Llywodraethiaeth

Llywodraethiaeth
Enghraifft o'r canlynol	dynodiad ar gyfer endid tiriogaethol gweinyddol
Math	endid tiriogaethol gwleidyddol
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae llywodraethiaeth (Saesneg: Governate^[1]) yn rhanbarth o diriogaeth fwy a weinyddir gan lywodraethwr fel y prif swyddog. Mae'n cyfateb i sir yng Nghymru neu dalaith mewn gwledydd ffederal, ond tueddir i arddel y term 'llywodraethiaeth' neu 'governate' mewn gwledydd Arabaidd neu â llywodraethau llai democrataidd lle mae'r canol yn penodi rheolwyr rhanbarthol.

Term mewn Ieithoedd Tramor

Y defnydd mwyaf cyffredin yw fel cyfieithiad o'r Arabeg Muhafazah.^[2] Efallai y bydd hefyd yn cyfeirio at guberniya a general-gubernatorstvo Rwsia Ymerodrol neu 34 gobernaciones yn Ymerodraeth Sbaen.

Ceir amrywiaeth ar y term foifod a'r term 'foifodiaeth' yn y gwledydd Slafaidd sy'n dod o'r gair "voi(e)vod(e)" (yn llythrennol, "arweinydd rhyfelwyr" neu "arweinydd rhyfel", sy'n cyfateb i'r Lladin "Dux Exercituum" a'r "Herzog" Almaeneg) yn bennaeth milwrol a safodd, yn strwythur gwladwriaeth. Yn ddiweddarach daeth y gair i ddynodi swyddog gweinyddol. Gweler; Wcraineg: воєводство; y Pwyleg: województwo; y Rwmaneg: voievodat; y Bwlgareg: voivoda (войвода); y Serbeg: vojvodina (војводина), vojvodstvo (војводство) neu vojvodovina (војводовина); yr Hwngareg: vajdaság; y Belarwseg: ваяводства (vajаvodstva); y Lithwaneg: vaivadija.

Yr Almaen

Yn yr Almaen defnyddiwyd y term gyda'r sillafiad Ffrangeg, Gouvernement mewn cyd-destunau penodol:

Adeg Rhyfel: Y Llywodraethiaeth, Gouvernement oedd yr awdurdod a oedd yn ddarostyngedig i brif-gaer caer fawr neu brifddinas a phreswylfa gwlad - y llywodraethwr. Pe bai rhywun yn symud, sefydlwyd staff arbennig llywodraeth y gaer.

Gwledydd dan feddiant, crëwyd llywodraeth gyffredinol ar diriogaeth y gelyn. Dyma'r awdurdod a ddefnyddiwyd i weinyddu rhanbarth wrth i'r rhyfel fynd yn ei flaen. Enghreifftiau: Generalgouvernement Warsaw, a grëwyd yn y Gyngres Gwlad Pwyl a orchfygwyd ym 1915; Generalgouvernement (“Gweddill Gwlad Pwyl yn flaenorol”), a sefydlwyd ym 1939 gan Hitler ar diriogaeth Gwlad Pwyl.

Ardaloedd gwarchodedig Almaenig fel y'u gelwir (trefedigaethau Ail Ymerodraeth yr Almaen e.e. Kiautschou yn Tsieina). Yr un pryd oedd y llywodraethwyr yn brif reolwyr meddiannaeth filwrol ac uwch swyddogion yr holl bersonél milwrol a swyddogion a gyflogwyd yno.

Yn yr Almaen ac yn Rwsia, roedd gan y llywodraethwr hawl i deitl rhagoriaeth.

Ymerodraeth Rwsia

Bu'r drefn a'r term guberniya yn boblogaeth yn Ymerodraeth Rwsia ac wedi hynny gan weld sawl newid wrth addasu i newidiadau gwleidyddol a phoblogaeth. Diddymwyd wyth llywodraethiaeth Rwsia o 1708 a'r tair sylfaen newydd rhwng 1713 a 1719 ym 1929.

Rhanwyd Gwlad Pwyl y Gyngres oedd o dan reolaeth Ymerodraeth Rwsia fewn i llywodraethaethau (voivodaniaeth).

Gwledydd Arabeg

Llywodraethiaethau Libanus

Gelwir yr unedau gweinyddol mewn gwledydd Arabeg yn llywodraethiaeth, llywodraethiaeth Ffrainc a llywodraethiaeth Lloegr. Yr enw Arabeg yw محافظة muhāfaza, DMG muḥāfaẓa, sy'n aml yn cael ei drosglwyddo'n ddieithriad fel talaith. Mae hyn yn berthnasol i'r gwledydd Arabeg canlynol, ymhlith eraill:

Yr Aifft → Rhestr o lywodraethiaethau'r Aifft

Bahrain → Bahrain # adran weinyddol

Irac → Rhestr o Lywodraethau Irac

Yemen → Rhestr o lywodraethiaethau Yemen

Gwlad Iorddonen → Rhestr o lywodraethiaethau'r Iorddonen

Kuwait → Rhestr o lywodraethiaethau Kuwait

Libanus → Rhestr o Lywodraethau Libanus

Gwladwriaeth Palesteina → Llywodraethiaethau Palesteina

Oman → Rhestr o ranbarthau a rhanbarthau yn Oman

Saudi Arabia → Rhestr o daleithiau Saudi Arabia

Syria → Rhestr o lywodraethiaethau Syria

Tiwnisia → Rhestr o lywodraethiaethau Tiwnisia

Fel arall, defnyddir yr enw wilāya, Arabeg, hefyd mewn rhai gwledydd ولاية, sy'n golygu talaith neu sir. Pennaeth y weinyddiaeth yw'r Wālī, sydd fel arfer yn cael ei gyfieithu fel llywodraethwr. Mae hyn yn berthnasol i'r gwledydd Arabeg canlynol:

Algeria → Wilayat Algeria

Oman → Wilayat o Oman

Dolenni

Diffiniad 'Governate', Geiriadur Caergrawnt'

Mae'r erthygl hon yn cynnwys term neu dermau sydd efallai wedi eu bathu'n newydd sbon: llywodraethiaeth o'r Saesneg "governate". Gallwch helpu trwy safoni'r termau.

Cyfeiriadau

↑ https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/governorate
↑ Law, Gwillim (November 23, 1999). Administrative Subdivisions of Countries: A Comprehensive World Reference, 1900 Through 1998. McFarland. ISBN 978-0-7864-6097-7.

Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

[1] ttps://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/governorate

[2] Law, Gwillim (November 23, 1999). Administrative Subdivisions of Countries: A Comprehensive World Reference, 1900 Through 1998. McFarland. ISBN 978-0-7864-6097-7.

[1]

[2]