dresden, Kalisz, Wrocław, Toruń, Gdańsk, Poznań, Kraków, Llundain, Manceinion, Glasgow, Caeredin, Valldemossa Charterhouse, Valldemossa, Nohant-Vic |
| Dinasyddiaeth | Ffrainc, Ymerodraeth Rwsia, Duchy of Warsaw, Gwlad Pwyl y Gyngres, yr Ail Weriniaeth Ffrengig |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | cyfansoddwr, pianydd, athro cerdd, meistr ar ei grefft, cerddor, addysgwr |
| Adnabyddus am | Études, Polonaise in A-flat major "Heroic", Op. 53, Nocturnes, Ballades |
| Prif ddylanwad | Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart |
| Mudiad | cerddoriaeth ramantus |
| Tad | Nicolas Chopin |
| Mam | Tekla Justyna Chopin |
| Partner | Maria Wodzińska, George Sand |
| llofnod | |
 | |
Cyfansoddiadau
golyguMae'r piano yn ymddangos ymhob un o weithiau Chopin. Mae'r rhan fwyaf ar gyfer piano unigol, ond cynnwys rhai ohonynt ail biano, ffidil, soddgrwth, llais neu gerddorfa.
Mae gan rhai o'i weithiau mawreddog megis y pedwar ballade, y pedwar scherzo, y barcarolle op. 60, y fantaisie op. 49, a'i sonatau le sefydlog yn y repertoire, yn ogystal â gweithiau byrrach. Dau gasgliad pwysig arall yw'r 24 Prelìwd Op. 28, a seiliwyd i ryw raddau ar Das Wohltemperirte Clavier Johann Sebastian Bach, a'r Études Op. 10 ac Op. 25.
Cyfansoddodd Chopin ddau o goncertos piano enwocaf y cyfnod rhamantaidd, (Opws 11 a 21). Yn ogystal, fe osododd lawer o ysgrifau Pwyleg, a rhywfaint o gerddoriaeth siambr.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ The Oxford Companion to Music. gol. Alison Latham.
- ↑ "Frédéric Chopin (1810-1849) | Composer | Biography, music and facts". Classic FM (yn Saesneg). Cyrchwyd 1 Chwefror 2024.
