John Frankland Rigby
Mathemategydd ac academydd o Loegr a fu'n gweithio o Goleg Prifysgol De Cymru, Caerdydd, oedd John Frankland Rigby (22 Ebrill 1933 - 29 Rhagfyr 2014) pan oedd yn rhan o Brifysgol Cymru, ac yna ym Mhrifysgol Caerdydd.
| John Frankland Rigby | |
|---|---|
| Ganwyd | John Frankland Rigby  22 Ebrill 1933 Westhoughton |
| Bu farw | 29 Rhagfyr 2014 Caerdydd |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig |
| Alma mater |
|
| ymgynghorydd y doethor |
|
| Galwedigaeth | mathemategydd |
| Cyflogwr |
|
| Adnabyddus am | Grünbaum–Rigby configuration |
Gweithiodd ym maes geometreg, gan ddod yn awdurdod ar y berthynas rhwng mathemateg a chelf addurnol; bu'n ysgrifennydd cenedlaethol y Gymdeithas Fathemategol rhwng 1989 a 1996.
Bywyd cynnar
golygu
Yn frodor o Bolton, Sir Gaerhirfryn, sydd bellach yn rhan o Fanceinion Fwyaf, roedd Rigby yn fab i Fred Frankland Rigby a Bessie M. Hodkinson, a briododd yn Bolton ym 1931.[1] Addysgwyd ef yn Ysgol Ramadeg Manceinion a Choleg y Drindod, Caergrawnt, lle ar ôl graddio BA yn y Tripos Mathemategol arhosodd ar gyfer ei ddoethuriaeth. Ei draethawd PhD, dan oruchwyliaeth Philip Hall ac a gwblhawyd ym 1958, oedd Theory of Finite Linear Groups,[2] ac wrth orffen ei waith ar hyn cymerodd swydd ym Mhencadlys Cyfathrebu'r Llywodraeth (GCHQ).[3][4]
Gyrfa
golyguYm 1959 penodwyd Rigby i'w swydd academaidd gyntaf, fel darlithydd yn Ysgol Mathemateg Coleg Prifysgol De Cymru yng Nghaerdydd, ac arhosodd yno am 37 o flynyddoedd, hyd nes iddo ymddeol ym 1996, a thu hwnt, wrth iddo barhau i weithio'n rhan-amser am rai blynyddoedd. Yn ystod ei yrfa, cyfrannodd lawer o bapurau ar geometreg Ewclidaidd. Roedd hefyd yn awdurdod blaenllaw ar y rhyngwyneb rhwng mathemateg a chelf addurnol, yn enwedig celf Geltaidd a phatrymau geometrig Islamaidd, a chymerodd gryn ddiddordeb mewn geometreg draddodiadol Japaneaidd.[3] Ymwelodd â phrifysgolion mewn sawl gwlad dramor, yn enwedig yn Nhwrci, Japan, a'r Philippines, yn ogystal â Singapor a Chanada.
Darlithiodd Rigby ar ddadansoddiad cymhleth (complex analysis), gan dynnu cromliniau cymhleth a chylchoedd perffaith ar y bwrdd du, lle gallai wneud "diagramau rhyfeddol o gywir".[3]
Roedd yn aelod gweithgar o'r Gymdeithas Fathemategol. Yn y 1970au daeth yn Llywydd Cangen Caerdydd o'r gymdeithas ac yna bu'n Ysgrifennydd cenedlaethol rhwng 1989 a 1996. Roedd yn darparu atebion yn rheolaidd i broblemau a godwyd yn y Mathemategol Gazette, ac mewn ysgrif goffa iddo, disgrifiwyd ei bapurau ymchwil fel rhai "unigryw oherwydd cywirdeb manwl, eu harddull gryno, a'u bod yn gwbwl rydd o unrhyw jargon yr oes".
Gyda Branko Grünbaum, ffurfiodd Rigby ytr hyn a elwir yn "gyfluniad Grünbaum-Rigby",[5] ac enwodd Ross Honsberger bwynt mewn theorem gan Rigby yn "bwynt Rigby".[6] Enwodd Adrian Oldknow bwyntiau Rigby (mewnol ac allanol) mewn cysylltiad â thrionglau Soddy, gyda'r pwyntiau Rigby yn gorwedd ar linell Soddy.[7]
Ar ôl ymddeol, dechreuodd Rigby ddioddef o glefyd Parkinson, ond roedd parhaodd i fynychu cynadleddau rhyngwladol. Gyda'i ffrind James Wiegold, cymerodd ofal o Glwb Mathemateg Prifysgol Caerdydd ar gyfer myfyrwyr chweched dosbarth, gan dynnu myfyrwyr o Ysgol Uwchradd Caerdydd, Ysgol yr Eglwys Gadeiriol, Llandaf, Ysgol Howell, ac ysgolion yn Nhrefynwy.[3]
Bywyd preifat
golyguCanodd Rigby yng nghôr Eglwys Gadeiriol Llandaf a ysgrifennodd gerddoriaeth ar ei gyfer hefyd. Roedd yn perthyn i Gymdeithas Dawns Werin ac yn mwynhau crwydro yn Ardal y Llynnoedd ac mewn mannau eraill.[3]
Bu farw Rigby ar 29 Rhagfyr 2014 yn Ysbyty Athrofaol Cymru, Caerdydd, yn 81 oed. Barry Morgan, Archesgob Cymru, a Deon Caerdydd oedd y gweinidogion ar gyfer ei wasanaeth angladdol yn Eglwys Gadeiriol Llandaf ar 13 Ionawr 2015.[3] Ei gyfeiriad olaf oedd 5, Cwrt y Gadeirlan, Cathedral Green, Llandaf, Caerdydd.[8]
Cyhoeddiadau dethol
golygu- JF Rigby, "Dogn Crynodedig o Geometreg Hen-Ffasiwn" yn The Matamata Gazette 57, 402 (Rhagfyr 1973) 296–298
- JF Rigby, "On the Money-Coutts Configuration of Nine Anti-Tangent Cycles" yn Nhrafodion Cymdeithas Fathemategol Llundain, 43 (Cyfres 3), 1 (Gorffennaf 1981) 110–132, yma
- JF Rigby, "geometreg cylchoedd, a gwrthdroad cyffredinol Laguerre" yn C. Davis, B. Grünbaum, FA Sherk, The Coxeter Festschrift (Berlin: Springer, 1981), 355—378
- JF Rigby, "Theorem tri chylch" yn Mathemateg Magazine 55 (1982), 312
- John Rigby, "Ail-ymwelwyd â Napoleon," yn Journal of Geometry 33 (1988), 126–146
- Branko Grünbaum, JF Rigby, "The real configuration (21 4 )" yn Journal of the London Matamata Society 41 (Cyfres 2) (1990), 336–346, yma
- John F. Rigby, "Canolfannau tritangent, theorem Pascal a phroblem Thebault" yn Journal of Geometry (Tachwedd 1995) 54: 134 yma
- John F. Rigby, "Nodiadau cryno ar rai theoremau geometregol anghofiedig" mewn Mathemateg a Gwybodeg Chwarterol 7 (1997) 156–158
- JF Rigby, "Lliwiadau Uniongyrchol Tilings Trionglog Rheolaidd" yn The Matamata Intelligencer (1998) 20: 4 yma
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Rigby John F /Hodkinson" in Register of Births for Bolton Registration District, vol. 8c (1933), p. 495; "Rigby Fred F. & Hodkinson Bessie M." in Register of Marriages for Bolton Registration District, vol. 8c (1931), p. 889
- ↑ Dissertation: Topics in the theory of Finite Linear Groups at nodak.edu. Retrieved 2 May 2019
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Gerry Leversha, Dr John Frankland Rigby (obituary) in The Mathematical Gazette 99 (2015), 174–175. Retrieved 2 May 2019
- ↑ John Frankland Rigby (obituary) at cardiff.ac.uk. Retrieved 2 May 2019
- ↑ Branko Grünbaum, J. F. Rigby, "The real configuration (214)" in Journal of the London Mathematical Society 41 (Series 2) (1990), 336–346, here
- ↑ Ross Honsberger, "The Rigby Point" §11.3 in Episodes in Nineteenth and Twentieth Century Euclidean Geometry (Washington, DC: The Mathematical Association of America, 1996, ISBN 978-0883856390), pp. 132–136; "Rigby Points" at mathworld.wolfram.com. Retrieved 4 June 2019
- ↑ A. Oldknow, "The Euler–Gergonne–Soddy Triangle of a Triangle" in American Mathematical Monthly 103 (1996), 319—329
- ↑ John Frankland RIGBY at companieshouse.gov.uk. Retrieved 2 May 2019
Dolenni allanol
golygu- Ymchwil JF Rigby tra’n gysylltiedig â Phrifysgol Hacettepe a lleoedd eraill yn researchgate.net
- JF Rigby, Patrwm rhyngosod Twrcaidd a'r gymhareb euraidd ar wefan y Gymdeithas Fathemategol
- Pwyntiau Rigby ar wefan wolfram.com