Edward Morgan Humphreys

Newyddiadurwr a nofelydd oedd Edward Morgan Humphreys (14 Mai 1882 – 11 Mehefin 1955), yn frodor o Ddyffryn Ardudwy, Meirionnydd (Gwynedd). "Celt" oedd ei lysenw adnabyddus.

Edward Morgan Humphreys
Ganwyd	14 Mai 1882  Dyffryn Ardudwy
Bu farw	11 Mehefin 1955  Caernarfon
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Ysgol Sir Abermaw
Galwedigaeth	newyddiadurwr

Gyrfa

Yn 1905 ymunodd E. Morgan Humphreys â staff Y Genedl Gymreig yng Nghaernarfon a chafodd ei benodi'n olygydd y papur 4 mlynedd yn ddiweddarach. Golygodd hefyd The North Wales Observer ac Y Goleuad ac roedd yn gyfranydd cyson fel colofnydd ac adolygydd i'r Manchester Guardian a'r Liverpool Daily Post dan y ffugenw "Celt".

Gwaith llenyddol

Ymroddodd E. Morgan Humphreys i ysgrifennu nofelau antur a ditectif cyfaddas i bobl ifanc yng Nghymru a gwnaeth gymwynas fawr trwy lenwi'r bwlch hwnnw gan fod pobl ifanc y cyfnod, fel heddiw, yn tueddu i droi at lyfrau Saesneg. Er eu bod yn storïau wedi'u anelu at blant yn eu harddegau yn bennaf maent yn hynod ddarllenadwy ac yn ddiddorol i oedolion yn ogystal.

Ysgrifennodd yn ogystal lyfr ar hanes y wasg yng Nghymru a dwy gyfrol o bortreadau o enwogion Cymru, ynghyd â chyfieithiad o Cwm Eithin, clasur Hugh Evans.

Llyfrau

I blant a phobl ifanc

• Dirgelwch yr Anialwch (1911)
• Rhwng Rhyfeloedd (1924)
• Yr Etifedd Coll (1924)
• Y Llaw Gudd (1924)
• Dirgelwch Gallt Y Ffrwd (1938)
• Ceulan y Llyn Du (1944)
• Llofrudd yn y Chwarel (1951)

Eraill

• Y Wasg Gymraeg (1945)
• The Gorse Glen (1948). Cyfieithiad o Cwm Eithin gan Hugh Evans.
• Gwŷr Enwog Gynt (1950, 1953)

Llyfryddiaeth

• R. T. Jenkins, Ymyl y Ddalen (Wrecsam, 1957), tt. 175-189
• Bedwyr Lewis Jones, yn Dewiniaid Difyr, gol. Mairwen a Gwynn Jones (Llandysul, 1983)

Gweler hefyd

• Clwb Awen a Chân