Menter Iaith
Corff neu gyfundrefn seiliedig ar y gymuned sy'n gweithio i godi proffiliau yr iaith Gymraeg o fewn bro leol yw Menter Iaith. Mae Mentrau Iaith yn cydweithio gydag unigolion, cyrff a busnesau lleol i hyrwyddo'r defnydd o'r iaith yn y fro.
Y Fenter Iaith gyntaf i gael ei sefydlu oedd Menter Cwm Gwendraeth yn ardal Cwm Gwendraeth, Sir Gaerfyrddin, yn 1991. Fel rheol, mae Menter Iaith yn gweithredu o fewn ardal a ddiffinir gan yr awdurdod lleol, ac eithrio yn achos Sir Gaerfyrddin a Phowys lle ceir nifer o Fentrau Iaith llai sy'n gweithio ar lefel mwy lleol, a Chasnewydd a Gwynedd, sydd heb Fentrau Iaith ar hyn o bryd. Yng Nghasnewydd ceir partneriaeth rhwng yr awdurdod lleol a Bwrdd yr Iaith a elwir 'Cymraeg Casnewydd', sy'n gweithredu yn yr un modd â Menter Iaith.
Cydlynir gwaith y Mentrau Iaith gan Mentrau Iaith Cymru, corff ymbarél sy'n cynnig platfform cenedlaethol i'r Mentrau lleol rannu gwybodaeth a syniadau.
Rhestr o Fentrau Iaith
golygu- Cered: Menter Iaith Ceredigion - (Ceredigion)
- Hunaniaith - (Gwynedd)
- Menter Caerdydd - (Caerdydd)
- Menter Cwm Gwendraeth Elli - (Cwm Gwendraeth, Sir Gaerfyrddin)
- Menter Dinefwr – (Bro Dinefwr)
- Menter Gorllewin Sir Gâr - (gorllewin Sir Gaerfyrddin)
- Menter Iaith Abertawe - (Abertawe)
- Menter Iaith Bangor - (Bangor)
- Menter Iaith Blaenau Gwent, Torfaen, a Mynwy - (Blaenau Gwent)
- Menter Iaith Bro Dinefwr - (ardal Dinefwr, Sir Gaerfyrddin)
- Menter Iaith Bro Morgannwg - (Bro Morgannwg)
- Menter Iaith Bro Ogwr - (Pen-y-bont ar Ogwr)
- Menter Iaith Brycheiniog - (ardal Brycheiniog, de Powys)
- Menter Iaith Castell-nedd Port Talbot - (Castell-nedd Port Talbot)
- Menter Iaith Conwy - (Sir Conwy)
- Menter Iaith Llanelli - (Llanelli, Sir Gaerfyrddin)
- Menter Iaith Maelor - (ardal Maelor, Wrecsam)
- Menter Iaith Maldwyn - (ardal Maldwyn, gogledd Powys)
- Menter Iaith Merthyr Tudful - (Merthyr Tudful )
- Menter Iaith Môn - (Ynys Môn)
- Menter Iaith Rhondda Cynon Taf - (Rhondda Cynon Taf)
- Menter Iaith Sir Benfro - (Sir Benfro)
- Menter Iaith Sir Caerffili - (Caerffili)
- Menter Iaith Sir Ddinbych - (Sir Ddinbych)
- Menter Iaith Sir y Fflint - (Sir y Fflint)