Michael Williams, Barwn Baglan

Diplomydd o Gymro oedd Michael Charles Williams, Barwn Williams o Faglan (11 Mehefin 194923 Ebrill 2017).

Michael Williams, Barwn Baglan
Ganwyd11 Mehefin 1949 Edit this on Wikidata
Pen-y-bont ar Ogwr Edit this on Wikidata
Bu farw23 Ebrill 2017 Edit this on Wikidata
o canser y pancreas Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater
Galwedigaethdiplomydd Edit this on Wikidata
Swyddaelod o Dŷ'r Arglwyddi Edit this on Wikidata
Cyflogwr
Plaid Wleidyddoly Blaid Lafur Edit this on Wikidata
TadEmlyn Williams Edit this on Wikidata
PriodIsobelle Jacques, Margaret Rigby Edit this on Wikidata
PlantBen Williams, Rhiannon Williams Edit this on Wikidata

Bywyd cynnar ac addysg golygu

Ganwyd ym Mhen-y-bont ar Ogwr yn fab i weithiwr dur o'r enw Emlyn Williams a'i wraig Mildred (Morgan gynt). Mynychodd Ysgol Gyfun Sandfields ym Mhort Talbot. Enillodd radd mewn cysylltiadau rhyngwladol o Goleg Prifysgol Llundain ym 1971, a gradd meistr a doethuriaeth o Ysgol Astudiaethau'r Dwyrain ac Affrica (SOAS), Prifysgol Llundain, a'i draethawd ymchwil ar Islam a gwleidyddiaeth yn Indonesia.

Gyrfa ddiplomyddol a pholisi tramor golygu

Treuliodd ei yrfa gynnar yn gweithio i Amnest Rhyngwladol, a daeth yn bennaeth y mudiad hwnnw ym maes ymchwil Asia. Yn y cyfnod 1984–91 fe weithiodd i Wasanaeth y BBC i'r Byd, a chyrhaeddodd swydd uwch-olygydd dros Asia.[1] Ymunodd â'r Cenhedloedd Unedig ym 1992 i reoli gorsaf radio yng Nghambodia fel rhan o'r ymdrech i ailadeiladu'r wlad honno.

Danfonwyd yn hwyrach i'r cyn-Iwgoslafia, yng nghyfnod chwalu'r wladwriaeth honno, fel llefarydd dros Unprofor (Llu Amddiffyn y CU). Roedd y swydd honno yn anoddach o lawer, o ganlyniad i ddiffyg adnoddau'r llu a'r feirniadaeth ohono. Yn ystod argyfwng Goražde ym 1994, fe wynebodd torf o newyddiadurwyr dig. Wrth i'r rhyfel mynd yn ei flaen, llwyddodd Williams i ennill parch y wasg drwy "ryddhau gwybodaeth yn strategol".[2] Yn hwyrach fe dystiodd yn erbyn Slobodan Milosevic pan oedd yr hwnnw, cyn-Arlywydd Serbia, yn y doc yn yr Hâg.[3]

Aelod o'r Blaid Lafur oedd Williams, a symudodd i Lundain yn 2000 i weithio gyda'r llywodraeth. Gwasanaethod yn Swyddfa Dramor dan y prif weinidogion Blair a Brown, yn gynghorydd arbennig i'r ysgrifenyddion tramor Robin Cook, Jack Straw, ac yn ddiweddarach yn gynghorydd ar y Dwyrain Canol i David Miliband.

O ganlyniad i'w brofiad yn y maes a hefyd yn y broses bolisi, penodwyd Williams i sawl swydd yn ymwneud â'r Dwyrain Canol ym mhencadlys y CU yn Efrog Newydd. Bu'n gynghorydd i'r Uchel Gomisiynydd dros Ffoaduriaid ac yn gyfarwyddwr y Swyddfa dros Blant a Gwrthdaro Arfog,[4] ac yn gyfarwyddwr dros Asia a'r Dwyrain Canol yr Ysgrifenyddiaeth yn y cyfnod 2005–07.[5]

Rhyfel Libanus 2006 golygu

Cyrhaeddodd ei yrfa ei hanterth yn 2008 pan penodwyd Williams yn gydlynydd arbennig y CU dros Libanus. Dwy flynedd wedi Rhyfel Libanus 2006, rhwng lluoedd Israel ac Hizballah, nod Williams oedd i gadw'r heddwch ar y ffin rhwng Libanus ac Israel. Ystyrir Hizballah yn fudiad terfysgol gan yr Unol Daleithiau, y Deyrnas Unedig, a sawl gwlad arall, ond yn rhinwedd ei swydd gyda'r CU roedd gan Williams y gallu i gyfathrebu â'r grŵp a'r hawl i groesi'r goror yn rhydd. Ei swyddogaeth oedd bod yn gyfryngwr rhwng llywodraeth a byddin Israel yn y de ac Hizballah i'r gogledd. Llwyddodd, gyda'i synnwyr digrifwch, i fagu perthynas gyda Hajj Wafiq Safa, pennaeth diogelwch Hizballah. Sefydlai "ymddiriedaeth ddechreuol" rhwng y ddwy ochr, a chyfnewidai carcharorion rhyngddynt, ac o ganlyniad bu'r goror yn sefydlocach nag ar unrhyw adeg ers y 1970au. Dywedodd Jean-Marie Guéhenno, cyn-bennaeth heddgeidwaid y CU, taw Williams oedd "y CU ar ei orau: gostyngeiddrwydd, gonestrwydd, doethineb".[2] Daeth y swydd honno i ben yn 2011.

Arglwydd am oes golygu

Penodwyd yn arglwydd am oes gan y llywodraeth Lafur yn 2010, gan ddewis y teitl Barwn Baglan. Yn 2011 fe drodd yn groesfeinciwr er mwyn cydymffurfio â thelerau amhleidioldeb ei swydd newydd yn aelod o Ymddiriedolaeth y BBC. Y flwyddyn honno, cafodd ei benodi hefyd yn gymrawd gan y felin drafod Chatham House.[6]

Yn Rhagfyr 2016, ar ôl iddo symud o Steyning, Gorllewin Sussex, i'r Cotswolds, bu'n dioddef o boen yn ei gefn a'i stumog. Cafodd diagnosis o ganser y pancreas deufis yn ddiweddarach, ac er ei afiechyd fe barhaodd i deithio i'w waith yn Llundain. Bu farw yn ei gartref yn Swydd Rydychen yn 67 oed yn Ebrill 2017.

Bu'n briod dwywaith: cafodd merch o'r enw Rhiannon gyda'i wraig gyntaf, Margaret Rigby; a mab o'r enw Ben gyda'i ail wraig, Isobelle Jaques.[2]

Cyfeiriadau golygu

  1. (Saesneg) David Williamson. United Nations diplomat Michael Williams becomes peer, WalesOnline (28 Mehefin 2010). Adalwyd ar 8 Mai 2017.
  2. 2.0 2.1 2.2 (Saesneg) Alan Philps. Lord Williams of Baglan obituary, The Guardian (2 Mai 2017). Adalwyd ar 8 Mai 2017.
  3. (Saesneg) Ben Williams. Obituary: Lord Williams of Baglan, academic and human rights campaigner who opposed Blair on Iraq, The Independent (27 Ebrill 2017). Adalwyd ar 8 Mai 2017.
  4. (Saesneg) Philip Stephens. Michael Williams, international relations expert, 1949–2017, Financial Times (26 Ebrill 2017). Adalwyd ar 8 Mai 2017.
  5. (Saesneg) Mari Hooson. Michael Williams, Lord Williams of Baglan 1949 - 2017 Archifwyd 2017-06-24 yn y Peiriant Wayback., Prifysgol Abertawe (28 Ebrill 2017). Adalwyd ar 8 Mai 2017.
  6. (Saesneg) Dr Robin Niblett. Michael Williams (1949–2017) Archifwyd 2017-04-24 yn y Peiriant Wayback., Chatham House. Adalwyd ar 8 Mai 2017.