Teyrnas Powys

teyrnas yng nghanolbarth Cymru

Roedd Powys yn un o deyrnasoedd Cymru yn ystod yr Oesoedd Canol. Hyd 1212 yr oedd prif lys ei brenhinoedd a thywysogion ym Mathrafal, yna fe'i symudwyd i'r Trallwng.

Arfbais Teyrnas Powys
Hanes Cymru
Arfbais Llywelyn Fawr
Mae'r erthygl hon yn rhan o gyfres
Cyfnodau
Cynhanes
Cyfnod y Rhufeiniaid
Oes y Seintiau
Yr Oesoedd Canol
Yr Oesoedd Canol Cynnar
Oes y Tywysogion
Yr Oesoedd Canol Diweddar
Cyfnod y Tuduriaid
17eg ganrif
18fed ganrif
19eg ganrif
20fed ganrif
Y Rhyfel Byd Cyntaf
Y cyfnod rhwng y rhyfeloedd
Yr Ail Ryfel Byd
21ain ganrif
Teyrnasoedd
Deheubarth
Gwynedd
Morgannwg
Powys
Yn ôl pwnc
Hanes crefyddol
Hanes cyfansoddiadol
Hanes cyfreithiol
Hanes cymdeithasol
Hanes demograffig
Hanes economaidd
Hanes gwleidyddol
Hanes LHDT
Hanes milwrol
Hanes morwrol
Hanes tiriogaethol
Hanesyddiaeth

WiciBrosiect Cymru


Teyrnasoedd Cymru 400-800
(y map gwreiddiol gan William Rees 1959
Atgynhyrchwyd yn 'Hanes Cymru' gan John Davies)

Oherwydd ei safle yn nwyrain Cymru, dioddefodd Powys fwy oherwydd ymosodiadau y Saeson na theyrnasoedd eraill megis Gwynedd a Deheubarth.

Brenhinoedd Ternyllwg golygu

Cadell Ddyrnllwg tua 460
Rhyddfedd Frych tua 480
Cyngen Glodrydd tua 500
Pasgen ap Cyngen tua 530
Morgan ap Pasgen tua 540
Brochwel Ysgithrog ap Cyngen tua 550
Iago ap Brochwel (? - 582)
Cynan Garwyn (582 – 610)
Selyf ap Cynan (610613)
Manwgan ap Selyf (613)
Eiludd Powys (613 – ?)
Beli ab Eiludd vers 655
Gwylog ap Beli (695? – 725)
Elisedd ap Gwylog (725755?)
Brochfael ab Elisedd (755? – 773)
Cadell Powys (773808)
Cyngen ap Cadell (808854)
Aeddan ap Cyngen (854 – ?)
Cadweithian ap Aeddan (? – 863/883)
Brochwel I ap Aeddan (863/883 – ?)
Selyf ap Brochwel
Aeddan ap Selyf
Brochwel II ap Aeddan
Cadell ap Brochwel (? – 1003)
Seisyll ap Brochwel (1003)
Llywelyn ap Seisyll (10031023)
Cynan ap Seisyll (10231027)
Gruffudd ap Llywelyn (10271063)

Brenhinoedd Powys golygu

Rhodri Mawr (854878)
Merfyn ap Rhodri (878904)
Llywelyn ap Merfyn (904942)
Hywel Dda (942950)
Owain ap Hywel (950986)
Maredudd ab Owain (986999)
Llywelyn ap Seisyll (9991023)
Rhydderch ab Iestyn (10231033)
Iago ab Idwal (10331039)
Gruffudd ap Llywelyn (10391063)
Bleddyn ap Cynfyn (10631075)
Iorwerth ap Bleddyn 1075 - 1103 (rhan)
Cadwgan ap Bleddyn (1075 - 1111 (rhan)
Owain ap Cadwgan (1111 - 1116 (rhan)
Maredudd ap Bleddyn (11161132)
Madog ap Maredudd (11321160)

O 1160 ymlaen rhanwyd Powys yn ddwy ran, sef Powys Wenwynwyn yn y de a Powys Fadog yn y gogledd.

Tywysogion Powys Wenwynwyn golygu

Owain Cyfeiliog (11601195)
Gwenwynwyn ab Owain (11951216)
Gruffudd ap Gwenwynwyn

Tywysogion Powys Fadog golygu

Gruffudd Maelor I (11601191)
Madog ap Gruffudd Maelor (11911236)
Gruffudd Maelor II (12361269)

Cestyll Tywysogion Powys golygu

 
Baner Teyrnas Powys

Cantrefi a chymydau Powys golygu

 
Map cyffredinol o gantrefi Powys

Rhestrir yma cantrefi Powys a'u cymydau fel yr oeddent ar ddiwedd y 12g. Sylwer nad arosodd pob un o'r rhain yn rhan o'r deyrnas: collwyd rhai, fel Penllyn a Meirionnydd, i deyrnas Gwynedd.

Gweler hefyd golygu