Biwmares (etholaeth seneddol)

**Biwmares**
Biwmares; Etholaeth Bwrdeistref
Creu:	1542
Diddymwyd:	1885
Math:	Tŷ'r Cyffredin
Aelodau:	Un

Roedd Biwmares yn etholaeth seneddol i Dŷ'r Cyffredin yn Senedd y Deyrnas Unedig o 1541 hyd at 1885. Rhwng 1541 a 1553 Niwbwrch oedd bwrdeistref Seneddol Môn.^[1].

Dim ond y 24 prif fwrdeisiwr o dref Biwmares oedd a hawl i bleidleisio hyd 1832. O dan Ddeddf diwygio’r Senedd 1832 cynyddodd nifer y pleidleiswyr i 218 gan gynnwys etholwyr o Amlwch, Caergybi a Llangefni. Diddymwyd yr etholaeth ym 1885 gan ei uno a gweddill Sir Fôn gan dorri nifer cynrychiolwyr yr ynys i un.

Cynrychiolwyr Niwbwrch yn San Steffan

1541 Richard ap Rhydderch, o Fyfyrion
1545 Owain ap Huw
1547 John ap Robert Lloid

Cynrychiolwyr Biwmares yn San Steffan yn y 16eg ganrif

1553 (Mawrth) Maurice Griffith
1553 (Medi) Rowland Bulkeley
1554 (Tachwedd) William Bulkeley
1555 Hugh Goodman
1558–1567 William Price
1571 William Bulkeley
1572 Rowland Kenrick
1584–1593 Thomas Bulkeley
1597–1598 William Jones

Cynrychiolwyr Biwmares yn San Steffan yn y 17eg ganrif

1601 William Maurice
1604 William Jones
1614 William Jones
1621-1622 Sampson Eure
1624 Charles Jones
1625 Charles Jones
1626 Charles Jones
1628 Charles Jones
1629–1639 Dim senedd
1640 (Ebrill) Charles Jones
1640 (Tachwedd) John Griffith Brenhinwr
1642 Bu farw John Griffith a bu'r sedd yn wag hyd 1646
1646 William Jones
1648 Diarddelwyd Jones a bu’r sedd yn wag hyd 1659
1659 (Ionawr) Griffith Bodwrda
1659 (Mai) Ni fu cynrychiolydd seneddol i Fiwmares
1660 Griffith Bodwrda
1661 (Ebrill) Heneage Finch
1661 (Gorffennaf) John Robinson
1679 (Chwefror) Richard Bulkeley
1679 (Awst) Yr Anrh. Henry Bulkeley Tori
1689 William Williams
1690 Thomas Bulkeley
1695 Syr William Williams
1698 Owen Hughes

Cynrychiolwyr Biwmares yn San Steffan yn y 18fed ganrif

1701 (Ionawr) Coningsby Williams
1701 (Rhagfyr) Robert Bulkeley
1703 Coningsby Williams
1705 Yr Anrh. Henry Bertie
1727 Watkin Williams-Wynn (Etholwyd Wynn yn yr un etholiad fel AS Sir Ddinbych gan ddewis cynrychioli'r sedd honno yn hytrach nag un Biwmares)
1730 Yr Is Iarll Bulkeley
1753 John Owen
1754 Richard Thelwall Price
1768 Syr Hugh Williams
1780 Syr George Warren
1784 Yr Anrh. Hugh Fortescue
1785 Syr Hugh Williams
1794 Syr Watkin Williams-Wynn, 5ed Barwnig
1796 Thomas Wynn, Barwn 1af Niwbwrch

Cynrychiolwyr Biwmares yn San Steffan yn y 19eg ganrif

1807 Syr Edward Pryce Lloyd
1812 Thomas Frankland Lewis
1826 Syr Robert Williams
1831 Syr Richard Bulkeley Williams-Bulkeley (Chwig)
1832 Frederick Paget (Chwig)
1847 Yr Arglwydd George Paget (Chwig)
1857 Yr Anrh. William Owen Stanley (Chwig) / Rhyddfrydwr
1874 Morgan Lloyd Rhyddfrydwr
1885 Diddymu'r etholaeth

Etholiadau

Dim ond dau etholiad cystadleuol a gynhaliwyd yn yr etholaeth trwy ei holl hanes sef ym 1868 a 1874 ac yn y ddau bu aelodau o'r Blaid Ryddfrydol yn ymladd yn erbyn ei gilydd.

Etholiad Cyffredinol 1868: Biwmares Nifer yr etholwyr 1,944
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	William Owen Stanley	941	59.1
	Rhyddfrydol	Morgan Lloyd	650	40.9
Mwyafrif			281
Y nifer a bleidleisiodd
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad Cyffredinol 1874: Biwmares Nifer yr etholwyr 1,944
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Morgan Lloyd	947	61.3
	Ceidwadwyr	T L Hampton-Lewis	344	22.3
	Rhyddfrydol	Syr Edmund Hope-Verney	255	16.4
Mwyafrif			603
Y nifer a bleidleisiodd
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Gweler hefyd

Biwmares

Cyfeiriadau

↑ W R Williams The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895. Fersiwn arlein:[1]

[1] W R Williams The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliest times to the present day, 1541-1895. Fersiwn arlein:[1]

[1]