Mequinenza

Rhybudd!

Mae angen cywiro iaith yr erthygl hon.
Beth am fynd ati i'w chywiro?

Dyma restr o erthyglau i'w cywiro: Tudalennau â phroblemau ieithyddol.

Mequinenza (Mequinensa yng Nghatalaneg) yn fwrdeistref a man preswylio Sbaen, yn nhalaith Saragossa, cymuned annibynnol Aragon. Mae'r fwrdeistref yn perthyn i ranbarth y Cinca Isaf. Fe'i lleolir yn nwyrain eithafol y dalaith, sy'n ffinio â rhai Huesca a Lleida, yng nghymer afonydd Ebro, Cinca a Segre. Mae Mequinenza rhwng argaeau Mequinenza a Riba-goch. Roedd trefniadau cwrs regata ar gyfer rhwyfo a chanŵio yn cael ei ystyried yn un o'r goreuon yn Ewrop oherwydd ei hygyrchedd rhagorol, ei lefel trwythiad sefydlog a'i gyfleusterau chwaraeon ar lannau'r trochiad. Mae’r Dathliadau San Blas a Santa Águeda yn cael eu cynnal ym mis Chwefror, gyda dathliad gornest o guddwisgoedd o ymhelaethu crefftus yn Ddathlu Budd Twristiaeth Aragon.

Toponymy

Daw'r enw o Miknasa, llwyth o Berber a adeiladodd anheddiad amddiffynnol yng nghastell Mequinenza yn yr 8fed ganrif. Cafodd ei Ladineiddio fel Miquinencia ac mae'n ymddangos yn wahanol mewn dogfennaeth tan y 19eg ganrif, gan newid y ffurfiau Mquinensa, Miquinença, Mequinença, Mequinensa neu Mequinenza bob yn ail.

Hanes

Hynafiaeth

Mae angen pwysleisio pwysigrwydd bod rhai awduron wedi rhoi’r sefyllfa yn y parth hwn o ddinas Iberia Octogesa, a chwaraeodd ran bwysig yn natblygiad brwydr Ilerda . Mae presenoldeb darnau o "sigillata" cerameg wedi'u haddurno mewn amrywiol fannau yn arwain at alwedigaeth Rufeinig. Iŵl Caesar yn ei waith “Bello Civili” yn cyfeirio at boblogaeth Octogesa y mae rhai haneswyr yn ei lleoli ym Mequinenza.

Daw enw lle Mequinenza o lwyth Berber Banú Miknasa y priodolir sylfaen yr un peth ag iddo gyrraedd y penrhyn rhwng y 714 a 719. Yn ystod y cymod, meddiannodd Alfonso I o Aragon ef yn 1133 (er i'r Almorafiaid ei orchfygu ychydig yn ddiweddarach) ac roedd yn bendant i Ramón Berenguer IV ym 1149. Digwyddodd Mequinenza i oruchafiaethau teulu bonheddig Moncada, boneddigion barwniaeth Aitona. Ni fydd tan 1149 pan fydd Mequinenza yn trosglwyddo’n ddiffiniol i ddwylo Cristnogol ar ôl y goncwest ar ran Ramon Berenguer IV. Mae rhai dogfennau'n nodi bod y ffaith hon wedi digwydd ar 24 Hydref 1149. Ers hynny, mae'r boblogaeth (ac yn ôl pob tebyg yr amddiffynfeydd amddiffynnol sydd wedi'u lleoli a'u hadeiladu gan y trigolion Mwslimaidd) yn perthyn i'r brenin. Yn 1153, rhoddir 1/5 o'r tiroedd ar lannau'r Ebro o Mequinenza i Benifallet i'r Templars, ond mae'n debyg bod y Castell, y pentref, y tiroedd cyfagos a melinau a laudas Mequinenza yn dal i fod o dan y dibyniaeth go iawn neu Guillem Ramon de Moncada.

Yn 1410, ar ôl marwolaeth heb ddisgynyddion Martin the People ac yn ystod yr anghydfodau olynol a ddaeth i ben yn Ymrwymiad Caspe . Trefnodd dilynwyr Count Jaime de Urgel yn nheyrnas Aragon eu senedd eu hunain yn yr anheddiad, yn wrthwynebus i un Alcañiz, dan arweiniad y ffyddloniaid i Fernando de Trastámara . Mae gwahanol ryfeloedd yn bwydo Rhyfel Cartref Catalwnia (1462-1472), y Rhyfel Cartref (1640-1652) a Rhyfel yr Olyniaeth (1705-1714) hefyd wedi dinistrio'r boblogaeth a'r castell.

Oes gyfoes a modern

Rhwng y 15 ac 16 , mae cyfnod o drallod a newyn gyda sawl chwyldro yn sgil y gwahaniaethu amlwg yn digwydd a oedd yn allgáu cymdeithasol llafurwyr dydd a ffermwyr bach. Arweiniodd y sefyllfa economaidd a chymdeithasol hon at ymddangosiad y banditry. Roedd diarddel y Gweunydd ym 1610 yn golygu ymadawiad Mequinenza oddi wrth oddeutu 265 o bobl (78 dyn, 100 o ferched, 35 o blant, 27 o blant a thua 25 o blant) yn rhwym i Ogledd Affrica. Ei ganlyniad oedd bod y diwydiant ac amaeth wedi symud yn ôl yn ddifrifol. Cystuddiodd amryw o achosion o bla yn y boblogaeth yn 1648 ac yn enwedig rhwng 1651 a 1652 gan ddogfennu eu hunain â miniogrwydd arbennig yn Caspe, a chwympodd pla o gimychiaid ar y caeau ym 1687. Yn y flwyddyn 1697 mae'r Brawd Miguel de Salas yn ysgrifennu'r llyfr Life of Santa Agathoclia, gwyryf a merthyr, cyflogwr Mequinenza .

Unwaith eto o dan reol y Bourbons, cafodd castell strategol Mequinenza a'i gyffiniau eu trawsnewid a'u cyflyru unwaith eto i addasu i'r mathau newydd o ryfela gyda magnelau a milwyr traed wedi'u cyfarparu â reifflau . Gorchmynnodd Dug Orleans hefyd ymestyn ac amddiffyn y cwmni yn un o'r ffordd gyfochrog â'r Ebro a oedd yn cysylltu Mequinenza a Tortosa. Ar ôl cipio Mequinenza, fe orchfygodd felipistas a dilynwyr yr archesgob yr achlysuron safle amrywiol, connoisseurs o bwysigrwydd strategol y lle.

Ar wawr y bedwaredd ganrif ar bymtheg, nid oedd sefyllfa economaidd Mequinenza wedi newid yn sylweddol ac amaethyddiaeth oedd y brif ffynhonnell economaidd o hyd. Parhaodd i ddefnyddio technegau dyfrhau Mudejar a noria mawr wedi'i leoli yn yr Ebro. Aeth cynhyrchu olew i fyny i oddeutu 500 o arwyddion, er siawns ei fod wedi cynyddu gyda phlanhigfeydd impiadau, a ddaeth i ben o 1790. Ym 1802, rhoddodd Carlos IV y caniatâd i adeiladu eglwys blwyfol newydd ym Mequinenza, a ragamcanwyd gan y pensaer Jose de Yarza yn null y Dadeni . Dechreuodd y gwaith y flwyddyn ganlynol a pharhaodd tan 1808. Bryd hynny, roedd gan y boblogaeth eglwys blwyf Our Lady of Los Angeles, meudwyaeth y saint Cosmas a Damiano a meudwyaeth Santa Agatoclia.

Rhyfel Annibyniaeth Sbaen a Gwarchae Mequinenza

Yn ystod Rhyfel Annibyniaeth Sbaen, yn Rhyfeloedd Napoleon cychwynnodd gwarchae Mequinenza ar Fai 15, 1810. Er gwaethaf cyfrif ar gastell heb lawer o amddiffynfeydd yn unig, roedd y boblogaeth a'i chastell wedi'u lleoli mewn pwynt strategol i fyddin Napoleon i sicrhau llywio Ebro ac i ddefnyddio'r boblogaeth fel seiliau darparu a chludo gweithrediadau milwrol diweddarach. Aeth yr ymosodiad cyntaf ar y boblogaeth ganol mis Mawrth ar ôl cipio Fraga, er i amddiffynwyr y boblogaeth i reolaeth y cyrnol Manuel Coal wrthyrru’r ymosodiad.

Gan fethu’r ymgais hon i ildio’r lle trwy ddulliau heddychlon, dewisodd y Ffrancwyr eto am y llwybr milwrol. Ychwanegodd yr ymosodwyr tua 5,000 o ddynion, pedwar cwmni o beirianwyr a dau o fagnelau gyda 14 darn. Roedd gan amddiffyniad Sbaen y sgwâr, yn nwylo'r Cyrnol Glo, gyfanswm o 1200 o bobl. Ar yr 8fed am 10 o’r gloch y bore, mae garsiwn Sbaen, ar ôl cynnig gwrthsafiad mawr, yn taro’i hun mewn encil ac o’r diwedd yn codi’r faner wen. Mae'r garsiwn yn cael yr anrhydedd o orymdeithio cyn rhaniad y Cadfridog Musnier ac yn gosod ei freichiau i lawr o flaen rhewlif castell Mequinenza . Roedd y milwyr Sbaenaidd ar y pryd yn 500 o filwyr o darddiad amrywiol. Y tu mewn i gastell Mequinenza daeth y Ffrancwyr o hyd i bum morter, pedwar can mil o getris o wneuthuriad Seisnig, tri deg mil o bowdr yn ogystal â darpariaethau am dri mis.

Yn 1812, ymunodd Mequinenza ag adran Ffrangeg Genau yr Ebro. Ni fyddai'r Mequinenza Ffrengig yn para fawr ddim ac ym 1814 byddai'n cael ei adfer eto gan y Sbaenwyr diolch i artiffisial beiddgar a achoswyd gan y dyn milwrol ac anturiaethwr Sbaenaidd o darddiad fflamenco Juan Van Halen. O ganlyniad i'r brwydrau milwrol hyn, mae'r enw "Mequinenza" yn ymddangos yn Arc de Triomphe ym Mharis fel un o fuddugoliaethau mawr Napoleon yn Sbaen.

Yn 1831 roedd yr anheddiad yn perthyn i Ddugiaid Medinaceli a hefyd i ardal Zaragoza. Mae Mequinenza yn dychwelyd i fod yn lle o bwys yn ystod Rhyfeloedd Carlistas ac yn ddiweddarach yn Rhyfel y Matiners. Ym 1841, hyrwyddodd yr anturiaethwr a’r entrepreneur Enrico Misley y Steam Company ar gyfer yr Ebro er mwyn sefydlu gwasanaeth cludo rhwng Zaragoza a Barcelona wedi’i rannu’n adrannau, gan ddefnyddio glo o fwyngloddiau Mequinenza fel tanwydd ar gyfer agerlongau. Methodd cwmni Misley â methu oherwydd rhesymau gwleidyddol ac economaidd, er ei fod yn golygu man cychwyn yn y consesiwn a gweithrediad y ffiniau mwyngloddio cyntaf ym masn afon Mequinenza.

Rhyfel Cartref Sbaen a brwydr Ebro ym Mequinenza

Cofeb i'r rhai sydd wedi cwympo Batalla de Ebro ym mharth yr Auts de Mequinenza.

Yn ystod y rhyfel cartref diwethaf (1936-39), roedd Mequinenza a'i derm trefol yn olygfa o frwydrau gwaedlyd Brwydr yr Ebro, rhwng Mehefin a Thachwedd 1938. Roedd yr Auts yn lleoliad brwydrau treisgar yn ystod cam cychwynnol brwydr Ebro, lle cychwynnodd 42a Adran weriniaethol hynt afon Ebro ger y parth hwn wawr y 25 o Orffennaf. Gweithrediad marchnad stoc Mequinenza-Fayón yn yr Auts a fframiwyd ym mrwydr Ebro oedd croesi'r afon a goresgyniad pen y bont yn croesi afon Ebro rhwng trefi Fayón a Mequinenza. Roedd cydbwysedd brwydr yr Auts yn un o'r rhai mwyaf gwaedlyd o holl frwydr yr Ebro . Ar gyfer y rhan weriniaethol, 817 o rai marw a 1,328 o garcharorion heb gyfrif y rhai clwyfedig a diflanedig (bron i 3000 o golledion), ac i'r fyddin o blaid Franco, 135 o rai marw a 1284 o rai clwyfedig.

Chwe degawd ar ôl y digwyddiadau, ar Awst 8, 1998, fe wnaeth y grŵp o oroeswyr y Villa del Biberón sefydlu'r heneb a godwyd ar lethr yr Alto del Auts, safle allweddol, yr uchaf a'r amddiffynfa gryfaf gan Weriniaethwyr. Llywyddir yr heneb, a ddyluniwyd gan Javier Torres, gan ddau blât, yng Nghatalaneg a Chastilian, a dau helmed o bob parti. Dywed y plât: 'I bawb a gollodd, a oedd i gyd' / 'I roi sylw i'r rhai sy'n mynd i golli, sy'n mynd i fod yn fotiau'. Cymryd rhan ar unwaith hyd at 250 o "boteli babanod" yng nghwmni eu teuluoedd. Ar ôl gwneud offrwm blodau wrth droed yr heneb, cofiodd cyn-filwyr y syched, y gwres a'r afiechyd yr oeddent yn eu dioddef ar y lefelau hynny.

Etifeddiaeth

Amgueddfa Hanes Mequinenza

Amgueddfeydd Mequinenza

Yn Amgueddfeydd Mequinenza, gall rhywun archwilio pwll glo tanddaearol o fwy na 1000 metr o lwybr yn Amgueddfa'r Mwynglawdd, i groesi hanes y boblogaeth nes diflaniad yr hen dref o dan ddyfroedd afon Ebro yn yr Amgueddfa Hanes neu darganfyddwch sut roeddent yn byw yn ystod Cynhanes yn Amgueddfa'r Gorffennol Cynhanesyddol. Wedi'i sefydlu yn 2008, maent wedi'u lleoli yn yr hen Grŵp Ysgol Maria Quintana, hen ysgolion y boblogaeth a adeiladwyd ym 1929 ac un o'r ychydig adeiladau sydd wedi goroesi i ddymchwel yr Hen Dref.

Mae Amgueddfeydd Mequinenza yn canolbwyntio ar fwyngloddio a threftadaeth hanesyddol y boblogaeth a gafodd ei dymchwel a'i gorlifo o dan ddyfroedd yr Ebro. Heddiw gallwch ymweld â rhan o'r hen dref, castell canoloesol y ddinas a phwll glo go iawn o fwy na chilomedr o lwybr mewnol gyda deunydd a pheiriannau hanesyddol sydd wedi'u defnyddio i echdynnu glo am fwy na 150 mlynedd yn y basn mwyngloddio. o Mequinenza. Hefyd wedi'i leoli wrth ymyl yr amgueddfeydd mae'r Dafarn Ddinesig "Camí de Sirga" gyda lle i 80 o bobl, sy'n nodi enw'r hen lwybr a ddefnyddir gan y sirgadores i groesi afon Ebro gyda'r llaüts, cychod a allai lwytho 30 tunnell o lo.

Castell Mequinenza

Golygfa gyffredinol o'r hen boblogaeth gyda Chastell Mequinenza yn yr arhosfan honno

Castell Mequinenza

Mae adeilad Castell Mequinenza yn codi bron i ymyl abyss mawr, gan ei fod yn fàs caeedig o uchder digonol, mae ei blanhigyn yn bedrongl afreolaidd, gyda saith twr hirsgwar ac eithrio un, y mwyaf cadarn, sy'n rhyfedd o gynllun pentagonal. Mae dau dwr bob ochr i'r drws bach sy'n hanner cylch, o dan darian ac wedi'i amddiffyn gan un atig. Ychydig o heddluoedd fydd â lleoliad gwell na hyn, gan ystyried tirwedd helaeth a thrawiadol, bron yn ddaearegol, ar gydlifiad afonydd Ebro, Segre a Cinca a'r tiroedd o'u cwmpas. Mae'r adeilad yn gastell dilys, un o'r goreuon a adawodd celf Gothig i Goron Aragon .

Yn ddiweddarach o lawer, yn ystod y ddeunawfed ganrif a Rhyfel yr Olyniaeth cafodd ei drawsnewid a'i gyflyru i'r Castell a'r ardal gyfagos i ffurf newydd o ryfel a dyma'r adeg pan orchmynnodd Dug Orleans adeiladu ffordd a aeth o Mequinenza i Tortosa cyfochrog â'r afon, gyda'r pwrpas o warchod yr holl gychod a hwyliodd ganddo.

Yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg a dyfodiad Rhyfel Annibyniaeth, fe wnaeth y castell wrthsefyll tri ymosodiad gan fyddinoedd Napoleon, ond o'r diwedd ym 1810 fe'i gorchfygwyd gan fyddinoedd Marshal Suchet, a bu'n perthyn tan 1814 i lywodraeth Ffrainc. Cododd Mequinenza wedi'i arysgrifio mewn llythrennau mawr yn un o'r colofnau allanol yn Arc de Triomphe ym Mharis fel un o fuddugoliaethau mawr Ffrainc ym Mhenrhyn Iberia.

Rhwng 1820 a 1823 cafodd rôl bwysig, gan ddioddef ymosodiadau mawr Carolingaidd a chynnal garsiwn milwrol tan ddechrau'r 20fed ganrif pan gefnodd ar ei hun. Yn ystod y Rhyfel Cartref mae man arsylwi strategol yn codi ac ar ôl gorffen mae'r brwydrau'n parhau'n adfeilion nes i'r cwmni ENHER ail-greu iddo yn y degawd o flynyddoedd 50. Ar hyn o bryd mae'r castell yn eiddo i Sefydliad ENDESA.

Cydlifiad afonydd Ebro, Segre a Cinca yn Hen Dref Mequinenza

Yr Hen Dref

Roedd hen dref Mequinenza wedi'i lleoli ar gyrion chwith afon Ebro, yn rhinweddol yn y pwynt y maen nhw'n dod ynghyd â dyfroedd y Segre a Cinca. Cafodd ei ddymchwel bron yn llwyr yn ystod y gwaith o adeiladu diglago Ribarroja. Roedd yn ffurfio craidd trefol gyda'i nodweddion ei hun o aneddiadau rhan isaf yr Ebro, gyda chynllwyn trefol a aeth yn ôl i'r oes Islamaidd .

Diolch i'r afonydd, sefydlodd Mequinenza fasnach afonol ym mhob rheol, a roddodd fri, nid yn unig i'r llywwyr mequinenzanos ond hefyd i'r seiri "calafateros", i'r sogueros a Ffordd filflwyddol Sirga de Ebro . Ar adeg yr ysblander roedd yn bosibl cael fflyd o fwy nag 16 llaüts, llongau nodweddiadol o'r rhan o dan yr Ebro a oedd yn cludo rhwng 18 a 30 tunnell, fel arfer o lignitau a dynnwyd o'r basn mwyngloddio mequinenzana.

Gyda dyfodiad y cwmni ENHER ac adeiladu cloddiadau Mequinenza a Riba-goch, newidiodd y bywyd i'r mwyafrif o'r mequinenzanos, gan ddigwydd eu bod wedi cofrestru 4033 o drigolion i gael 5800 wedi'u cofrestru a bron i 1500 yn fwy heb y cyfrifiad. Roedd llawer ohonyn nhw'n weithwyr yn cyrraedd o aneddiadau eraill i weithio ar adeiladu dalgylch Mequinenza. Dechreuodd y diwydiannau gau a achoswyd gan y cynnydd sylweddol yn lefel dŵr dalgylch Ribarroja a dechreuodd y boblogaeth fynnu dewisiadau amgen i lifogydd y niwclews trefol. Felly dechreuodd exodus torfol i drigolion Mequinenza a oedd yn gorfod gadael eu cartrefi i setlo'r boblogaeth newydd ar lan yr afon Segre . Symudodd rhan o'r preswylwyr i ardaloedd mwy diwydiannol fel Barcelona neu Zaragoza neu hyd yn oed dramor i barhau i weithio ym maes mwyngloddio. Erbyn diwedd 1974 roedd mwyafrif y boblogaeth eisoes wedi cwblhau rhoi'r gorau i drasig Hen Bentref Mequinenza ac yn byw yn yr anheddiad newydd.

Gellir ymweld â rhan o hen boblogaeth Mequinenza heddiw oherwydd ei fod wedi dod yn barc cof mawr o dan yr awyr agored. Daethpwyd o hyd i'r brasluniau gwreiddiol o'r strydoedd a'r tai a arhosodd yn uwch na lefel y dŵr o'r llifau. Mae'r hen Mequinenza, yr "Hen Dref" fel y mae pobl Mequinenza yn ei hadnabod, yn wahoddiad i gerdded trwy'r cof am ei strydoedd a'i alïau, i ailddarganfod rhan o'r hen eglwys, dychmygu'r hen ffynhonnau a dysgu mil o straeon, golygfeydd a chwedlau am y dref filflwydd a hanesyddol honno o forwyr a glowyr i ffiniau afon Ebro.

Griffon.

Yng nghymer yr afonydd mae Segre ac Ebro wedi ei leoli yn ofod Aiguabarreig gyda chyfoeth naturiol mawr ac amrywiaeth fawr o ecosystemau sy'n cynnwys o risiau Môr y Canoldir i goedwigoedd anhreiddiadwy'r lan, gan droi'r gofod hwn yn baradwys i'r fioamrywiaeth . Yn diriogaethol, mae'r Aiguabarreig yng nghanol iselder cyfartalog yr Ebro. Mae'n cyfyngu'r gorllewin gyda'r Monegros, y dwyrain gyda'r Tossals de Montmeneu ac Almatret a'r de gyda chynffon diglago Ribarroja. Enwir y gofod hwn ar ôl y gair o darddiad Catalaneg sy'n dynodi'r man lle mae dwy ffrwd ddŵr neu fwy yn cwrdd ac yn ffurfio un sengl. Mae'r Segre a Cinca yn ffurfio Aiguabarreig cyntaf rhwng poblogaethau'r Farm d'Escarp, Massalcoreig a Torrente de Cinca, i ychydig gilometrau sy'n cydgyfarfod â dyfroedd yr Ebro, sydd eisoes yn nhymor trefol Mequinenza, gan gydymffurfio ag un o gydlifiadau afonol mawreddog Penrhyn Iberia cyfan.

Yn y Aiguabarreig cannoedd o fetrau o led dŵr gyda nifer o ynysoedd afonol a choedwigoedd lan, masau mawr o gorsle, traethau cerrig mân, pozas a galachos. Mae'n bwynt cydlifiad o fflora paith parth diffrwyth Monegros a fflora Môr y Canoldir sy'n esgyn ger dyffryn Ebro . Diolch i'r nodweddion hyn mae rhywogaethau o atmosfferau cyferbyniol yn cydfodoli. Yr adar yw'r grŵp mwyaf niferus ac maent yn cynnwys o gytrefi o grehyrod i bob math o adar cwningen ac adar eu hunain o atmosfferau anial. Gellir dod o hyd i ymlusgiaid, amffibiaid a mamaliaid hefyd, yn enwedig ystlumod, ceirw, iwrch, dyfrgwn a phresenoldeb geifr gwyllt yn gynyddol niferus.

Wedi'i gymryd o Mequinenza

Môr Aragon

Wedi'i gymryd o Mequinenza

Wedi'i adeiladu ym 1966 ar afon Ebro, mae ganddo arwyneb o 7540 o lamina dŵr, sef y diglago mwyaf yn Aragon . Mae ei gyfaint yn cyrraedd 1530 hm³, gan gysegru ei hun i gynhyrchu ynni trydanol . Mae ganddo led cyfartalog o 600 m ac mae ei ddyfnder hyd yn oed yn fwy na 60 m. Mae'r dalgylch, 79 m o uchder, yn gorwedd ar sbardunau calchfaen mynyddoedd Montenegre a Huerta, ym mwrdeistref Mequinenza. Mae'r diglago yn derbyn enwad geotouristig môr Aragon, gan mai nhw yw eu holl arwyneb yn y gymuned annibynnol hon, gan wasanaethu mewn rhyw ran o ffin y dalaith rhwng Huesca a Saragossa . Mae'n gorlifo rhan o delerau trefol Mequinenza, Fraga, Caspe, Chiprana, Sástago ac Escatrón.

Arweiniodd adeiladu dalgylch Mequinenza, trwy gonsesiwn i'r cwmni ENHER o fudd trydan dŵr annatod rhan o afon Ebro ym 1955, at yr argae mawr hwn y mae ei hyd oddeutu 110 km ac sy'n berchen ar “arfordiroedd mewnol” o tua 500 km. Y lamina dŵr ar y lefel uchaf yw 121 ms. Bu farw am y tro cyntaf ym mis Rhagfyr 1965 pan orlifodd gardd lysiau 3500 ha eu hunain. Y peiriannydd â gofal am y prosiect oedd Muñoz Oms Fictoraidd Catalaneg. Gyda lefel dŵr o 121.5 metr ac arwynebedd wedi'i ddraenio o 55,000 km² yw'r argae trydan dŵr mwyaf yn Aragon i gyd. I ddechrau, roedd ganddo gapasiti gosodedig o 324 MW ond o 2010 cynyddodd i 384 MW, gyda chynhyrchiad blynyddol o fwy na 743 GWh.

Diglago de Ribarroja

Môr Aragon.

Mae cynffon y trochiad Ribarroja hefyd yn ymdrochi ar lannau Mequinenza, gan orgyffwrdd â'i lefel â dechrau Dal Mequinenza. Mae'r ddalfa wedi'i lleoli ym mwrdeistref Riba-roja de Ebro, yn rhanbarth Costa de Ebro, yng Nghatalwnia, ac mae'r gors, sy'n 38 km o hyd, yn ymestyn i Terra Alta Catalwnia a'r Basulo Cinca Aragoneg lle mae'n ymuno Segre a dyfroedd Cinca yn yr un adnabyddus fel Aiguabarreig de Mequinenza.

Roedd adeiladu'r diglago hwn yn tybio llifogydd aneddiadau Mequinenza a Fayón, gan ddiflannu'r orsaf reilffordd a ddefnyddiwyd tan hynny i lwytho'r lignit, yn ogystal â'r dociau llwytho a rhan o reilffyrdd mwyngloddio a mwyngloddiau basn glo Mequinenza. Yn ystod Rhyfel Cartref Sbaen, yn y lle a fyddai’n meddiannu diglagon Ribarroja datblygwyd rhan bwysig o frwydr Ebro .

Diwylliant

Iaith

Mae Mequinenza yn dref ddwyieithog, oherwydd er mai'r iaith swyddogol yw'r Castileg, iaith y fam yw'r Gatalaneg yn ei hamrywiaeth ribagorzana. Bu cymuned erioed a geisiodd urddasu'r iaith y mae'n ei siarad ac yn yr ystyr hwnnw eisoes ym mlynyddoedd cyntaf democratiaeth, roedd yn arloeswr wrth amddiffyn ei hiaith.

Ar 1 Chwefror, 1984, cyfarfu meiri neuaddau tref yr ardal Catalaneg yn Aragon yng nghastell Mequinenza ag ymgynghorydd diwylliant Llywodraeth Aragon, José Bada Panillo. Yn y sesiwn hon, ymhelaethwyd ar y ddogfen a oedd yn hysbys gyda'r enw Datganiad Mequinenza a arweiniodd at y cytundeb a lofnodwyd rhwng Llywodraeth Aragon a'r Weinyddiaeth Addysg a Gwyddoniaeth i fewnblannu pwnc gwirfoddol y Catalaneg yn y rhai addysgol. canolfannau'r cymunedau a oedd am ymuno.

Jesús Moncada

Mae Mequinenza hefyd yn bwynt cyfeirio i bobl sy'n hoff o lenyddiaeth. Gwnaeth Jesús Moncada, ysgrifennwr mwyaf cyffredinol y boblogaeth, yr hen Mequinenza yn brif gymeriad y straeon personol niferus a adroddir yn ei lyfrau. Mae'r nofel Camino de Sirga, wedi'i chyfieithu i fwy nag 20 o ieithoedd (gan gynnwys Japaneeg, Sweden neu Fietnam), yn gyfuniad o bobl a straeon atgofus am Mequinenza hynafol a'i diflaniad trasig. Yn cael ei ystyried yn un o'r awduron pwysicaf yng Nghatalaneg ei gyfnod, derbyniodd sawl gwobr gan ei waith, ymhlith eraill Dinas Gwobr Barcelona neu Wobr Genedlaethol y Beirniad ym 1989 gan Camí de sirga (Ffordd sirga) neu'r Creu o Sant Jordi, a roddwyd gan Fwyafrif Catalwnia yn 2001. Yn 2004 derbyniodd Wobr Llythyrau Aragoneg a gasglodd fisoedd cyn ei farwolaeth.

Mae Amgueddfeydd Mequinenza yn sylweddoli rhaglenni llenyddol ar yr awdur sy'n croesi'r Hen Dref ac yn lleoli, trwy ddarnau o'i lyfrau, i'r ymwelwyr yn y gwahanol straeon a chwilfrydedd y mae'r awdur wedi'u gosod yn yr un strydoedd. Yng Ngofod Moncada yr amgueddfeydd gall rhywun wybod yn fwy trylwyr y dreftadaeth nid yn unig yn llenyddol, ond hefyd yn ddarluniadol a ffotograffig a gymynrodd i'r man preswyl. Mae Canolfan Astudio Jesús Moncada, sydd wedi'i lleoli yn yr anheddiad, hefyd yn ofod diwylliannol sy'n ymroddedig i ymchwilio, astudio a lledaenu ffigur yr awdur cyffredinol o Mequinenza, yn ogystal ag i hanes a threftadaeth faterol ac anghyffyrddadwy'r boblogaeth. Yn flynyddol, maen nhw'n hyrwyddo Gwobr Ymchwilio Iesu Moncada sy'n ymroddedig i ddatblygu prosiectau ymchwil sy'n canolbwyntio ar waith a ffigur Iesu Moncada neu gyda hanes Mequinenza.

Gastronomeg

Mae Mequinenza hefyd yn cyfrif ar amrywiaeth o blatiau traddodiadol, y gallwn sôn amdanynt fel a ganlyn:

Pot cymysg: Dysgl nodweddiadol wedi'i gwneud o ffacbys, cig, tatws, nwdls neu reis a baratowyd yn arbennig gan lowyr a oedd yn ei fwyta yn ystod y dyddiau gwaith i fod yn ddysgl egni ddelfrydol i gyflawni gwaith caled yn y bôn. Weithiau, roedd yn bosibl coginio yn nibyniaethau'r gweithrediadau mwyngloddio ei hun.
Pot d'oli: Dysgl debyg i botyn wedi'i gymysgu ond yn disodli cig â llysiau. Roedden nhw'n arfer bwyta yn yr haf.
Paellada: Dysgl sy'n cael ei bwyta yn yr haf yn bennaf ar gyfer cinio ac a baratoir yn aml oriau cyn ei fwyta. Mae'n cynnwys ffrio llysiau wedi'u coginio dros wres isel iawn.
Cnau coco San Blas a Santa Àgueda: Melysion crefftus traddodiadol gydag olew, blawd a dŵr sy'n cael ei ymhelaethu ar gyfer comisiynau San Blas a Santa Àgueda yn ystod dathliadau'r gaeaf. Mae cyfrinachau ymhelaethu ar y rysáit yn cael eu gwarchod yn eiddigeddus gan bob comisiwn, sy'n tarddu o draddodiad hanesyddol hir.

Hefyd, gallwch ddod o hyd i gynhyrchion lleol a wnaed ym Mequinenza fel yr olew olewydd (mae'n werth cofio bod y boblogaeth yn hysbys yn ystod yr amser Islamaidd gyda'r llysenw "az-Zaytún" y byddai'n golygu tir o goed olewydd), y mêl (yn cael ei werthfawrogi'n hanesyddol coeden geirios, rhosmari a theim) neu'r cwrw crefft.

Gwerthfawrogir ceirios Mequinenza yn arbennig gan fod y parth yn cynnig microhinsawdd sy'n caniatáu cael y cynyrchiadau cyntaf o geirios i gae agored yn holl Ewrop gan gynnig ceirios â rhinweddau organoleptig eithriadol cymaint mewn caledwch, lliw ag mewn melyster. Mae'r mathau cynharaf wedi'u bwriadu ar gyfer y farchnad genedlaethol tra bod y rhai hwyr yn cael eu hallforio i farchnadoedd yng nghanol a gogledd Ewrop, i'r Emiradau neu hyd yn oed i Asia . Hefyd o wahanol fathau o eirin gwlanog, nectarin, grawnwin, Paraguayan neu platerina gellir eu lleoli.

Bob blwyddyn yn yr Ardal Forwrol mae Ffair Gwrw Birratrobada - Crefft a Chynnyrch Bwyd-Amaeth Mequinenza lle gallant flasu amryw fathau o gwrw crefft a mwynhau detholiad o gynhyrchion crefft lleol yn ogystal â gwahanol weithgareddau plant, gweithdai neu weithgareddau chwaraeon dŵr.

Gefeillio

Ymweliad y pwyllgor gefeillio o Bressuire i Mequinenza.

Bressuire (Ffrainc)

Dolenni allanol

Cyngor Dinas Mequinenza
Amgueddfeydd Mequinenza Archifwyd 2017-10-04 yn y Peiriant Wayback
Twristiaeth Mequinenza