Aleppo

Aleppo
Math	dinas, dinas fawr, populated place in Syria
Poblogaeth	2,003,671
Sefydlwyd	Mileniwm 5. CC ;
Cylchfa amser	UTC+2, EET, UTC+03:00
Gefeilldref/i	Lyon, Gaziantep, Brest, Osmangazi
Iaith/Ieithoedd; swyddogol	Arabeg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Northwestern Syria
Sir	Mount Simeon District
Gwlad	Syria
Arwynebedd	190 ±1 km²
Uwch y môr	379 metr
Cyfesurynnau	36.2°N 37.16°E
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Dinas hynafol yng ngogledd Syria yw Aleppo (Arabeg حلب ['ħalab]; Ffrangeg, Alep; hefyd Halep neu Haleb). Mae'n brifddinas talaith Aleppo sy'n ymestyn o gwmpas y ddinas am dros 16,000 km² gyda phoblogaeth o 4,393,000. Gall Aleppo hawlio fod yn un o'r dinasoedd hynaf yn y byd, gyda thystiolaeth fod pobl yn byw yno ers tua 11,000 CC. Roedd yn cael ei hadnabod yn yr Henfyd fel Khalpe, Khalibon, Beroea (Veroea) (i'r Groegiaid), a Halep (i'r Tyrciaid); Alep yw'r enw Ffrangeg. Gorwedd ar safle strategol ar groesffordd bwysig lle cwrdd hen lwybrau masnach rhwng India a'r Lefant, hanner ffordd rhwng Môr y Canoldir i'r gorllewin ac Afon Ewffrates i'r dwyrain; rhedai llwybr arall i Asia Leiaf i'r gogledd a Damascus i'r de. Rhed afon Quweiq (قويق) trwy'r ddinas.

Tyfodd y ddinas hynafol ar y bryniau isel o gwmpas y bryn dominyddol lle codwyd Caer Aleppo yn ddiweddarach. Yn yr Oesoedd Canol, roedd y gaer anferth honno yn ganolfan bwysig i'r Mwslimiaid yn ystod y Croesgadau ac fe'i defnyddiwyd gan Saladin ac eraill fel canolfan. Lleihaodd pwysigrwydd Aleppo fel canolfan fasnachol gyda datblygu llwybr arforol Penrhyn Gobaith Da ac agor Camlas Suez yn ddiweddarach, a effeithiodd ar y fasnach â'r Dwyrain, ac erbyn heddiw mae'n ganolfan allforio cynnyrch amaethyddol yr ardal amgylchynnol; gwenith, cotwm, cnau pistachios, ffrwyth olewydd, a defaid.

Ystyrir hen bazaar Aleppo yn un o ryfeddodau'r Dwyrain Canol, gyda rhwydwaith dan do o filltiroedd o strydoedd culion a souks o bob math. Mae Caer Aleppo yn Safle Treftadaeth y Byd ar restr UNESCO. Mae'r ddinas yn enwog yn y byd Arabaidd am ei byrth niferus hefyd ac fel canolfan ddiwylliannol unigryw.

Pyrth Aleppo

Bab al-Hadid (Y Porth Haearn)
Bab al-Maqam (Porth y Gysegrfan)
Bab Antakeya (Porth Antioch)
Bab al-Nasr (Porth y Fuddugoliaeth)
Bab al-Faraj (Porth y Rhyddhad)
Bab Qinnasrin (Porth Qinnasrin)
Bab al-Jnean (Porth y Gerddi)
Bab al-Ahmar (Y Porth Coch)

Eginyn erthygl sydd uchod am Syria. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato