Bonedd Gwŷr y Gogledd

Bonedd Gwŷr y Gogledd
Enghraifft o'r canlynol	gwaith ysgrifenedig
Iaith	Cymraeg
Dyddiad cyhoeddi	13 g

Testun achyddol Cymraeg Canol sy'n nodi llinach rhai o frenhinoedd ac arwyr yr Hen Ogledd yw Bonedd Gwŷr y Gogledd. Dim ond un copi o'r testun sydd ar glawr, yn llawysgrif Peniarth 45 (diwedd y 13g).

Ymrennir y testun yn ddwy brif ran. Yn y rhan gyntaf ceir llinachau'r Coeling, disgynyddion Coel Hen. Mae'n cynnwys Urien Rheged, Clydno Eiddin, Cynfelyn, Nudd, Llywarch Hen a Gwenddoleu. Yn yr ail ran ceir disgynyddion Dyfnwal Hen. Yno ceir rhestr o frenhinoedd o'r 5g. Mae'r enwau yn cynnwys Rhydderch Hael, Tudwal Tudclud, Elffin ap Gwyddno, Cawrdaf, Mordaf Hael, Elidir Mwynfawr a Macsen Wledig. Rhwng y ddwy ran hyn ceir triawd am y Coeling sy'n coffau gwroldeb arwyr o'r llwyth hwnnw.

Er bod y llinachau hyn yn gorffen gyda brenhinoedd y 6g, nid yw'n debygol fod y testun yn deillio o ddogfen o'r cyfnod hwnnw. Mae Kenneth Jackson wedi dadlau dros ddyddiad yn y 9g am gyfansoddi'r testun gwreiddiol. Wrth gwrs fe allai ffynonellau'r testun tybiedig hwnnw fod yn hŷn.

Llyfryddiaeth

Ceir testun hwylus gyda nodiadau yn,

Rachel Bromwich (gol.), Trioedd Ynys Prydein (Caerdydd, 1991). Atodiad II.

Gweler hefyd

Achresau Harley

**Tiriogaethau Prydain 500-700**

Pictiaid Dál Riata Ulaid Ystrad Clud Aeron Gododdin Rheged Elfed Gwynedd Ceredigion Powys Brycheiniog Erging Gwent Dyfed Cernyw Dumnonia Brynaich (Yn hwyrach, Northumbria) Deifr Lindsey Mersia Dwyrain Anglia Essex Caint Sussex Wessex Allwedd: Teyrnas Frythonig Sacsoniaid ac estroniaid eraill Teyrnasoedd Goidelig