Samarcand

Samarcand
Math	dinas fawr, dinas
Poblogaeth	546,303
Cylchfa amser	UTC+05:00
Gefeilldref/i	Fflorens, Balkh, Merv, Bukhara, Nishapur, Lahore, Lviv, Istanbul, Eskişehir, Cuzco, Mary, Banda Aceh, Khujand, Antalya, Gyeongju, Krasnoyarsk, Delhi Newydd, Xi'an, Dinas Mecsico, Rio de Janeiro, Kairouan, Bremen, Lyon, Liège, Plovdiv, Jūrmala, Samara, Nara, Ganja
Iaith/Ieithoedd; swyddogol	Wsbeceg
Daearyddiaeth
Sir	Samarqand Region
Gwlad	Wsbecistan
Arwynebedd	108 ±1 km²
Uwch y môr	702 metr
Cyfesurynnau	39.6547°N 66.9758°E
Cod post	140100
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Dinas yn Wsbecistan yw Samarcand, weithiau Samarkand (Wsbeceg: Samarqand neu Самарқанд). Roedd y boblogaeth yn 2004 yn 419.600.

Mae Samarcand yn un o ddinasoedd hynaf y byd, wedi ei sefydlu yn y 14g CC. Datblygodd fel un o'r sefydliadau ar hyd Llwybr y Sidan, rhwng Tsieina a'r Dwyrain Canol. Marakanda oedd ei henw pan gipiwyd y ddinas gan Alecsander Fawr yn 329 CC.

Roedd yr ardal, Sogdia, yn Gristnogol i raddau helaeth hyd nes i'r Arabiaid ddod ag De Islamyma. Cipiwyd y ddinas gan Ibn Qutaiba yn 712, ond bu nifer o wrthryfeloedd, a dim ond wedi i fyddin Ymerodraeth Tsieina gael ei gorchfygu ger afon Talas yn 753 y daeth i feddiant y Mwslimiaid yn barhaol.

Yn 1370, gwnaeth Timur Samarcand yn brifddinas yr ymerodraeth yr oedd wedi ei chreu, a daeth a phenseiri o bob rhan o'r ymerodraeth i weithio yma. Dyddia llawer o adeiladau hanesyddol Samarcand o gyfnod Timur. Mae Timur ei hun wedi ei gladdu yma. Cyhoeddwyd y ddinas yn Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO.

Pobl enwog o Samarcand

Islam Karimov, Arlywydd - unben Wsbecistan