Archddug Awstria
Teitl brenhinol yw Archddug Awstria (Almaeneg: Erzherzog zu Österreich, Lladin: Archidux Austriae) neu Archdduges Awstria (Almaeneg: Erzherzogin von Österreich). Yn 1358–59, hawliodd Rudolf IV, Dug Awstria, y teitl Archddug Palatin (Pfalz-Erzherzog) drwy ffugio'r ddogfen Privilegium Maius, mewn ymgais i ddyrchafu statws i ddugiaid Awstria a oedd cystal ag etholwyr yr Ymerodraeth Lân Rufeinig.[1] Er i'r Ymerawdwr Siarl IV wrthod cydnabod y teitl, fe'i hawliwyd gan Ernst, Dug Awstria a'i etifeddion yn hanner cyntaf y 15g. Yn 1453, mabwysiadodd Ffredrig III, Ymerawdwr Glân Rhufeinig y teitl Archddug Awstria fel pennaeth Tŷ Hapsbwrg, ac o hynny ymlaen, ac eithrio'r ysbaid 1742–45 yn ystod Rhyfel Olyniaeth Awstria, bu pob Ymerawdwr Glân Rhufeinig hefyd yn dwyn teitl yr Archddug. Daeth Archddugiaeth Awstria i ben yn sgil diddymu'r Ymerodraeth Lân Rufeinig yn 1806. Cyn hynny, yn 1804, unwyd y Frenhiniaeth Hapsbwrgaidd ar ffurf Ymerodraeth Awstria gan Ffransis II, yr Ymerawdwr Glân Rhufeinig olaf, a ddatganodd ei hun yn Ffransis I, Ymerawdwr Awstria. Parhaodd Archddug Awstria yn rhan o deitl llawn swyddogol arweinwyr Awstria nes 1918, er nad oedd yr archddugiaeth ei hun yn bodoli bellach.
Enghraifft o'r canlynol | swydd hanesyddol, teitl bonheddig |
---|---|
Math | Archddug, pennaeth y wladwriaeth |
Olynydd | Ymerawdwr Awstria |
Gwladwriaeth | yr Ymerodraeth Lân Rufeinig, Archddugiaeth Awstria |
Yn ogystal â theitl Archddug Awstria, a gafodd ei gynnwys yn rhan o deitl llawn swyddogol ymerodron Awstria, bu pob un o feibion Tŷ Hapsbwrg yn dwyn y teitl archddug o flaen ei enw bedydd, er enghraifft yr Archddug Franz Ferdinand, a merched a gwragedd yn dwyn y teitl archdduges.[1]
Rhestr
golyguArchddugiaeth Awstria (1453–1806)
golygu- Ffredrig III, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1453–93), Albrecht VI, Archddug Awstria (1457–63)
- Maximilian I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1493–1519)
- Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1519–21)
- Ferdinand I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1521–64)
- Maximilian II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1564–76)
- Rudolf II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1576–1608)
- Matthias, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1608–19)
- Albrecht VII, Archddug Awstria (1619)
- Ferdinand II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1619–37)
- Ferdinand III, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1637–57)
- Leopold I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1657–1705)
- Joseff I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1705–11)
- Siarl VI, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1711–40)
- Maria Theresa (1740–80), Ffransis I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1740–65) Joseff II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1765–90)
- Leopold II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig (1790–92)
- Ffransis II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig/Ffransis I, Ymerawdwr Awstria (1792–1835)
Ymerodraeth Awstria (1804–1918)
golygu- Ferdinand I, Ymerawdwr Awstria (1835–48)
- Franz Joseph I, Ymerawdwr Awstria (1848–1916)
- Siarl I, Ymerawdwr Awstria (1916–18)
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 (Saesneg) Archduke. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 6 Ebrill 2020.