Tîm pêl-droed cenedlaethol Palesteina Mandad
Tîm pêl-droed cenedlaethol Palesteina Mandad a adnabwyd hefyd fel Tîm pêl-droed cenedlaethol Eretz Israel (Hebraeg: נבחרת ארץ ישראל בכדורגל,: Nivheret Eretz Yisrael Bekhadurgel, llyth. 'Tîm pêl-droed cenedlaethol Gwlad Israel') [1] oedd tîm pêl-droed tiriogaeth Palesteina a rheolwyd gan Brydain o dan Fandad gan Gynghrair y Cenhedloedd.
| to 1934–1940 | ||
|---|---|---|
 | ||
| Llysenw(au) |
Eretz Israel (Gwlad Israel) | |
| Hyfforddwr |
Shimon Ratner (1934 WCQ) Egon Pollak (1938 WCQ) Arthur Baar (1940 Cyfeillgar) | |
| Capten |
Avraham Reznik (1934–1938) Pinhas Fiedler (1934) Gdalyahu Fuchs (1938) Werner Kaspi (1940) | |
| Mwyaf o Gapiau | Gdalyahu Fuchs (4) | |
| Prif sgoriwr | Werner Kaspi (2) | |
| Cod FIFA | PAL | |
| Safle Elo uchaf | 60 (March 1934) | |
| Safle Elo isaf | 71 (April 1940) | |
| ||
| Gêm ryngwladol gynaf | ||
 Yr Aifft 7–1 Nodyn:Country data PAL(Cairo, Egypt; 16 March 1934) | ||
| Y fuddugoliaeth fwyaf | ||
Nodyn:Country data PAL 5–1 Libanus  (Tel Aviv, Palesteina (Mandad); 27 April 1940) | ||
| Colled fwyaf | ||
|
Yr Aifft 7–1 Nodyn:Country data PAL (Cairo, Egypt; 16 March 1934) | ||
Cyd-destun golygu
.svg)
Dyfarnwyd y tiriogaeth i Brydain yng Nghynhadledd San Remo wedi'r Rhyfel Byd Cyntaf pan gollodd Ymerodraeth yr Otomaniaid ei thiriogaethau y tu allan i benrhyn Anatolia - Gweriniaeth Twrci gyfoes. Chwaraeodd y tîm gyfanswm o bum gêm rhwng 1934 a 1940. I bob pwrpas, roedd y tîm yn gynrycholiadwy o'r Yishuv sef y gymuned Iddewig ym Mhalesteina, er mai lleiafrif o boblogaeth y diriogaeth oedd yn Iddewon (Arabaid oedd y mwyafrif clir).
Cyflawnodd aelodaeth FIFA ym 1929. Yn 1934 gadawodd yr holl Arabiaid a oedd yn ymwneud â'r sefydliad, gan eu bod yn ystyried eu bod yn cael eu defnyddio fel "deilen ffigys".[2]
Arferai’r tîm chwarae yn Stadiwm Maccabiah a Stadiwm Palms, y ddau wedi’u lleoli yn Tel Aviv (dinas hollol Iddewig). Chwaraeodd Palesteina'r Mandad bum gêm swyddogol (pedwar gêm ragbrofol Cwpan y Byd, ac un gyfeillgar), cyn iddo ddod yn dîm cenedlaethol Israel yn swyddogol ym 1948 yn sgîl annibyniaeth Israel.
Hanes golygu
1917–1923: cefndir hanesyddol golygu
Roedd tiriogaeth Mandad Cynghrair y Cenhedloedd ar gyfer Palestina yn rhan o'r Ymerodraeth Otomanaidd am ganrifoedd tan y Rhyfel Byd Cyntaf. Gorchfygodd 1917 y Deyrnas Unedig ar ffrynt Palestina, rhanbarth Palestina a'u meddiannu. Yng Nghynhadledd San Remo ym mis Ebrill 1920, dyfarnwyd Palestina ar ddwy ochr Afon Iorddonen. Ar 24 Gorffennaf 1922, cadarnhaodd Cynghrair y Cenhedloedd y mandad ar gyfer “creu cartref cenedlaethol i’r bobl Iddewig ym Mhalestina sy’n ddiogel o dan gyfraith gyhoeddus”. Roedd ardal mandad Cynghrair y Cenhedloedd yn wreiddiol yn cynnwys Israel gyfoes, Llain Gaza, y Lan Orllewinol a Gwlad Iorddonen heddiw, a wahanwyd oddi wrth weddill yr ardal ar 25 Mawrth 25 1923 fel Gwlad Iorddonen.
1924–1933: Sefydlu cymdeithas genedlaethol golygu
Ar ddiwedd 1924, sefydlwyd Cymdeithas Bêl-droed Maccabi, ond nid oedd unrhyw dimau Prydeinig a Palestina na chlybiau Hapoel yn perthyn iddi. Arweiniodd poblogrwydd cynyddol pêl-droed ym 1925 at y ffaith y gofynnodd Cymdeithas Bêl-droed Maccabi ar fenter Yosef Yekutieli i'w dderbyn i gorff pêl-droed y byd FIFA. Fodd bynnag, gwrthodwyd hyn ar y sail bod yn rhaid i gymdeithas bêl-droed gydnabyddedig ym maes Eretz Israel gynnwys pob ethnigrwydd, yn Brydain ac Arabiaid ac Iddewon. Ym mis Mawrth a mis Mai 1928, ffurfiwyd dau bwyllgor gydag aelodau o sawl grŵp poblogaeth. Ar 14 Awst 1928, cynhaliwyd cyfarfod sefydlu Cymdeithas Bêl-droed Eretz Israel (EIFA) yn Jerwsalem; mynychwyd y cyfarfod gan un ar ddeg o ddynion ar gyfer Maccabi, tri dyn i Hapoel ac un dyn yn cynrychioli'r Arabiaid. Ni chymerodd y Prydeinwyr ran yn y gwaith o sefydlu'r gymdeithas, ond ymunwyd â hi yn ddiweddarach. Ar ôl ei sefydlu, sefydlwyd Cymdeithas Bêl-droed Eretz Israel fel cais arall am aelodaeth i FIFA. Derbyniodd hyn y gymdeithas, a oedd bellach yn cynrychioli holl grwpiau poblogaeth yr ardal, fel aelod dros dro ym mis Rhagfyr 1928. Ar 17 Mai 1929, derbyniwyd y gymdeithas fel aelod parhaol o gymdeithas bêl-droed y byd. Er hynny, roedd anghysondebau mawr o hyd rhwng Maccabi a Hapoel o fewn Cymdeithas Bêl-droed Eretz Israel.[3]
1934-1937: Ymgais ragbrofol Cwpan y Byd Cyntaf golygu
Ym 1934, cymerodd tîm cenedlaethol Palestina Mandad Prydain ran wrth gymhwyso ar gyfer Cwpan y Byd yn yr un flwyddyn. Cyfarfu grŵp 12, lle daethpwyd â'r timau cenedlaethol o'r Dwyrain Canol ynghyd, â'r Aifft ym mis Mawrth ac Ebrill. Yn wreiddiol, dylai Twrci berthyn i'r grŵp hefyd, ond fe wnaethant dynnu eu tîm yn ôl cyn dechrau'r cymhwyster.
Er bod tua 75% o boblogaeth Palestina yn Arabiaid ar y pryd, arweiniwyd y gymdeithas genedlaethol gan yr Iddewon Seionaidd, na roddodd lais i'r Arabiaid. Dangoswyd hyn hefyd yn y ffaith bod y tîm cenedlaethol wedi'i hyfforddi gan yr Iddew Shimon "Lumek" Ratner, a aned yng Ngwlad Pwyl, a ymfudodd i Balesteina ar ôl ei yrfa chwarae yn SC Hakoah Vienna. Cafodd yr holl chwaraewyr a ddefnyddiwyd ym 1934 eu geni y tu allan i Balestina Mandad Prydain a chwarae ar lefel clwb i Maccabi Hashmonayim Jerwsalem, Hapoel Haifa neu Hakoah Tel Aviv. Cyn bod y gemau rhyngwladol wrth ymyl God Save the King, roedd anthem genedlaethol pŵer trefedigaethol Prydain, yn chwarae'r anthem Seionaidd HaTikva, sy'n dal i gael ei defnyddio heddiw fel anthem genedlaethol Israel. Heb unrhyw siawns o gael eu penodi i’r tîm cenedlaethol, bu Armeniaid, Arabiaid a Cristnogion Arabaidd yn boicotio’r gymdeithas a sefydlu cymdeithas gystadleuol, Cymdeithas Chwaraeon Cyffredinol Palestina (PSA). Parhaodd hyn tan ddechrau'r gwrthryfel Arabaidd ym 1936.[4]
Ar 16 Mawrth 1934, cynhaliwyd y gêm ryngwladol Palestina gyntaf ar sgwâr Byddin Prydain ym mhrifddinas Yr Aifft, Cairo. Cafodd y gêm ragbrofol ar gyfer Cwpan y Byd yn erbyn tîm cenedlaethol yr Aifft o flaen 13,000 o wylwyr ei arwain gan y Sais Stanley Wells a daeth i ben gyda cholled glir o 1:7; Roedd yr Aifft eisoes wedi arwain 4-0 ar hanner amser. Y gôl-geidwad Palestina cyntaf oedd Avraham Nudelmann, a'i gwnaeth yn 6-1. Dair wythnos yn ddiweddarach, ar Ebrill 6, cyfarfu'r ddau dîm am yr ail gymal ar sgwâr Hapoel Tel Aviv. Dyfarnwr y gêm a chwaraewyd o flaen 800 o wylwyr oedd y Sais John Goodski. Ar ôl y Prydeinwyr Ar ôl i Balestina Prydain Mandad fod 0 4 ar ei hôl hi ar hanner amser, fe lwyddon nhw i dorri’n ôl i 1: 4 yn yr ail hanner. Gyda dau orchfygiad a gwahaniaeth goliau o 2:11, nid oedd tîm Palestina yn gymwys ar gyfer Cwpan y Byd yn yr Eidal.[4][5]
1938-1940: Treial rhagbrofol Ail Gwpan y Byd ac yn gyfeillgar golygu
Cyfarfu'r tîm cenedlaethol â Gwlad Groeg yn rownd gyntaf cymhwyster Cwpan y Byd. Ar ôl 1:3 yn Tel Aviv-Jaffa a 0: 1 yn Athen, ni allai'r tîm fod yn gymwys ar gyfer Cwpan y Byd 1938. Ar Ionawr 22, 1940, chwaraeodd tîm cenedlaethol Palestina Mandad Prydain eu hunig gêm gyfeillgar ac ar yr un pryd y gêm ryngwladol olaf yn eu hanes. Llwyddodd i reoli buddugoliaeth 5-1 yn erbyn Libanus, yr unig fuddugoliaeth pwynt gan y tîm cenedlaethol.
Cydnabyddiaeth golygu
Nid oes gan dîm pêl-droed Palesteina gyfoes, fel gwladwriaeth Arabaidd, unrhyw gysylltiad â'r tîm Iddewig hon o Balesteina, a ystyrir yn rhagflaenydd Israel fel y tîm cenedlaethol Iddewig cyntaf.[6] Gellid ystyried tîm Palesteina y Mandad fel olynydd tîm a strwythur tîm a chymdeithas pêl-droed Israel.
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Henshaw 1979, t. 387.
- ↑ Mendel, Yoni (1 May 2015). "The Palestinian soccer league: A microcosm of a national struggle". +972 Magazine (yn Saesneg). Cyrchwyd 14 May 2020.
The result was the birth of the Palestinian Football Association (PFA) and the launch of the local league. It was not particularly equitable: Nine Jewish clubs and one British club (that of the British police) participated in the champions league, while the Arab clubs played only in the secondary league. Neither was the representation in the federation exceptionally fair: among the 15 members of the federation, 14 were Jewish and only one, the Jerusalemite referee Ibrahim Nusseibeh, was Arab. The inaugural meeting of the PFA, in 1928, was the first and last meeting which Nusseibeh attended. In 1934, in keeping with the prevailing segragationist trends in the country, the Arab football clubs decided they refuse to continue being the fig leaf within the framework of an overwhelmingly Jewish league, and left. A parallel, exclusively Arab football league was established a year later.
- ↑ Haim Kaufman, Yair Galily: Archifwyd [Date missing], at football.org.il Error: unknown archive URL In: Soccer & Society, Routledge, Ausgabe 9, Nr. 1, Januar 2008, Nodyn:ISSN, S. 81–95 (90–91).
- ↑ 4.0 4.1 Hassanin Mubarak: Palestine - International Results - Details, in: rsssf.com, abgerufen am 15. Februar 2014 (englisch).
- ↑ Jean-Michel Cazal, Yaniv Bleicher: British Mandate of Palestine Official Games 1934-1948, in: rsssf.com, abgerufen am 15. Februar 2014 (englisch).
- ↑ "FIFA" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2014-07-09. Cyrchwyd 2021-10-09.
