Wicipedia

Mudiad dros dîm criced Cymru

Mae cricedwyr o Gymru ar hyn o bryd yn cael eu cynrychioli gan Fwrdd Criced Cymru a Lloegr (ECB) ac yn cystadlu am dîm criced Lloegr .

Yn hanesdyddol, bu tîm criced Cymru yn y 1920-30au, yn Nhlws ICC 1979, ac ym Mhencampwriaeth Ynysoedd Prydain rhwng 1993 a 2001. Er hyn, nid yw Cymru yn aelod ar wahân o'r Cyngor Criced Rhyngwladol (ICC).

Mae rhai gwleidyddion yng Nghymru wedi dadlau y dylai Cymru ennill statws ICC ar wahân i Loegr a chael tîm criced i Gymru, gan nodi cynrychiolaeth a chyfleoedd fel ffactorau sy’n cyfrannu, ac yn dilyn sefydlu tîm yr Alban o dîm Lloegr ym 1994. Mae cyrff criced yng Nghymru, fel Criced Cymru a Chlwb Criced Sir Forgannwg yn gwrthwynebu cynigion o’r fath, gan nodi cyllid ac anawsterau cynnar. Mae’r ECB yn niwtral ar y cynnig, tra bod Llywodraeth Cymru yn datgan mai’r cyrff criced sydd i benderfynu, ond yn cydnabod y cyfle i Erddi Sophia yng Nghaerdydd gynnal gemau Lloegr. Mae cricedwyr amrywiol wedi cefnogi'r naill ochr a'r llall i'r cynnig.

Hanes

golygu

Roedd tîm cenedlaethol Cymru yn bodoli yn y 1920au a'r 1930au gan chwarae yn erbyn timau teithiol megis India'r Gorllewin, De Affrica a Seland Newydd a sicrhau buddugoliaeth yn erbyn India'r Gorllewin yn 1928. [1] [2]

Ffurfiwyd Cymdeithas Criced Cymru yn 1969 ac am y tri degawd nesaf buont yn chwarae yn erbyn timau eraill yr ICC. [3] Cystadlodd Cymru yn Nhlws ICC 1979 fel tîm nad oedd yn rhan o'r ICC, gan chwarae trwy wahoddiad ar ôl i Gibraltar dynnu'n ôl yn hwyr. [1] [3] Rhwng 1993 a 2001, chwaraeodd tîm o Gymru ym Mhencampwriaeth Ynysoedd Prydain, ochr yn ochr ag Iwerddon, yr Alban a thîm XI Lloegr . [2] [4]

Rhwng 2002 a 2004, heliwyd tîm criced Cymru ynghyd gan Glwb Criced Sir Forgannwg, a gystadlodd yn erbyn Lloegr deirgwaith mewn gemau un-dydd-rhyngwladol yng Nghaerdydd, [3] [5] gan ennill un o'r gemau. [4] [6]

Yn hanesyddol, roedd tîm Lloegr yn cynrychioli Prydain Fawr, nes i'r Alban ddod yn aelod annibynnol o'r ICC yn 1994. [7] Mae cyn-gricedwr Cymreig, Robert Croft yn gweld tîm modern Lloegr yn debyg i dîm Llewod Prydain ac Iwerddon . [8] Tra dywedodd AC Llafur Cymru Mike Hedges fod timau Iwerddon a'r Alban mewn gwirionedd yn “ dimau bwydo ” i dîm Lloegr. [9] Fodd bynnag, beirniadwyd y defnydd o'r term "Lloegr" heb gynnwys "Cymru", ac mae swyddogion criced yr Alban yn obeithiol am ddatblygiad eu tîm. [5] [7]

Statws presennol

golygu

"Tîm cyfeillgar hŷn Cymru" yw'r unig dîm i ddynion hŷn Cymru a restrir gan Criced Cymru . [10] Mae yna hefyd dimau Cymru hyd at dan 18 oed. [1]

Mae Clwb Criced Sirol Cenedlaethol Cymru yn cystadlu yng nghystadlaethau criced Siroedd Cenedlaethol Cymru a Lloegr . [11] [12]

Chwaraeodd tîm y merched ym Mhencampwriaeth Criced Ewropeaidd Merched yn 2005, a gynhaliodd Cymru, ond ers hynny maent wedi mabwysiadu'r un system â thîm y dynion, gyda chwaraewyr benywaidd o Gymru i gynrychioli tîm criced merched Lloegr . [4]

Ar hyn o bryd mae Cymru'n cael ei chynrychioli gan Fwrdd Criced Cymru a Lloegr, sy'n cystadlu'n rhyngwladol fel tîm criced Lloegr . [13] Mae chwaraewyr o Gymru megis Simon Jones a Geraint Jones yn cystadlu i dîm Lloegr. [4]

Galwadau am tîm cenedlaethol Cymru

golygu

Cynrychiolir Cymru ar hyn o bryd gan Fwrdd Criced Cymru a Lloegr (ECB), [13] ond bu rhai galwadau i Gymru gael eu tîm criced rhyngwladol eu hunain fel yr Alban ac Iwerddon, gan sefydliadau, cyhoeddiadau a ffigurau cyhoeddus amrywiol o Gymru. [13] [5] [7] Mae Criced Cymru, corff llywodraethu’r gamp yng Nghymru, a Chlwb Criced Sir Forgannwg, wedi mynegi eu gwrthwynebiad i unrhyw dîm ar wahân, yn enwedig dros gyllid a’r posibilrwydd o gael eu cau allan o Bencampwriaeth y Siroedd, lle byddai gostyngiadau yn y naill neu’r llall yn “cael effaith negyddol sylweddol. [i'r gamp yng Nghymru]". [5] Mae Cyngor Caerdydd a Llywodraeth Cymru yn gweld bod yn rhan o'r ECB fel cyfle i adeiladu enw da Caerdydd ym myd criced ac fel canolfan chwaraeon. [5] Mae'r ECB yn niwtral ar y cynnig. [4]

Cefnogaeth

golygu

Mae gwleidyddion ar draws y sbectrwm gwleidyddol wedi datgan eu cefnogaeth i dîm annibynnol fel Jonathan Edwards, [13] [14] Bethan Sayed, Adam Price a Mohammad Asghar, gyda Sayed yn nodi yn 2013 mai " Cymru yw'r ail wlad hynaf sy'n chwarae criced yn y byd, ac eto mae ar ei ben ei hun yn Ynysoedd Prydain o beidio â chael ei hochr genedlaethol ei hun", [1] ac Asghar yn nodi yn 2021 "os gall Afghanistan chwarae criced byd, yna er mwyn Duw dylai Cymru" [15] a bod chwarae ar byddai'r llwyfan rhyngwladol yn "codi proffil Cymru" ac yn fuddiol yn economaidd tra'n diystyru pryderon Morgannwg. [9] [16] Galwodd cyn Brif Weinidog Llafur, Carwyn Jones yn 2017 i ailgyflwyno tîm undydd Cymru gan ddweud, "[Mae'n od] gweld Iwerddon a'r Alban yn chwarae mewn twrnameintiau rhyngwladol ac nid Cymru", er mai dim ond cyllid Morgannwg oedd yn cael ei daro. [15] [17] [18] Dywedodd Price yn 2009, bod "nifer fawr o dimau criced yng Nghymru [...] [ond] dim ochr genedlaethol. Yn Sir Gaerfyrddin [...] [llawer] o gricedwyr [...] gallai fynd ymlaen i gynrychioli Cymru o gael y cyfleoedd cywir". Ychwanegodd Price hefyd, “Mae llawer o bobl yn dadlau bod Cymru eisoes yn cael ei chynrychioli ar Fwrdd Criced Cymru a Lloegr (yr EWCB). Ond pa mor aml ydych chi'n clywed yr ail lythyr yn cael ei ynganu gan y cyfryngau neu hyd yn oed swyddogion gêm?", a bod modd i Lywodraeth Cymru a chronfeydd datblygu'r ICC ddarparu cymorth i'r tîm ar gyfer cenhedloedd newydd. [19]

Ym mis Mehefin 2010 cyflwynwyd cynnig i sefydlu "tîm criced undydd 20-20 ac un diwrnod rhyngwladol i Gymru" i senedd y DU. [20] Ym mis Hydref 2011, gwnaed deiseb i Gynulliad Cymru am dîm criced cenedlaethol Cymru. [4] [21] Cynhaliwyd dadl yn y Cynulliad yn 2013 ar y pwnc gydag aelodau Ceidwadol a Llafur yn cefnogi sefydlu tîm Cymreig. [16]

Dadleuodd Bethan Sayed mewn pwyllgor deiseb yn y Cynulliad yn 2015 y dylai Cymru gael ei thîm ei hun, gan ddweud bod gan Gymru fwy o chwaraewyr criced (7,500) nag Iwerddon (6,000) sydd â’i thîm ei hun a dwywaith y boblogaeth, a bod y syniad yn “emosiynol. pwnc". [11] [22] [23] [24] [25] [26] Gwnaethpwyd galwadau hefyd am dîm ar wahân yn dilyn ymadawiad cynnar Lloegr o Gwpan Criced y Byd 2015 yn Awstralia. [22]

Cynhwysodd Plaid Cymru y cynnig yn ei maniffesto etholiad Cynulliad Cenedlaethol Cymru 2016, er nad oedd y mater yn rhan o drafodaethau gyda Llafur Cymru. [15]

Mae awgrymiadau wedi bod bod The Hundred yn gwneud tîm criced cenedlaethol Cymru yn fwy tebygol, wrth i’r ECB ystyried cwtogi ar gemau Pencampwriaeth y Siroedd gan roi Morgannwg mewn perygl o beidio â chymryd rhan mewn gemau lefel uchel. Felly o bosibl achosi tîm criced Cymreig fel ymateb. [27]

Mae Criced Iwerddon a Criced yr Alban wedi goruchwylio twf yn y gamp yn eu gwledydd o sylfaen lai na Chymru, ac mae Criced yr Alban wedi datgan y gall datblygiadau mewn mwy o gemau rhyngwladol gyda thimau eraill o Iwerddon a’r Iseldiroedd ganiatáu i dîm o’r Alban “ffyniannu”. [5]

Mae beirniadaeth o’r ECB hefyd wedi’u mynegi fel rhesymau i Gymru gael ei thîm ei hun. Gyda beirniaid yn cwestiynu tîm yr ECB yn cael ei bortreadu fel tîm criced Lloegr ac yn defnyddio baner a symbol Lloegr, yn ogystal ag agwedd y "sefydliad Seisnig", gyda beirniaid yn datgan bod "adran sylweddol o boblogaeth Cymru [...] gwrthod tîm Criced Lloegr yn llwyr fel cynrychiolydd ein gwlad". [7] [15] [28] [29]

Penderfyniad

golygu

Cytunodd Aelodau’r Cynulliad (Aelodau’r Senedd bellach) yn unfrydol yn 2013, mai’r cyrff chwaraeon criced eu hunain fyddai’n penderfynu a ddylai Cymru gystadlu fel tîm ar wahân i dîm criced Lloegr. [9] Dywedodd Gweinidog Diwylliant a Chwaraeon Cymru, John Griffiths, yn 2013, a oes tîm criced Cymreig, mai mater i’r awdurdod criced perthnasol i raddau helaeth [yw]. [16]

Cricedwyr nodedig o Gymru

golygu

Mae'r cricedwyr Cymreig canlynol wedi chwarae criced prawf i Loegr :

  • Sydney Barnes : Chwaraeodd y bowliwr cyfrwng cyflym chwedlonol Saesneg, a aned yn Swydd Stafford, naw ymddangosiad dros Gymru o 1927 hyd 1930 (gan ymddeol yn 57 oed). Cipiodd Barnes 49 wiced i Gymru yn 1928, gan gynnwys saith am 51 a phump am 67 mewn buddugoliaeth o wyth wiced dros Indiaid teithiol y Gorllewin. [30]
  • Johnnie Clay : Chwaraeodd Clay un gêm Brawf i Loegr ym 1935. [31]
  • Robert Croft : Chwaraeodd Croft griced rhyngwladol i Gymru a Lloegr. Ef yw cricedwr cyntaf Cymru i sgorio 10,000 o rediadau a chipio 1,000 o wicedi mewn criced dosbarth cyntaf. [32]
  • Jeff Jones : Cipiodd bedwar wiced a deugain mewn pymtheg Prawf i Loegr o 1964 i 1968. [33]
  • Simon Jones : Daeth yn aelod annatod o dîm buddugoliaethus Lloegr a enillodd y Lludw yn 2005. Roedd cyflymdra a meistrolaeth Jones ar gefn-siglen yn ei gario i 18 wiced ar 21 mewn pedwar Prawf, cyn iddo gael ei orfodi i sefyll allan gêm derfynol nerfi oherwydd problem â'i ffêr. [34]
  • Tony Lewis : Bu Lewis yn gapten ar Forgannwg a Lloegr, ac aeth ymlaen i fod yn wyneb ar raglenni criced Teledu'r BBC yn y 1990au, a dod yn llywydd yr MCC. [35]
  • Austin Matthews : Chwaraeodd i Swydd Northampton, Morgannwg a gêm Brawf sengl i Loegr. [36]
  • Hugh Morris : Chwaraeodd mewn tri Phrawf i Loegr yn 1991. [37]
  • Gilbert Parkhouse : Chwaraeodd mewn saith gêm Brawf i Loegr yn 1950, 1950–51 a 1959. [38]
  • Pat Pocock : Chwaraeodd mewn ugain Prawf ac un ODI i Loegr o 1968 i 1985. [39]
  • Greg Thomas : Chwaraeodd mewn pum Prawf a thri ODI i Loegr rhwng 1986 a 1987. [40]
  • Maurice Turnbull : Chwaraeodd mewn naw Prawf i Loegr o 1930 hyd 1936. [41]
  • Cyril Walters : Cafodd y rhan fwyaf o'i lwyddiant ar ôl gadael Morgannwg, fel capten-ysgrifennydd sir Gaerwrangon. [42]
  • Steve Watkin : Chwaraeodd dair gêm Brawf yn 1991 a 1993, a phedair gêm Un Diwrnod Rhyngwladol yn 1993 a 1994. [43]
  • Allan Watkins : Chwaraeodd i Loegr mewn pymtheg gêm brawf o 1948 i 1952. [44]
  • Wilf Wooller : Cricedwr, pêl-droediwr rygbi’r undeb, gweinyddwr criced a newyddiadurwr, Wooller oedd capten CSC Morgannwg am 14 mlynedd, bu’n Ysgrifennydd am dri deg ac yn Llywydd am chwech. [45]

Chwaraeodd Alan Jones gêm i Loegr yn erbyn Gweddill y Byd yn 1970 a dynnwyd yn ddiweddarach o statws Prawf. Mae'n dal y record am y rhan fwyaf o rediadau mewn criced dosbarth cyntaf heb chwarae gêm Brawf. Yn 2020, dyfarnwyd cap Prawf Lloegr iddo. [46]

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Says, John Fielding (2015-02-24). "The case for a Welsh national cricket team". Gair Rhydd (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-02-18. Cyrchwyd 2022-02-18.
  2. ↑ 2.0 2.1 "Should Wales apply for ICC membership?". www.cricketeurope.com. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-12-08. Cyrchwyd 2022-12-08.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 "Welsh Identity". cricketmuseum.wales. Museum of Welsh Cricket. Cyrchwyd 5 December 2022.[dolen farw]
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 "Owzat, butt!: Should Wales have national cricket teams?". State of Wales (yn Saesneg). 2018-07-30. Cyrchwyd 2022-09-11.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 Furet, Marine (2019-09-06). "Why is Wales not a cricket nation like Scotland and Ireland?". Institute of Welsh Affairs (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-07-23.
  6. ↑ "Wales humble England" (yn Saesneg). 2002-06-24. Cyrchwyd 2022-12-08.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 Lewis, Thomas (2022-01-18). "Some fans think Wales should declare independence from England - at cricket". North Wales Live (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-07-23.
  8. ↑ "Robert Croft profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo. Cyrchwyd 2022-12-05.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Shipton, Martin (2013-10-23). "Should Wales have its own international cricket team, ask Assembly Members". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-18.
  10. ↑ "Cricket Wales". wales.play-cricket.com. Cyrchwyd 2022-11-29.
  11. ↑ 11.0 11.1 Shipton, Martin (12 August 2013). "A Welsh national cricket team? AMs will have their say on the possibility this autumn". walesonline. Cyrchwyd 21 March 2016.
  12. ↑ "Glamorgan oppose petition to form a Wales cricket team". BBC. 12 December 2011.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 "Call for Wales cricket team after England World Cup win". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2019-07-15. Cyrchwyd 2022-02-18.
  14. ↑ "Towards a National Future for Welsh Cricket" (PDF).
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 "105 ICC Members: Should Wales have a national cricket team? – Park Life Sport" (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 "Establishment of a Welsh Cricket Team". BBC Democracy Live. 23 October 2013.
  17. ↑ "Wales cricket team should play one-day games, Carwyn Jones says". BBC. BBC News. 4 July 2017.
  18. ↑ Williamson, David (5 July 2017). "Carwyn Jones says Wales should have a one-day international Welsh cricket team". Wales Online.
  19. ↑ "Calls for a Welsh National Cricket team". Tivyside Advertiser (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-09-11.
  20. ↑ "WELSH INTERNATIONAL 20-20 AND ONE DAY CRICKET TEAM".
  21. ↑ "P-04-335 The Establishment of a Welsh Cricket Team". business.senedd.wales (yn Saesneg). 2011-10-11. Cyrchwyd 2022-09-11.
  22. ↑ 22.0 22.1 Wyn-Williams, Gareth (14 March 2015). "Welsh national cricket team should be set up says Rhun ap Iorwerth". northwales. Cyrchwyd 21 March 2016.
  23. ↑ "Towards a National Future for Welsh Cricket". Jonathan Edwards. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 4 March 2016. Cyrchwyd 21 March 2016.
  24. ↑ Shipton, Martin (23 October 2013). "Should Wales have its own international cricket team, ask Assembly Members". walesonline. Cyrchwyd 21 March 2016.
  25. ↑ "The bat and the daffodil". The Economist. ISSN 0013-0613. Cyrchwyd 21 March 2016.
  26. ↑ Williamson, David (7 September 2008). "Call for Wales to have its own cricket team". walesonline. Cyrchwyd 21 March 2016.
  27. ↑ "Why the Hundred makes a Welsh cricket team more likely - but why that's probably not good for Welsh cricket". Nation.Cymru (yn Saesneg). 2022-09-03. Cyrchwyd 2022-09-11.
  28. ↑ "Welsh cricket". The Times (yn Saesneg). ISSN 0140-0460. Cyrchwyd 2022-09-11.
  29. ↑ "Why is it the English and Welsh Cricket Board but the England Cricket team? | Notes and Queries | guardian.co.uk". www.theguardian.com. Cyrchwyd 2022-09-11.
  30. ↑ "The Home of CricketArchive". cricketarchive.com.
  31. ↑ "The Home of CricketArchive". cricketarchive.com.
  32. ↑ "Croft".
  33. ↑ "Jeff Jones profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  34. ↑ "Simon Jones profile and biography, stats, records, averages, photos and videos".
  35. ↑ "Tony Lewis profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  36. ↑ "Austin Matthews profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  37. ↑ "Hugh Morris profile and biography, stats, records, averages, photos and videos".
  38. ↑ "Gilbert Parkhouse profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  39. ↑ "Pat Pocock profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  40. ↑ "The Home of CricketArchive". cricketarchive.com.
  41. ↑ "Maurice Turnbull profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  42. ↑ "Cyril Walters".
  43. ↑ "Steve Watkin profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  44. ↑ "Allan Watkins profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  45. ↑ "Wilf Wooller profile and biography, stats, records, averages, photos and videos". ESPNcricinfo.
  46. ↑ "Glamorgan legend Alan Jones awarded England cap number 696". Sky Sports (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-06-16.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Mudiad_dros_dîm_criced_Cymru&oldid=13305133"